نینجا

ماهیت مرموز نینجاها، در قرن اخیر توجه مردم ژاپن و سپس کل دنیا را جلب کرد و آن را به بخشی از فولکلور و افسانه‌های ژاپن تبدیل کرد. نتیجه این افسانه‌سازی، مشکل‌تر شدن جدا کردن افسانه از واقعیت بود تا حدی که قابلیت‌های فراطبیعی مثل نامرئی شدن و راه رفتن روی آب، به نینجاها نسبت داده شد و این شخصیت، به شکل فیلم و داستان به فرهنگ عامه تمامی جهان، راه یافت. از واژه نینجوتسو برای توصیف فعالیت‌های مختلف نینجاها استفاده می‌شود.

نینجاها با رنگ لباس تیره خود و پوشیدن نقاب همواره نمادی از ترس و دلهره برای سامورایی‌ها مطرح بوده‌اند. برعکس سامورایی‌ها که از سلاح کاتانا به عنوان سلاح اصلی خود استفاده می‌کردند، نینجاها هر ابزاری را که می‌توانستند برای رسیدن به هدف خود به کار گیرند به عنوان سلاح در نظر می‌گرفتند. این تنوع در به‌کارگیری سلاح از آنان مبارزانی مخوف و راز آلود ساخته بود. شاید معروف‌ترین سلاح یک نینجا شوریکن یا ستاره نینجا باشد که تقریباً نماد این افراد یا این هنر نیز شده‌است. ستاره نینجا یا شوریکن سلاحی بود که از فاصله به طرف دشمن پرتاب می‌شد و با زخمی‌کردن یا کشتن حریف و دشمن او را از مقابله با نینجاها بازمی‌داشت. توانایی این افراد در جاسوسی در گرو تغییر چهره و استتار آن‌ها بود که ایشان از کودکی آن را فرا می‌گرفتند و استادان این هنر بودند. یک تفاوت مهم نینجاها با سامورایی‌ها این است که سامورایی‌ها اگر نتوانند مأموریتشان را انجام دهند هاراکیری (خودکشی) یا سپّوکو می‌کنند، اما نینجاها هر کاری می‌کنند که مأموریتشان را به درستی انجام دهند.

تاریخ پیدایش نینجاها چندان مشخص نیست اما بسیاری از منابع به حوالی قرن ۱۴ اشاره می‌کنند. و لغت «شینوبی» نیز تا قرن ۱۵ دیده نشده‌است.

در افسانه‌های ژاپنی آمده که نینجاها از نسل هیولایی هستند که نیمی انسان و نیمی کلاغ بود. بر اساس بیشتر منابع تاریخی نینجاها به تدریج خود را به عنوان نیروی مخالف همتایان طبقه بالاتر خود یعنی سامورایی‌ها در دوران حکومت فئودال‌ها بر ژاپن مطرح کردند و تکامل این هنر رزمی بین قرن ششم تا نهم میلادی در ژاپن اتفاق افتاد. پس از سقوط دودمان تانگ در چین در سال ۹۰۷ میلادی، تعدادی از فرماندهان نظامی چینی به ژاپن آمدند و تاکتیک‌ها و نظریات جدید جنگی را با خود به این جزیره آوردند. در دهه ۱۰۲۰ میلادی هم راهبان بودایی چینی وارد ژاپن شدند و دانش پزشکی و نظریات جنگی خود را هم که بسیاری از آن‌ها از هند ریشه گرفته و در تبت و نقاط مختلف چین تکامل یافته بود به ژاپن آوردند و روش‌های خود را به راهبان جنگجوی ژاپنی و اولین طایفه‌های نینجا آموختند. دایسوکه توگاکوره سامورایی خلع‌شده، و کاین دوشی راهب جنگجوی چینی، نخستین نینجاهایی بودند که برای اولین بار قواعدی را برای این هنر رزمی تدوین کرده و جانشینان دایسوکه نیز نخستین نینجا ریو یا مدرسه نینجوتسو را با نام توگاکوره ریو تأسیس کردند. نینجوتسو به این ترتیب رقیبی برای مکتب بوشیدو سامورایی‌ها شد. سامورایی‌ها وفاداری و شرافت را بر هر چیز مقدم می‌داشتند و بوشیدو سیستم رزمی آن‌ها بسیار اصیل و منسجم بود اما روش‌های جنگی آن‌ها همیشه کارآمد نبود. برتری نینجاها درست در همین مسئله بود. نینجاها انجام مأموریت به هر شکل ممکن را بر هر چیز مقدم می‌داشتند. حمله ناگهانی، مسموم کردن، فریب و جاسوسی از نظر سامورایی‌ها ناجوانمردانه بود اما از روش‌های اصلی رزمی نینجاها به‌شمار می‌آمد.

تصاویری از سلاح‌های مختلف نینجاها:

• نینجاتو یکی از شمشیر‌های معروف مورد استفاده توسط نینجا‌ها شمشیری شبیه به کاتانا اما کوتاه تر و بدون قوس

• علی حق‌شناس، دانشنامه هنرهای رزمی، تهران، نگاه بوستان، ۱۳۹۴.