محمّدجواد مشکور (زاده اسفند ۱۲۹۷ در تهران – درگذشته ۲۵ فروردین ۱۳۷۴ در تهران) استاد دانشگاه، مورخ تاریخ ایران باستان، ادیب و زبان‌شناس ایرانی بود.

زندگی

محمدجواد مشکور در اواخر اسفند سال ۱۲۹۷ خورشیدی در محله سنگلج تهران متولد شد. تحصیلات ابتدایی و دبیرستانی خود را در مدرسه‌های ثروت و دارالفنون گذراند. سپس وارد دانشسرای عالی و دانشکده معقول و منقول شد و در سال ۱۳۱۸ موفق به اخذ درجهٔ لیسانس در ادبیات فارسی و ادبیات عرب شد.

وی به تدریس در دبیرستان‌ها پرداخت و چند سالی به خدمت در وزارت دارایی مشغول شد. محمدجواد مشکور چندی نیز نزد دایی‌های خود شریعت سنگلجی و محمدمهدی سنگلجی به تحصیل علم پرداخت. همچنین به تحصیل و تحقیق در زبان‌های باستانی پرداخت و از سال ۱۳۲۷ تا سال ۱۳۳۸ به تدریس تاریخ ایران قدیم و زبان پهلوی در دانشگاه تبریز مشغول بود.

خانواده

محمدجواد مشکور، خواهرزاده محمدحسن شریعت سنگلجی بود.

تدریس

مشکور در سال ۱۳۳۲ به پاریس عزیمت کرد و در سال ۱۳۳۶ به اخذ درجهٔ دکتری در تاریخ اسلام نایل آمد. مدت ۶ سال سردبیر مجلهٔ عربی‌زبان الاخاء در تهران بود. در سال ۱۳۴۴ به خدمت تمام وقت دانشسرای عالی درآمد و در کنار آن در دانشکدهٔ ادبیات و علوم انسانی و دانشکدهٔ الهیات دانشگاه تهران نیز به تدریس مشغول بود. در سال ۱۳۵۳ به عنوان رایزن فرهنگی ایران عازم سوریه شد و در ضمن به تدریس تاریخ فرق اسلامی به خصوص فرقه‌های شیعه در دانشگاه دمشق پرداخت.

درگذشت

مشکور در مهر سال ۱۳۵۸ پس از قریب چهل سال خدمت دانشگاهی بازنشسته شد، ولی همچنان به کار تدریس و تحقیق مشغول بود و سرانجام در ۲۵ فروردین ۱۳۷۴ در ۷۷ سالگی بر اثر سکته مغزی در تهران درگذشت و در بهشت زهرا در قطعه ۸۸ ویژه هنرمندان و نویسندگان به خاک سپرده شد.

آثار

تاریخ اوستا و ادبیات دینی پهلوی، ۱۳۲۵
تاریخ ایران باستان به روایت ابن عبری، یوسف بنیان (ترجمه)، ۱۳۲۶
تاریخ مذاهب اسلام ترجمه الفرق بین الفرق، ابومنصور عبدالقاهر بغدادی (ترجمه) ۱۳۳۳
النکت الاعتقادیة (شیخ مفید محمد بن محمد النعمان (ترجمه)، ۱۳۳۳
تاریخ اورارتو، سنگ نبشته‌های اورارتی در آذربایجان، ۱۳۴۵
تاریخ اجتماعی ایران در عهد باستان، ۱۳۴۷
تاریخ تبریز تا پایان قرن نهم هجری، ۱۳۵۲
نظری به تاریخ آذربایجان و آثار باستانی و جمعیت‌شناسی آن، ۱۳۴۹
ترجمه تاریخ طبری (قسمت مربوط به ایران) ابوعلی محمد بن محمد بلعمی، ۱۳۳۷
دستورنامه در صرف و نحو زبان فارسی، ۱۳۳۸
ایران در عهد باستان، ۱۳۴۳
منطق‌الطیر عطار (تصحیح)، ۱۳۵۰
اخبار سلاجقهٔ روم، ۱۳۵۰
سیر اندیشه‌های دینی در ایران، ۱۳۵۵
تاریخ شیعه و فرقه‌های اسلام تا قرن چهارم هجری، ۱۳۵۷
فرهنگ تطبیقی عربی با زبان‌های سامی و ایرانی، ۱۳۵۷
جغرافیای تاریخی ایران قدیم، ۱۳۷۱
«فرهنگ فرق اسلامی» ، انتشارات آستان قدس رضوی
تاریخ ادیان
تاریخ سیاسی و اجتماعی اشکانیان (پهلویان قدیم) ۱۳۹۵

یادنامه

محمدجواد مشکور
محمدجواد مشکور
زادهٔ	اسفند ۱۲۹۷ تهران
درگذشت	۲۵ فروردین۱۳۷۴تهران (۷۷ سالگی); تهران
آرامگاه	قطعه ۸۸ بهشت زهرا، ردیف ۱۴۹ شماره ۷
ملیت	ایرانی
شهروندی	ایرانی
تحصیلات	دکتری تاریخ اسلام
محل تحصیل	پاریس
پیشه	مورخ، نویسنده و استاد دانشگاه
سال‌های فعالیت	۱۳۲۰–۱۳۷۴
شناخته‌شده برای	پژوهش دربارهٔ زبان‌های سامی و تاریخ مذاهب اسلامی
کارهای برجسته	استاد دانشگاه، رایزن فرهنگی ایران در سوریه، عضو فرهنگستان زبان و ادبیات عرب دمشق
مذهب	شیعه دوازده امامی
همسر(ها)	پریرخ امیرارجمند
فرزندان	مرجان