رشته‌کوه هزارمسجد

هزارمسجد یا رشته‌کوه هزارمسجد، ارتفاعات شمال خراسان را تشکیل می‌دهد که به صورت مرزی طبیعی دشت هموار مشهد را از صحرای سرد و خشک قره‌قوم ترکمنستان جدا می‌کند. این منطقه به دلیل داشتن ستون های بلندی از سنگ بازالت در قله که از دور شبیه به مناره های بسیار است هزار مسجد نامیده شده است. برخی نیز گویند : در کوه هزار مسجد خانقاه های بسیار بوده و شاید از این روی معروف به هزارمسجد شده است . بلندترین نقطهٔ این رشته‌کوه، قلهٔ هزارمسجد با ارتفاع حدود ۳٬۱۴۰ متر در شمال‌غربی شهر مشهد قرار گرفته‌است و راه دسترسی به آن از دو مسیر جبههٔ جنوبی (جادهٔ ماشین‌رو) آن و جبههٔ شمالی شهر حسن آباد لائین نو می‌باشد. این رشته‌کوه از شمال‌غربی به سمت جنوب‌شرقی امتداد یافته‌است که در دامنه‌های سرسبز شمالی این رشته‌کوه، منطقۀ کلات نادری، در کوهپایه‌های شمالی دشت قره‌قوم ترکمنستان، در شمال‌غربی آن شهرستان درگز و در جنوب این کوهستان دشت مشهد واقع گشته‌است.

در ادامهٔ آن رشته‌کوه مزداوند (مزدوران) به ارتفاع ۱٬۲۰۰ متر، قره‌داغ به ارتفاع ۱٬۶۵۰ متر، کپه‌داغ و بالخان ترکمنستان کشیده شده‌است. بخشی از کوه‌های هزارمسجد را کپه‌داغ می‌نامند. در امتداد جادهٔ درگز–قوچان، رشته‌کوهی به نام الله‌اکبر خوانده می‌شود.

امتداد رشته‌کوه هزارمسجد در جنوب منطقهٔ سرخس، از تپه‌هایی تشکیل شده‌است که ارتفاع آن از ۸۰۰ متر تجاوز نمی‌کند. رودخانهٔ هری‌رود، که در اینجا «تَجَن» نام دارد و مرز ایران و ترکمنستان را تشکیل می‌دهد، شکافی را در این تپه‌ها باز می‌کند و ارتفاع این تپه‌ها ۲۵۰ متر است.