مقاومت شیمیایی
مقاومت شیمیایی مادهای است که مقاومت الکتریکی آن با تغییر در محیط شیمیایی مجاور آن تغییر میکند. مقاومتهاس شیمیایی دستهای از حسگرهای شیمیایی هستند که بر تعامل شیمیایی مستقیم بین ماده حسگر و آنالیت تکیه میکنند. ماده حسگر و آنالیت میتوانند از طریق پیوند کووالانسی، پیوند هیدروژنی یا شناسایی مولکولی با یکدیگر برهمکنش کنند. چندین ماده مختلف دارای خواص مقاومت شیمیایی هستند: نیمه هادیهای اکسید فلزی، برخی پلیمرهای رسانا، و نانوموادی مانند گرافن، نانولولههای کربنی و نانوذرات. معمولاً این مواد در دستگاههایی مانند زبانههای الکترونیکی یا بینیهای الکترونیکی حسگرهای تشخیصدهنده جزئی استفاده میشوند.
یک مقاومت شیمیایی ساده از یک ماده حسگر تشکیل شدهاست که شکاف بین دو الکترود را پر میکند یا مجموعه ای از الکترودهای به هم پیوسته را میپوشاند. مقاومت بین الکترودها به راحتی قابل اندازهگیری است. ماده حسگر مقاومتی ذاتی دارد که میتواند از طریق حضور یا غیاب آنالیت تنظیم شود. در مدتی که ماده حسگر در معرض آنالیتها قرار دارد، آنها با ماده حسگر برهمکنش میکنند. این برهمکنشها باعث تغییر در مقاومت گزارش شده میشوند. در برخی از مقاومتهای شیمیایی، تغییرات مقاومت نشان دهنده وجود آنالیت است. در برخی دیگر، تغییرات مقاومت متناسب با مقدار آنالیت موجود است. این امکان اندازهگیری مقدار آنالیت موجود را فراهم میکند.
تاریخچه
از سال ۱۹۶۵ گزارشهایی از مواد نیمههادی وجود دارد که رسانایی الکتریکیای به شدت تحت تأثیر گازها و بخارهای محیط از خود نشان میدهند. با این حال، در سال ۱۹۸۵ ولتجن و اسنو اصطلاح مقاومت شیمیایی را ابداع کردند. ماده مقاوم شیمیایی که آنها بررسی کردند، فتالوسیانین مس بود و نشان دادند که مقاومت آن در حضور بخار آمونیاک در دمای اتاق کاهش مییابد.
در سالهای اخیر فناوری مقاومت شیمیایی برای توسعه حسگرهای قابل استفاده برای بسیاری از کاربردها، از جمله حسگرهای پلیمری رسانا برای دود دست دوم، حسگرهای نانولوله کربنی برای آمونیاک گازی، و حسگرهای اکسید فلزی برای گاز هیدروژن استفاده شدهاست. مقاومتهای شیمیایی میتوانند از طریق دستگاههای کوچکی که به حداقل الکتریسیته نیاز دارند، اطلاعات لحظهای دربارهٔ محیط اطراف ارائه کنند که این مورد آنها را به افزودنی قابل توجهی برای اینترنت اشیا تبدیل میکند.
انواع حسگرهای مقاومت شیمیایی
معماری دستگاه
مقاومتهای شیمیایی را میتوان با پوشاندن یک الکترود دو تایی با یک لایه نازک فیلم یا مواد حسگر دیگر برای پر کردن شکاف منفرد بین دو الکترود، ساخت. الکترودها معمولاً از فلزات رسانایی مانند طلا و کروم ساخته میشوند که تماس اهمی خوبی با لایه هاینازک برقرار میکنند. در هر دو معماری، ماده حسگر با خاصیت مقاومت شیمیایی، رسانایی بین دو الکترود را کنترل میکند. با این حال، معماری هر دستگاه مزایا و معایب خاص خود را دارد.
الکترودهای دو تایی این امکان را فراهم میکنند که مقدار بیشتری از سطح فیلم با الکترود در تماس باشد. این اجازه میدهد اتصالات الکتریکی بیشتری ایجاد شود و رسانایی کلی سیستم افزایش یابد. ساخت الکترودهای دو تایی در اندازه انگشت و فاصله گذاری انگشتی در مرتبه میکرون دشوار است و نیاز به استفاده از فوتولیتوگرافی دارد. پوشش دادن المانهای بزرگتر آسانتر است و میتوان این المانها را با استفاده از تکنیکهایی مانند تبخیر حرارتی تولید کرد. الکترود دو تایی و سیستمهای تک شکاف هر دو میتوانند به صورت موازی مرتبسازی شوند تا امکان تشخیص چندین آنالیت توسط یک دستگاه را فراهم کنند.
مواد حسگر
نیمه هادیهای اکسید فلز
حسگرهای مقاومت شیمیایی اکسید فلز برای اولین بار در سال 1970 در یک آشکارساز مونوکسید کربن که از پودر SnO 2 استفاده میکرد، تولید تجاری شدند. البته، بسیاری از اکسیدهای فلزی دیگر نیز دارای خواص مقاومت شیمیایی هستند. سنسورهای اکسید فلز در درجه اول حسگرهای گاز هستند و میتوانند هم گازهای اکساینده و هم گازهای کاهنده را شناسایی کنند این آنها را برای استفاده در موقعیتهای صنعتی که گازهای مورد استفاده در تولید ممکن است برای سلامت کارگران خطرناک باشد، ایدهآل میکند.
حسگرهای ساخته شده از اکسیدهای فلزی برای کار کردن به دمای بالا نیاز دارند (۲۰۰ درجه سانتیگراد یا بالاتر)، زیرا برای تغییر مقاومت، باید بر انرژی فعال سازی غلبه شود.
اکسید فلز | بخارات |
---|---|
اکسید تیتانیوم کروم | H 2 S |
اکسید گالیوم | O 2، CO |
اکسید ایندیم | O 3 |
اکسید مولیبدن | NH 3 |
اکسید قلع | کاهش گازها |
اکسید تنگستن | NO 2 |
اکسید روی | هیدروکربن، O 2 |
گرافن
در مقایسه با مواد دیگر، حسگرهای مقاومت شیمیایی گرافن نسبتاً جدید هستند که حساسیت بسیار خوبی از خود نشان دادهاند. گرافن یک آلوتروپ کربن است که از یک لایه گرافیت تشکیل شدهاست. در حسگرها برای شناسایی مولکولهای فاز بخار، pH, پروتئینها، باکتریها، و عوامل جنگ شیمیایی شبیهسازی شده استفاده شدهاست.
نانولولههای کربنی
اولین گزارش در مورد استفاده از نانولولهها به عنوان مقاومت شیمیایی در سال ۲۰۰۰ منتشر شد. از آن زمان تاکنون تحقیقاتی در مورد مقاومتهای شیمیایی و ترانزیستورهای اثر میدان حساس به تغییر شیمیایی با پوشش نانولولههای تک جداره، بستههای نانولولههای تک جداره، بستههایی از نانولولههای چند جداره، و مخلوطهای نانولوله کربنی – پلیمری انجام شدهاست. نشان داده شده که یک گونه شیمیایی میتواند مقاومت دستهای از نانولولههای کربنی تک جداره را از طریق تعدادی مکانیسم تغییر دهد.
نانولولههای کربنی مواد حسگر مفیدی هستند زیرا محدودیتهای کم در تشخیص و پاسخگویی پر سرعت دارند. با این حال، سنسورهای نانولوله کربن برهنه چندان گزینشی عمل نمیکنند. آنها میتوانند حضور بسیاری از گازهای مختلف از آمونیاک گازی گرفته تا دودهای دیزل را تشخیص دهند. با استفاده از پلیمر به عنوان مانع، ناخالصسازی نانولولهها با هترواتمها یا افزودن گروههای عاملی به سطح نانولولهها میتوان حسگرهای نانولوله کربنی را در گزینش دقیقتر نمود.
نانو ذرات
بسیاری از نانوذرات با اندازهها، ساختارها و ترکیبهای متفاوت در حسگرهای مقاومت شیمیایی به کار گرفته شدهاند. متداولترین آنها لایههای نازک نانوذرات طلا هستند که با تکلایههای خودآرا (SAM) از مولکولهای آلی پوشیده شدهاند. SAM در تعریف برخی از ویژگیهای مونتاژ نانوذرات حیاتی است. اولاً، پایداری نانوذرات طلا به یکپارچگی و خلوص SAM بستگی دارد که از تف جوشی آنها با یکدیگر جلوگیری میکند. ثانیاً، SAM مولکولهای آلی، جدایی بین نانوذرات را مشخص میکند، به عنوان مثال، مولکولهای طولانیتر باعث میشوند نانوذرات جدایی متوسط عریضتری داشته باشند. عرض این جدایی مانعی را مشخص میکند که الکترونها باید در هنگام اعمال ولتاژ و جریان الکتریکی در آن تونل بزنند؛ بنابراین با تعریف فاصله متوسط بین نانوذرات منفرد، SAM مقاومت الکتریکی آرایش نانوذرات را نیز تعریف میکند. در نهایت، SAMها یک ماتریکس در اطراف نانوذرات تشکیل میدهند که گونههای شیمیایی میتوانند در آن پخش شوند. با ورود گونههای شیمیایی جدید به ماتریس، جداسازی بین ذرات تغییر میکند که به نوبه خود بر مقاومت الکتریکی تأثیر میگذارد. آنالیتها با نسبتهای تعیین شده توسط ضریب تقسیم آنها در SAMها پخش میشوند و این انتخابی بودن و حساسیت مواد شیمیایی مقاومتی را مشخص میکند.
پلیمرهای رسانا
هنگامی که هدف بهطور مستقیم با زنجیره پلیمری تعامل داشته باشد، پلیمرهای رسانا همچون پلی آنیلین و پلی پیرول میتوانند به عنوان مواد حسگر استفاده شوند که در نتیجه رسانایی پلیمر تغییر میکند. این نوع سیستمها گزینشی عمل نمیکنند زیرا گستره وسیعی از مولکولهای هدف میتوانند با پلیمر برهمکنش داشته باشند. پلیمرهای حک شده مولکولی میتوانند عملکرد گزینشی را به خواص مقاومت شیمیایی پلیمری رسانا اضافه کنند. یک پلیمر حک شده مولکولی با پلیمریزاسیون یک پلیمر در اطراف یک مولکول هدف و سپس حذف مولکول هدف از پلیمر، ایجاد میشود که در نتیجهآن حفرههایی مطابق با اندازه و شکل مولکول هدف در نمونه نهایی تشکیل میشود. حک مولکولی پلیمر رسانا حساسیت مقاومت شیمیایی را از طریق انتخاب اندازه و شکل کلی هدف و همچنین توانایی آن در برهمکنش با زنجیره پلیمر رسانا، افزایش میدهد.
منابع
- ↑ Florinel-Gabriel Banica, Chemical Sensors and Biosensors: Fundamentals and Applications, John Wiley and Sons, Chichester, 2012, chapter 11, Print شابک ۹۷۸−۰−۴۷۰−۷۱۰۶۶−۱; Web شابک ۰−۴۷۰۷۱۰−۶۶−۷; شابک ۹۷۸−۱−۱۱۸−۳۵۴۲۳−۰.
- ↑ "Archived copy". Archived from the original on 2014-12-17. Retrieved 2014-12-17.
- ↑ J. I. Bregman and A. Dravnieks Surface Effects in Detection, 1965 :Spartan
- ↑ F. Gutman and L.E. Lyons Organic Semiconductors, 1967 :Wiley
- ↑ Rosenberg, B.; Misra, T. N.; Switzer, R. (1968). "Mechanism of olfactory transduction". Nature. 217 (5127): 423–427. Bibcode:1968Natur.217..423R. doi:10.1038/217423a0. PMID 5641754.
- ↑ Wohltjen, H.; Barger, W.R.; Snow, A.W.; Jarvis, N.L. (1985). "A vapor-sensitive chemiresistor fabricated with planar microelectrodes and a langmuir-blodgett organic semiconductor film". IEEE Trans. Electron Devices. 32 (7): 1170–1174. Bibcode:1985ITED...32.1170W. doi:10.1109/T-ED.1985.22095.
- ↑ Liu, Yuan; Antwi-Boampong, Sadik; BelBruno, Joseph J.; Crane, Mardi A.; Tanski, Susanne E. (2013-09-01). "Detection of Secondhand Cigarette Smoke via Nicotine Using Conductive Polymer Films". Nicotine & Tobacco Research (به انگلیسی). 15 (9): 1511–1518. doi:10.1093/ntr/ntt007. ISSN 1462-2203. PMC 3842131. PMID 23482719.
- ↑ Azzarelli, Joseph M.; Mirica, Katherine A.; Ravnsbæk, Jens B.; Swager, Timothy M. (2014-12-23). "Wireless gas detection with a smartphone via rf communication". Proceedings of the National Academy of Sciences (به انگلیسی). 111 (51): 18162–18166. Bibcode:2014PNAS..11118162A. doi:10.1073/pnas.1415403111. ISSN 0027-8424. PMC 4280584. PMID 25489066.
- ↑ Van Gerwen, Peter; Laureyn, Wim; Laureys, Wim; Huyberechts, Guido; Op De Beeck, Maaike; Baert, Kris; Suls, Jan; Sansen, Willy; Jacobs, P. (1998-06-25). "Nanoscaled interdigitated electrode arrays for biochemical sensors". Sensors and Actuators B: Chemical. 49 (1–2): 73–80. doi:10.1016/S0925-4005(98)00128-2.
- ↑ Wilson, D. M.; Hoyt, S.; Janata, J.; Booksh, K.; Obando, L. (2001). "Chemical Sensors for Portable, Handheld Field Instruments". IEEE Sensors Journal. 1: 256–274. doi:10.1109/7361.983465.
- ↑ Kiani, M. J.; Harun, F. K. C.; Ahmadi, M. T.; Rahmani, M.; Saeidmanesh, M.; Zare, M. (2014). "Conductance modulation of charged lipid bilayer using electrolyte-gated graphene-field effect transistor". Nanoscale Res Lett. 9 (9): 371. doi:10.1186/1556-276X-9-371. PMC 4125348. PMID 25114659.
- ↑ Cooper, J. S.; Myers, M.; Chow, E.; Hubble, L. J.; Pejcic, B.; et al. (2014). "Performance of graphene, carbon nanotube, and gold nanoparticle chemiresistor sensors for the detection of petroleum hydrocarbons in water". J. Nanoparticle Res. 16 (1): 1–13. Bibcode:2014JNR....16.2173C. doi:10.1007/s11051-013-2173-5.
- ↑ Schedin, F.; Geim, A. K.; Morozov, S. V.; Hill, E. W.; Blake, P.; et al. (2007). "Detection of Individual Gas Molecules Adsorbed on Graphene". Nature Materials. 6 (9): 652–655. arXiv:cond-mat/0610809. Bibcode:2007NatMa...6..652S. doi:10.1038/nmat1967. PMID 17660825.
- ↑ Joshi, R. K.; Gomez, H.; Farah, A.; Kumar, A. (2007). "Graphene Films and Ribbons for Sensing of O2, and 100 ppm of CO and NO2 in Practical Conditions". Journal of Physical Chemistry C. 114 (14): 6610–6613. doi:10.1021/jp100343d.
- ↑ Dan, Y.; et al. (2009). "Intrinsic Response of Graphene Vapor Sensors". Nano Letters. 9 (4): 1472–1475. arXiv:0811.3091. Bibcode:2009NanoL...9.1472D. doi:10.1021/nl8033637. PMID 19267449.
- ↑ Ohno, Y.; et al. (2009). "Electrolyte-Gated Graphene Field-Effect Transistors for Detecting pH and Protein Adsorption". Nano Letters. 9 (9): 3318–3322. Bibcode:2009NanoL...9.3318O. doi:10.1021/nl901596m. PMID 19637913.
- ↑ Mohanty, N.; et al. (2008). "Graphene-Based Single-Bacterium Resolution Biodevice and DNA Transistor: Interfacing Graphene Derivatives with Nanoscale and Microscale Biocomponents". Nano Letters. 8 (12): 4469–4476. Bibcode:2008NanoL...8.4469M. doi:10.1021/nl802412n. PMID 19367973.
- ↑ Robinson, J. T.; et al. (2008). "Reduced Graphene Oxide Molecular Sensors". Nano Letters. 8 (10): 3137–3140. Bibcode:2008NanoL...8.3137R. CiteSeerX 10.1.1.567.8356. doi:10.1021/nl8013007. PMID 18763832.
- ↑ Hu, N. T.; et al. (2008). "Gas Sensor Based on p-Phenylenediamine Reduced Graphene Oxide". Sensors and Actuators B: Chemical. 163 (1): 107–114. doi:10.1016/j.snb.2012.01.016.
- ↑ Kong, J.; et al. (2000). "Nanotube molecular wires as chemical sensors". Science. 287 (5453): 622–5. Bibcode:2000Sci...287..622K. doi:10.1126/science.287.5453.622. PMID 10649989.
- ↑ Bradley, K.; et al. (2003). "Short-channel effects in contact-passivated nanotube chemical sensors". Appl. Phys. Lett. 83 (18): 3821–3. Bibcode:2003ApPhL..83.3821B. doi:10.1063/1.1619222.
- ↑ Helbling, T.; et al. (2008). "Suspended and non-suspended carbon nanotube transistors for no2 sensing - a qualitative comparison". Physica Status Solidi B. 245 (10): 2326–30. Bibcode:2008PSSBR.245.2326H. doi:10.1002/pssb.200879599.
- ↑ Maeng, S.; et al. (2008). "Highly sensitive no2 sensor array based on undecorated single-walled carbon nanotube monolayer junctions". Appl. Phys. Lett. 93 (11): 113111. Bibcode:2008ApPhL..93k3111M. doi:10.1063/1.2982428.
- ↑ Wang, F.; et al. (2011). "Diverse chemiresistors based upon covalently modified multiwalled carbon nanotubes". J. Am. Chem. Soc. 133 (29): 11181–93. doi:10.1021/ja201860g. PMID 21718043.
- ↑ Penza, M.; et al. (2009). "Effects of reducing interferers in a binary gas mixture on no2 gas adsorption using carbon nanotube networked films based chemiresistors". J. Phys. D: Appl. Phys. 42 (7): 072002. Bibcode:2009JPhD...42g2002P. doi:10.1088/0022-3727/42/7/072002.
- ↑ Bekyarova, E.; et al. (2004). "Chemically functionalized single-walled carbon nanotubes as ammonia sensors". J. Phys. Chem. B. 108 (51): 19717–20. doi:10.1021/jp0471857.
- ↑ Li, Y.; et al. (2007). "N-type gas sensing characteristics of chemically modified multi-walled carbon nanotubes and pmma composite". Sens. Actuators, B. 121 (2): 496–500. doi:10.1016/j.snb.2006.04.074.
- ↑ Wang, F.; et al. (2008). "Carbon nanotube/polythiophene chemiresistive sensors for chemical warfare agents". J. Am. Chem. Soc. 130 (16): 5392–3. doi:10.1021/ja710795k. PMID 18373343.
- ↑ Wei, C.; et al. (2006). "Multifunctional chemical vapor sensors of aligned carbon nanotube and polymer composites". J. Am. Chem. Soc. 128 (5): 1412–3. doi:10.1021/ja0570335. PMID 16448087.
- ↑ Evans, S.D.; et al. (2000). "Vapour sensing using hybrid organic-inorganic nanostructured materials". J. Mater. Chem. 10 (1): 183–8. doi:10.1039/A903951A.
- ↑ Joseph, Y.; et al. (2004). "Gold-nanoparticle/organic linker films: Self-assembly, electronic and structural characterisation, composition and vapour sensitivity". Faraday Discussions. 125: 77–97. Bibcode:2004FaDi..125...77J. doi:10.1039/B302678G. PMID 14750666.
- ↑ Ahn, H.; et al. (2004). "Electrical conductivity and vapor-sensing properties of ω-(3-thienyl)alkanethiol-protected gold nanoparticle films". Chem. Mater. 16 (17): 3274–8. doi:10.1021/cm049794x.
- ↑ Saha, K.; et al. (2012). "Gold nanoparticles in chemical and biological sensing". Chem. Rev. 112 (5): 2739–79. doi:10.1021/cr2001178. PMC 4102386. PMID 22295941.
- ↑ Liu, J.last2=; et al. (2012). "Influence of surface functionalization and particle size on the aggregation kinetics of engineered nanoparticles". Chemosphere. 87 (8): 918–24. Bibcode:2012Chmsp..87..918L. doi:10.1016/j.chemosphere.2012.01.045. PMID 22349061.
- ↑ Raguse, B.; et al. (2009). "Gold nanoparticle chemiresistor sensors in aqueous solution: Comparison of hydrophobic and hydrophilic nanoparticle films". J. Phys. Chem. C. 113 (34): 15390–7. doi:10.1021/Jp9034453.
- ↑ Terrill, R.H.; et al. (1995). "Monolayers in three dimensions: Nmr, saxs, thermal, and electron hopping studies of alkanethiol stabilized gold clusters". J. Am. Chem. Soc. 117 (50): 12537–48. doi:10.1021/ja00155a017.
- ↑ Wuelfing, W.P.last2=; et al. (2000). "Electronic conductivity of solid-state, mixed-valent, monolayer-protected au clusters". J. Am. Chem. Soc. 122 (46): 11465–72. doi:10.1021/ja002367+.
- ↑ Wuelfing, W.P.; et al. (2002). "Electron hopping through films of arenethiolate monolayer-protected gold clusters". J. Phys. Chem. B. 106 (12): 3139–45. doi:10.1021/jp013987f.
- ↑ Raguse, B.; et al. (2007). "Gold nanoparticle chemiresistor sensors: Direct sensing of organics in aqueous electrolyte solution". Anal. Chem. 79 (19): 7333–9. doi:10.1021/ac070887i. PMID 17722880.
- ↑ Müller, K. -H.; et al. (2002). "Percolation model for electron conduction in films of metal nanoparticles linked by organic molecules". Phys. Rev. B. 66 (7): 75417. Bibcode:2002PhRvB..66g5417M. doi:10.1103/Physrevb.66.075417.
- ↑ Bohrer, F.I.; et al. (2011). "Characterization of dense arrays of chemiresistor vapor sensors with submicrometer features and patterned nanoparticle interface layers". Anal. Chem. 83 (10): 3687–95. doi:10.1021/ac200019a. PMID 21500770.
- ↑ Huang, Jiyong; Wei, Zhixiang; Chen, Jinchun (2008-09-25). "Molecular imprinted polypyrrole nanowires for chiral amino acid recognition". Sensors and Actuators B: Chemical. 134 (2): 573–578. doi:10.1016/j.snb.2008.05.038.
- ↑ Antwi-Boampong, Sadik; Mani, Kristina S.; Carlan, Jean; BelBruno, Joseph J. (2014-01-01). "A selective molecularly imprinted polymer-carbon nanotube sensor for cotinine sensing". Journal of Molecular Recognition (به انگلیسی). 27 (1): 57–63. doi:10.1002/jmr.2331. ISSN 1099-1352. PMID 24375584.