محمد چهارم
محمد چهارم یا آوجی محمد، (زاده ۲ ژانویه ۱۶۴۲ استانبول – مرگ ۶ ژانویه ۱۶۹۳ ادرنه) از سال ۱۶۴۸ تا ۱۶۸۷ به مدت ۳۹ سال سلطان امپراتوری عثمانی بود. او در کاخ توپقاپی شهر استانبول زاده شد. وی در نبرد وین از ژان سوم سوبیسکی شکست خورد. محمد با کمک والده کوسم سلطان به سلطنت رسید.
| محمد چهارم | |
|---|---|
| سلطان امپراتوری عثمانی خادم الحرمین الشریفین خلیفهٔ مسلمین امیرالمومنین آوجی (شکارچی) | |
نگاره‌ای از محمد چهارم | |
| نوزدهمین سلطان عثمانی | |
| سلطنت | ۸ اوت ۱۶۴۸ – ۸ نوامبر ۱۶۸۷ |
| پیشین | ابراهیم یکم |
| جانشین | سلیمان دوم |
| نایب‌السلطنه | کوسم سلطان(۱۶۴۸ – ۱۶۵۱) تورخان سلطان( ۱۶۵۱ – ۱۶۵۶) |
| زاده | ۲ ژانویهٔ ۱۶۴۲ کاخ توپقاپی، قسطنطنیه، امپراتوری عثمانی |
| درگذشته | ۶ ژانویهٔ ۱۶۹۳ (۵۱ سال) ادرنه، امپراتوری عثمانی |
| آرامگاه | مسجد جدید، استانبول |
| همسران | گلنوش سلطان عفیفه قادین گلنار قادین |
| فرزند(ان) | مصطفی دوم احمد سوم |
| خاندان | خاندان عثمانی |
| پدر | ابراهیم یکم |
| مادر | تورخان سلطان |
| دین و مذهب | اسلام |
| طغرا | |
با توجه به اینکه محمد در شش سالگی صاحب تاج و تخت شد، در سه سال نخست حکومتش کوسم سلطان به عنوان نایب السلطنه حکومت را اداره می‌کرد و پس از مرگ او والده تورخان سلطان نایب السلطنه شد. وی در کاخ توپقاپی شهر استانبول زاده شد. پدرش سلطان ابراهیم یکم بود. وی در نبرد وین از ژان سوم سوبیسکی شکست خورد.
نبرد عثمانی-روسیه
افزایش نفوذ روس‌ها در ناحیه قفقاز و مسئلهٔ اوکراین، مقدمات جنگ با روسیه را فراهم کرد. سلطان محمد به همراه صدر اعظم خود «کارا مصطفی پاشا» به روس‌ها حمله برد. آنها در طی ۲۲ روز محاصرهٔ قلعهٔ جهزیَن در اوکراین، سرانجام آن را فتح و ۲۰٬۰۰۰ نفر از لشکر روس‌ها در آنجا را قتل عام کردند. محمد، پس از ۲ سال تصمیم به حملهٔ دوباره به روسیه کرد. اما، اینبار با بستن عهدنامهٔ باغچه سرای بین دو طرف در سال ۱۶۸۱ جنگ پایان یافت و دو کشور موافقت کردند تا اوکراین بین دو طرف تقسیم شده و قسمت بزرگتر زیر نظر امپراتوری عثمانی قرار داده شد این امر جان تازه‌ای به امپراتوری عثمانی بخشید و این امپراتوری را برای تهاجم به اروپا ترغیب نمود.
کناره‌گیری از سلطنت
ارتش سلطان محمد چهارم به دلیل شکست در جنگِ (Mohac) نسبت به امپراتور خود بی اعتماد شدند. به همین دلیل قیام کردند و عزل سلطان محمد چهارم و به دنبالش بر تخت نشستن برادرش سلیمان را خواستار شدند. محمد چهارم هم مجبور شد در سال ۱۶۸۷ از سلطنت کناره‌گیری کند. بعد از او سلیمان دوم به سلطنت رسید.
خانواده
همسران
- گلنوش سلطان، خاصگی سلطان محمد چهارم و والده سلطان مصطفی دوم و احمد سوم بود.
- گلنار قادین؛
- عفیفه قادین؛
پسران
- مصطفی دوم (تولد ۶ فوریه ۱۶۶۴ – درگذشت ۳۰ دسامبر ۱۷۰۳ در مسجد جدید، استانبول دفن شد) پسر با گلنوش سلطان؛
- احمد سوم، (تولد ۳۰ دسامبر ۱۶۷۳ – درگذشت ۱ ژوئیه ۱۷۳۶در مسجد جدید، استانبول دفن شد) پسر با گلنوش سلطان؛
- شاهزاده بایزید، (تولد ۱۵ دسامبر ۱۶۷۸ – مرگ ۱۸ ژانویه ۱۶۸۰ در مسجد جدید، استانبول دفن شد)
- شاهزاده سلیمان، (تولد ژوئیه ۱۶۸۱، در کودکی فوت شد و در مسجد جدید، استانبول دفن شد)
دختران
- خدیجه سلطان، (تولد ۱۶۶۸ – مرگ ۹ مه ۱۷۴۳ در مسجد جدید، استانبول دفن شد) در سال ۱۶۷۵ با داماد مصطفی پاشا و در سال ۱۶۹۰ با داماد حسن پاشا ازدواج کرد.
- امت‌الله سلطان (تولد ۱۶۷۰ – مرگ دسامبر ۱۷۰۰ در مسجد جدید استانبول دفن شد) در سال ۱۶۸۷ با داماد قاسم مصطفی پاشا ازدواج کرد.
- ام‌کلثوم سلطان (تولد ۱۶۷۸ – مرگ سپتامبر ۱۷۲۰ در مسجد جدید استانبول دفن شد) در سال ۱۶۹۴ با داماد کرکس کوچک عثمان پاشا ازدواج کرد.
- فاطمه سلطان (تولد ۱۶۸۰ – مرگ ۶ دسامبر ۱۷۰۰ در مسجد جدید استانبول دفن شد) در سال ۱۶۹۵ با داماد کرکس ابراهیم پاشا و در سال ۱۶۹۷ با توپال یوسف پاشا ازدواج کرد.
نگارخانه
محمد شکارچی نشسته بر تخت و دو ینی‌چری ایستاده در پشت سلطان
نگاره‌ای از سلطان محمد چهارم، نگهداری شده در موزه وین
پرتره‌ای از نبرد دوم موهاچ، سال ۱۶۸۷. در این نبرد عثمانی‌ها در بربر خاندان هابسبورگ در نبرد دوم موهاچ در زمان محمد چهارم شکسا خوردند.
عکس تاریخی از مسجد جدید، این مسجد واقع در استانبول می‌باشد. این مسجد در سال ۱۶۶۵ میلادی ساختش پایان یافت.
امپراتوری عثمانی بعد از معاده بوچاچ، سال ۱۶۷۲
امپراتوری عثمانی قبل از محاصره وین، سال ۱۶۸۳
جستارهای وابسته
- پاسخ قزاق‌های زاپاروژی به محمد چهارم سلطان عثمانی
منابع
مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Mehmed IV». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۰ بهمن ۱۳۸۹.