واکنش دیوتروپی

واکنش دیوتروپی (به انگلیسی: Dyotropic reaction) (دیوتروپی برگرفته از واژه یونانی dyo، به معنی دو) یک واکنش از خانواده واکنش‌های پری‌سیکلی است که طی آن دو پیوند سیگما به‌طور همزمان و به‌صورت درون‌مولکولی، اقدام به جداشدن و مهاجرت به موقعیت جدید می‌کنند. این نوع واکنش‌ها برای نخستین‌بار توسط شیمی‌دانی آلمانی به‌نام مانفرد ریتز در سال ۱۹۷۱ توصیف شد. تاکنون دونوع از این واکنش شاخته شده‌است که در نوع ۱ (type I)، گروه‌های مهاجرت کننده، موقعیت خود را با دیگری تعویض می‌کند و در نوع ۲ (type II) گروه‌ها بدون انجام تعویض موقعیت با یک‌دیگر، در مسیر واکنش به‌پیش می‌روند.

بازآرایی دیوتروپی نوع ۱ (بالا) و نوع ۲ (پایین)

انواع بازآرایی‌های دیوتروپی

بازآرایی نوع ۱

در این نوع بازآرایی (تبدیل Y-A-B-X به X-A-B-Y) چنان‌چه دو گروه مهاجرت‌کننده نسبت به‌یک‌دیگر در وضعیت ترانس باشند، بعد از انجام مهاجرت نیز همان وضعیت ترانس نسبت به یک‌دیگر را حفظ می‌کنند. تعویض دو اتم برم در ترکیب ۳- ترشری-بوتیل-ترانس-۲،۱- دی‌بروموهگزان براثر گرم کردن ترکیب، یک مثال مناسب از بازآرایی نوع ۱ است.

بازآرایی نوع ۲

بازآرایی نوع ۲ غالباً شامل انتقال مضاعف هیدروژن در ساختار کربنی مولکول است. این نوع بازآرایی را می‌توان در انواع خاصی ازفرایندهای انتقال هیدروژن مشاهده کرد. به‌عنوان مثال، انتقال هیدروژن در ترکیب سین-سس‌کوئینوبورنن یکی از این موارد است.

جستارهای وابسته

منابع

↑ Dyotropic Reactions: Mechanisms and Synthetic Applications Israel Fernandez Fernando P. Cossıo and Miguel A. Sierra Chem. Rev. 2009, Article ASAP doi:10.1021/cr900209c
↑ Dyotropic Rearrangements, a New Class of Orbital-Symmetry Controlled Reactions. Type I Manfred T. Reetz Angewandte Chemie International Edition in English 1971 Volume 11 Issue 2, Pages 129 - 130 doi:10.1002/anie.197201291
↑ Dyotropic Rearrangements, a New Class of Orbital-Symmetry Controlled Reactions. Type II Angewandte Chemie International Edition in English 1971 Volume 11, Issue 2, Date: February 1972, Pages: 130-131 Manfred T. Reetz doi:10.1002/anie.197201311
↑ Intramolecular reaction rate is not determined exclusively by the distance separating reaction centers. The kinetic consequences of modulated ground state strain on dyotropic hydrogen migration in systems of very similar geometric disposition Leo A. Paquette, George A. O'Doherty, Robin D. Rogers J. Am. Chem. Soc., 1991, 113 (20), pp 7761–7762 doi:10.1021/ja00020a048

[1] Dyotropic Reactions: Mechanisms and Synthetic Applications Israel Fernandez Fernando P. Cossıo and Miguel A. Sierra Chem. Rev. 2009, Article ASAP doi:10.1021/cr900209c

[2] Dyotropic Rearrangements, a New Class of Orbital-Symmetry Controlled Reactions. Type I Manfred T. Reetz Angewandte Chemie International Edition in English 1971 Volume 11 Issue 2, Pages 129 - 130 doi:10.1002/anie.197201291

[3] Dyotropic Rearrangements, a New Class of Orbital-Symmetry Controlled Reactions. Type II Angewandte Chemie International Edition in English 1971 Volume 11, Issue 2, Date: February 1972, Pages: 130-131 Manfred T. Reetz doi:10.1002/anie.197201311

[4] Intramolecular reaction rate is not determined exclusively by the distance separating reaction centers. The kinetic consequences of modulated ground state strain on dyotropic hydrogen migration in systems of very similar geometric disposition Leo A. Paquette, George A. O'Doherty, Robin D. Rogers J. Am. Chem. Soc., 1991, 113 (20), pp 7761–7762 doi:10.1021/ja00020a048