میرزا مهدی استرآبادی
میرزا مهدی خان منشی استرآبادی فرزند محمد نصیر، منشی نادرشاه افشار و از مورخان دوره افشاریه است که دو کتاب مشهور جهانگشای نادری و دره نادره را دربارهٔ نادر شاه نوشتهاست. نثر میرزا مهدی بسیار سنگین و مصنوع و دشوار و در عین حال مختصر است و در آن واژههای عربی بسیاری به کار رفتهاست. به نظر میرسد که تحصیلات او در اصفهان صورت گرفته باشد. او زبانهای فارسی و عربی را به خوبی میدانستهاست. میرزا مهدی از آیات قرآن به زیبایی در نوشتههای خود استفاده کردهاست. میرزا مهدی خان در سرایش شعر نیز دست داشتهاست و تخلص او نیز کوکب بودهاست. محمدعلی خان تربیت، میرزا احمدخان معتضدالدوله وزیری و داریوش صفوت از نوادگان میرزا مهدی خان هستند.
میرزا مهدی استرآبادی | |
---|---|
زادهٔ | گرگان |
درگذشت | بین ۱۱۷۵ تا ۱۱۸۰ قمری بین ۱۷۶۱ تا ۱۷۶۶ میلادی روستای عطاآباد |
مدفن | محله عطاآباد شهر دهاقان استان اصفهان |
ملیت | ایرانی |
پیشه | تاریخنگار، نویسنده |
عنوان | میرزا مهدی منشی میرزا مهدی مازندرانی میرزا مهدی کوکب |
دوره | افشاریان |
مذهب | شیعه |
منصب | صدراعظم |
والدین | محمد نصیر استرآبادی |
فرهنگنامه ترکی به فارسی سنگلاخ یکی از مهمترین کتابهای میرزا مهدی خان است. این کتاب در سال ۱۱۷۲ یا ۱۱۷۳ (میلادی ۱۷۶۰–۱۷۵۸) تألیف شدهاست.
آثار
- جهانگشای نادری
- دره نادری
- منشآت، انشاء نامه
- سنگلاخ
- دیوان اشعار
- وقایع نادری
- ظواهر الطبیعه
- درة الاصغر
نسبنامه
آنچه بدون واسطه از نسب و گذشته خانوادگی میرزا مهدی خان میتوان بیان کرد فقط نام پدریش است، و آنهم به دلیل استفاده خود ایشان در معرفی خودش بودهاست. نظرات مختلفی در مورد وابستگی قومی میرزا مهدی خان وجود دارد که در اینجا آنها را بیان میکنیم.
- وابستگی نسبی به صفویان
- وابستگی نسبی به بیگدلی - شاملو
منابع
- نوایی، عبدالحسین، متون تاریخی به زبان فارسی، سازمان سمت، ۱۳۷۵. (ص ۹–۱۸۵)
- عنایت الله شکیباپور (۱۳۴۸)، اطلاعات عمومی، کتابفروشی اشراقی، ص. ۴۶