مغالطه پهلوان‌پنبه

شیوه استدلالی این مغالطه چنین است:

1. شخص الف مدعی س است.
2. شخص ب س را نادیده می‌گیرد و ش را به جای آن قرار می‌دهد.
   1. تفسیر نادرستی از ادعای الف ارائه می‌شود و سپس همان تفسیر نادرست نقد می‌گردد؛ چنان‌که به نظر برسد که ادعای اصلی الف نقد شده‌است.
   2. بخشی از گفتار شخص الف که به موضوع ادعای س ارتباطی ندارد ارائه می‌شود چنان‌که گویی بیانگر اعتقادات واقعی الف است و سپس همان گفتاورد نقد می‌گردد.
   3. گفتارهای شخصی را که مدعی پیروی از س است ارائه کرده، چنان‌که نماینده دیدگاه س در نظر گرفته شود و سپس استدلال‌های او نقد می‌شود؛ چنان‌که به نظر برسد دیدگاه تمام کسانی که موافق س بوده‌اند، نقد شده‌است و خود دیدگاه نیز نفی گردیده‌است.
   4. اگر مدعای الف، مدعایی معتدل و بدون اشکال باشد، حالت افراط یا تفریط به آن نسبت داده شود، یا آن را تا حد بسیاری ساده کند، و سپس به رد آن افراط یا تفریط یا نسخه ساده شده سخن الف پرداخته شود.
   5. گرفتن سست‌ترین تقریر و دلیل بر ادعای س برای مقابله و نقد آن؛ به طوری که ابطال نظریه به نظر بیاید.
   6. طراحی کردن یک شخص موهوم و ساختگی به عنوان مدافع نظریه س. به عنوان مثال: برخی، یک عده کودک، بعضی‌ها، عده ای و …
3. در مرحله نهایی شخص ب به دیدگاه ش حمله کرده، و نتیجه می‌گیرد که دیدگاه س نادرست و غلط است: این نوع استدلال مغالطه است، زیرا نادرست بودن شیوه تحریف‌شده یک دیدگاه لزوماً به معنی نادرست بودن خود آن دیدگاه نیست.

مغلطه پهلوان‌پنبه در بسیاری موارد در مناظره‌های علنی بر سر مسائل جنجال‌برانگیز و احساسی مورد استفاده قرار می‌گیرد:

شخص الف: مناسب است که قوانین مربوط به آب‌جو را آسان‌تر کنیم.

شخص ب: شما می‌گویید مواد مخدر را آزاد کنیم؟ مگر جوانان این مملکت صاحب ندارند؟ هر جامعه‌ای که دسترسی آزاد به مواد مخدر دارد محکوم به فناست و ارزش‌های انسانی و اخلاقی در آن فرو می‌ریزد.

پیشنهاد اولیهٔ شخص الف این بود که قوانین مربوط به آب‌جو آسان‌تر شود، در حالی که شخص ب پیشنهاد او را به اشتباه ارائه کرده و وانمود می‌کند که او خواهان آزاد کردن مواد مخدر است و به همین هم پاسخ می‌دهد. این یک مغلطه منطقی است چرا که شخص الف هرگز پیشنهاد به آزاد کردن مواد مخدر نداده بود.

• فهرست مغالطه‌ها
• اصل هم‌دلی

• سیدعلی‌اصغر خندان (۱۳۸۰)، مغالطات (ویراست سوم)، تهران: بوستان کتاب انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، ص. ۱۶۳