مسئله مقدار اولیه
مسئلهٔ مقدار اولیه یا مسئلهٔ مقدار آغازی به مسئلهای در ریاضیات گفته میشود که در آن هدف یافتن پاسخی از یک معادلهٔ دیفرانسیل است به طوری که این پاسخ در نقطهای مفروض شرایط مشخصی را دارا باشد.مسائل مقدار اولیه در شاخههای مختلفی از علم ظاهر میشود. مثلا معادلات حرکت نیوتونی در فیزیک، نمونهای از مسائل مقدار اولیه هستند. هدف این دسته از معادلات یافتن تحول سیستم با زمان بر اساس شرایط اولیه است.
مثال
یک مثال ساده میتواند حل معادلهٔ دیفرانسیل
با توجه به اینکه
با بازچینی معادله به طوری که
با انتگرالگیری از دو طرف (که با واردشدن ثابت نامعلوم
حذف
با انتخاب ثابت نامعلوم جدید
حال باید پاسخی برای
و به پاسخ نهایی
- مثال ۲
پاسخ
به صورت زیر خواهد بود:
که میتوان درستی این پاسخ را به این صورت بررسی کرد:
مسئلههای مقدار اولیه و معادلات انتگرال
مسائل مقدار اولیه در معادلات دیفرانسیل، به معادلات انتگرال ولترا منجر میشوند.بحث خود را با معادلهی سادهی زیر ادامه میدهیم.
با انتگرالگیری دوباره از رابطهی بالا داریم:
با استفاده از رابطه زیر،انتگرال بالا را ساده میکنیم.
اکنون معادله انتگرالی بالا به فرم زیر درمیآید.
با انتخاب هسته معادله به فرم زیر معادلهی به دست آمده سادهتر میشود.
و با انتخاب
با روابط بالا معادلهی انتگرالی برای این معادلهی دیفرانسیل به فرم زیر درمیآید.
پس مشاهده میکنیم که یک مسئلهی مقداراولیه ، به یک معادله انتگرال ولترا تبدیل میشود. با دوبار مشتقگیری از انتگرال بالا میتوان معادلهی دیفرانسیل متناظر را به دست آورد. برای تعمیم معادله به دست آمده رهیافت زیر را دنبال میکنیم. برای یک معادله دیفرانسیل از مرتبه n میخواهیم معادله انتگرالی به دست آوریم.
و شرایط اولیه
توابع
. . .
با انتخاب توابع زیر شامل هسته معادله انتگرالی معادله انتگرال به فرم معادله انتگرالی ولترای نوع یک در میآید.
معادلهی زیر یک معادله انتگرالی ولترای نوع اول است.
جستارهای وابسته
- مسئله مقدارمرزی
- پیوستگی لیپشیتس (در اثبات وجود پاسخ برای مسئلهٔ مقدار اولیه به کار میرود)
- مسئله کوشی
منابع
- ↑ «مسئلهٔ مقدار آغازی» [ریاضی] همارزِ «initial value problem»؛ منبع: گروه واژهگزینی. جواد میرشکاری، ویراستار. دفتر یازدهم. فرهنگ واژههای مصوب فرهنگستان. تهران: انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی. شابک ۹۷۸-۶۰۰-۶۱۴۳-۴۵-۳.
- ↑ RAM.P.Kanwal، Linear Integral Equations, Theory and Technique، 61.
- Wikipedia contributors, "Initial value problem," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Initial_value_problem&oldid=662590329 (accessed May 21, 2015).