قطار شهری مشهد
به مجموعهٔ قطار شهری مشهد (مترو مشهد) در کلانشهر مشهد گفته می‌شود. شرکت قطار شهری مشهد مسئولیت ساخت خطوط ریلی و شرکت بهره‌برداری قطار شهری مشهد مسئولیت بهره‌برداری ترابری ریلی درون شهری مشهد را بر عهده دارد. فاز نخست خط شماره ۱ قطار شهری مشهد به طول ۱۹ کیلومتر در تاریخ ۲ اسفند سال ۱۳۸۹ به بهره‌برداری رسید
| قطار شهری مشهد | |||
|---|---|---|---|
نماد شرکت راه‌آهن شهری کلانشهر مشهد | |||
قطار مترو در میدان آزادی | |||
ورودی ایستگاه مترو قائم | |||
| اطلاعات | |||
| مکان | مشهد | ||
| نوعی ترابری | مترو و قطار سبک شهری (LRT) | ||
| تعداد خطوط | ۴ خط (۲ خط فعال) | ||
| تعداد ایستگاه‌ها | ٣٧ (٣۶ فعال) ایستگاه * خط یک: ۲۴ ایستگاه * خط دو: ١٣ (١٢ فعال) ایستگاه | ||
| مسافران روزانه | خط یک: ۱۰۸٬۵۰۰ نفر * خط دو: ۲۲٬۰۰۰ نفر | ||
| مسافران سالانه | ۵۲٬۵۰۰٬۰۰۰ نفر | ||
| وبگاه | https://murco.mashhad.ir https://metro.mashhad.ir | ||
| اداره | |||
| آغاز بهره‌برداری | خط یک: ۱۳۸۹/۱۲/۰۲ خط دو: ۱۳۹۵/۱۲/۰۲ خط سه: آغاز ساخت ۱۳۹۴/۰۳/۱۴ خط چهار:آغاز ساخت ۱۴۰۰/۰۲/۳۰ | ||
| تعداد قطارها | ۹۰ واگن | ||
| فنی | |||
| طول سیستم | ۳۷٫۵ کیلومتر (۲۳٫۳ مایل) (کل خطوط)
۲۴ کیلومتر (۱۵ مایل) (LRT) ۱۳٫۵ کیلومتر (۸٫۴ مایل) (مترو) | ||
| اندازه ریل | 4 ft 8 ⁄2 in (۱٬۴۳۵ mm) ریل استاندارد | ||
| میانگین سرعت | ۳۶ کیلومتر بر ساعت | ||
| |||
در شهر مشهد در شمال شرقی استان خراسان رضوی روزانه شش میلیون و دویست و پنجاه هزار نفر جابه‌جا می‌شوند که این میزان طی ۱۰ سال آینده به هفت و نیم میلیون نفر در روز خواهد رسید. در سال ۱۳۹۸ بیش از ۵۱ میلیون نفر توسط قطار شهری مشهد جابه‌جا شده‌اند.
بر اساس مطالعات جامع ترابری شهر مشهد و مطالعات توسعه شبکه ترابری ریلی که توسط پژوهشکده ترابری در دانشگاه صنعتی شریف انجام شده، شهر مشهد نیازمند ۴ خط مترو است.
خطوط مترو مشهد و حومه
خط ۱
خط شماره ۱ قطار شهری مشهد به طول ۲۴ کیلومتر فرودگاه شهید هاشمی‌نژاد را به منطقه وکیل‌آباد متصل می‌کند. در فاز اول خط ۱ عملیات اجرایی ۱۹ کیلومتر از این مسیر (نخریسی به وکیل آباد) از آذر ماه سال ۱۳۷۹ آغاز گردید. ۱۰٫۵ کیلومتر به صورت زیرزمینی در تونل کم عمق و ۸٫۵ کیلومتر در مسیر همسطح احداث شده‌است. این خط در میدان تقی‌آباد (ایستگاه شریعتی) خط ۲ را قطع می‌کند. فاز دوم خط ۱ که در بهمن ماه ۱۳۹۴ به بهره‌برداری رسید به طول ۵ کیلومتر و با داشتن دو ایستگاه جدید به فرودگاه شهید هاشمی‌نژاد منتهی می‌شود. اجرای خط یک قطار شهری مشهد به صورت قطار سبک شهری LRT انجام گرفته‌است.
| شماره | نام | موقعیت | وضعیت | شروع به کار |
|---|---|---|---|---|
| ۱ | ایستگاه وکیل آباد | انتهای وکیل‌آباد، سه‌راهی طرقبه-شاندیز | فعال | ۱۳۸۹ |
| ۲ | ایستگاه کوهستان پارک | بزرگراه وکیل‌آباد، کوهستان پارک | فعال | ۱۳۸۹ |
| ۳ | ایستگاه نمایشگاه | تقاطع وکیل‌آباد - نمایشگاه | فعال | ۱۳۸۹ |
| ۴ | ایستگاه اقبال لاهوری | تقاطع وکیل‌آباد - اقبال لاهوری | فعال | ۱۳۸۹ |
| ۵ | ایستگاه صیاد شیرازی | تقاطع وکیل‌آباد - صیاد شیرازی | فعال | ۱۳۸۹ |
| ۶ | ایستگاه صدف | تقاطع وکیل‌آباد - صدف | فعال | ۱۳۸۹ |
| ۷ | ایستگاه هفت تیر | تقاطع وکیل‌آباد - هفت تیر | فعال | ۱۳۸۹ |
| ۸ | ایستگاه دانش‌آموز | تقاطع وکیل‌آباد - دانش‌آموز | فعال | ۱۳۸۹ |
| ۹ | ایستگاه سید رضی | تقاطع وکیل‌آباد - سیدرضی | فعال | ۱۳۸۹ |
| ۱۰ | ایستگاه کوثر | تقاطع وکیل‌آباد - کوثر | فعال | ۱۳۸۹ |
| ۱۱ | ایستگاه پارک ملت | تقاطع وکیل‌آباد - امامت | فعال | ۱۳۸۹ |
| ۱۲ | ایستگاه آزادی | میدان آزادی، ابتدای بلوار ملک‌آباد | فعال | ۱۳۸۹ |
| ۱۳ | ایستگاه خیام | سه‌راه خیام | فعال | ۱۳۸۹ |
| ۱۴ | ایستگاه فلسطین | میدان فلسطین | فعال | ۱۳۸۹ |
| ۱۵ | ایستگاه طالقانی | خیابان احمدآباد، چهارراه کلاهدوز | فعال | ۱۳۸۹ |
| ۱۶ | ایستگاه قائم | خیابان احمدآباد، ابتدای خیابان قائم | فعال | ۱۳۸۹ |
| ۱۷ | ایستگاه شریعتی 
| میدان دکتر شریعتی (تقی‌آباد) | فعال | ۱۳۸۹ |
| ۱۸ | ایستگاه امام خمینی | خیابان بهار، چهارراه لشکر | فعال | ۱۳۸۹ |
| ۱۹ | ایستگاه بسیج | میدان بسیج | فعال | ۱۳۸۹ |
| ۲۰ | ایستگاه هفده شهریور | چهارراه نخریسی | فعال | ۱۳۸۹ |
| ۲۱ | ایستگاه پروین اعتصامی | تقاطع نخریسی - پروین اعتصامی | فعال | ۱۳۸۹ |
| ۲۲ | ایستگاه غدیر | بزرگراه بسیج، ابتدای خیابان نخریسی | فعال | ۱۳۸۹ |
| ۲۳ | ایستگاه بوستان ریحانه | میدان پرواز، ابتدای ورودی فرودگاه | فعال | ۱۳۹۴ |
| ۲۴ | ایستگاه فرودگاه شهید هاشمی‌نژاد | فرودگاه شهید هاشمی‌نژاد | فعال | ۱۳۹۴ |
خط ۲
مسیر خط ۲ قطار شهری مشهد به طول ۱۴٫۵ کیلومتر از انتهای طبرسی شمالی شروع می‌شود و به بسیاری از مراکز پرجمعیت آن منطقه سرویس‌دهی مستقیم دارد.
بعضی از مراکز جمعیتی مجاور که عمدتاً طبقات محروم در آنجا ساکن هستند با طی کمترین فاصله به یکی از ایستگاه‌های خط ۲ دسترسی خواهند داشت. در ادامه پس از قطع کمربندی صد متری (بزرگراه شهید بابانظر) این خط با عبور از بلوار طبرسی جنوبی، چهارراه برق، چهارراه گاز و چهارراه مقدم به میدان راه‌آهن و سپس به میدان شهدا ادامه مسیر خواهد داد.
این خط سپس با عبور از میدان سعدی و خیابان دانشگاه و میدان تقی‌آباد ضمن عبور از ایستگاه تقاطعی با خط ۱ دسترسی ویژه‌ای به مرکز خرید زیست خاور خواهد داشت و در نهایت ایستگاه آخر خط مذکور با عبور از زیر پارک کوهسنگی و میدان تلویزیون و میدان فضل بن شاذان (جام عسل) در انتهای بلوار فکوری خواهد بود. در بهمن ماه ۱۳۹۴ حفر تونل این خط به پایان رسید و مقرر گردید تا نیمه دوم سال ۹۵ به بهره‌برداری برسد.
فاز اول خط ۲ (شامل ۶ ایستگاه حدفاصل انتهای خیابان طبرسی تا میدان شهدا) در روز ۲ اسفند ماه سال ۱۳۹۵ راس ساعت ۹ صبح با حضور مسئولین کشوری و استانی مورد بهره‌برداری قرار گرفت و سرویس دهی خط دو قطار شهری مشهد از روز ۳ اسفندماه ۱۳۹۵ آغاز گردید. در ۲۸ مرداد ۱۳۹۶ نیز ایستگاه شهید مفتح از فاز اول خط ۲ مورد بهره‌برداری قرار گرفت. در ۲۹ اسفند ۱۳۹۶ بهره‌برداری آزمایشی دو ایستگاه سعدی و شریعتی صورت پذیرفت. در تاریخ ۱۷ اردیبهشت ۱۳۹۷ رئیس‌جمهور حسن روحانی در مراسم افتتاح رسمی بهره‌برداری از ایستگاه شریعتی اولین ایستگاه تقاطعی مشهد حضور یافت. در تاریخ ۵ مرداد ۱۳۹۸ ایستگاه شهید کاوه، در تاریخ ۲۷ آبان ۱۳۹۸ ایستگاه الندشت و در تاریخ ۱۹ آذر ۱۳۹۸ ایستگاه کوهسنگی افتتاح شد. در حال حاضر ساعت بهره‌برداری خط دو از ساعت ۶ الی ۲۲ و سر فاصله قطارها ۱۰ دقیقه است. طول خط در حال بهره‌برداری ۱۳٫۸ کیلومتر با ۱۲ ایستگاه می‌باشد.
| شماره | نام | موقعیت | وضعیت | شروع به کار |
|---|---|---|---|---|
| ۱ | ایستگاه طبرسی | انتهای طبرسی شمالی | فعال | ۱۳۹۵ |
| ۲ | ایستگاه ولایت | بین طبرسی شمالی ۱۴ و ۱۶ | فعال | ۱۳۹۵ |
| ۳ | ایستگاه فجر | میدان فجر | فعال | ۱۳۹۵ |
| ۴ | ایستگاه نبوت | خیابان طبرسی، چهارراه گاز | فعال | ۱۳۹۵ |
| ۵ | ایستگاه شهید مفتح | خیابان طبرسی، چهارراه برق | فعال | ۱۳۹۶ |
| ۶ | ایستگاه راه‌آهن | میدان راه‌آهن | فعال | ۱۳۹۵ |
| ۷ | ایستگاه شهدا | میدان شهدا | فعال | ۱۳۹۵ |
| ۸ | ایستگاه سعدی | میدان سعدی | فعال | ۱۳۹۷ |
| ۹ | ایستگاه شریعتی 
| میدان دکتر شریعتی (تقی‌آباد) | فعال | ۱۳۹۷ |
| ۱۰ | ایستگاه الندشت | خیابان کوهسنگی، بالاتر از بلوار ملاصدرا | فعال | ۱۳۹۸ |
| ۱۱ | ایستگاه کوهسنگی | انتهای کوهسنگی، بوستان کوهسنگی | فعال | ۱۳۹۸ |
| ۱۲ | ایستگاه شهید کاوه | میدان شهید کاوه (جام عسل) | فعال | ۱۳۹۸ |
| ۱۳ | ایستگاه سلامت | میدان شهید جوان، دانشگاه علوم پزشکی مشهد | در دست ساخت |
خط ۳
خط ۳ قطار شهری مشهد مسیر شهرک ابوذر تا الهیه (مشهد) را با طول حدود ۲۸٫۵ کیلومتر (از جنوب شرق به شمال غرب و برعکس) و با ۲۴ ایستگاه پوشش می‌دهد. خط ۳ قطار شهری مشهد با ۲۸٫۵ کیلومتر طول تا منطقه شهرک غرب (مشهد) ادامه داشت در طرح توسعه تا الهیه(مشهد) امتداد پیدا کرد بدین ترتیب این خط از پایانه اتوبوسرانی در انتهای خیابان امام رضا و تا فلکه آب ادامه داشته، با عبور از چهار راه خسروی و چهار راه شهدا به میدان شهدا می‌رسد. در این مسیر نیز بیشترین سرویس را به زائرین حرم امام رضا و قشرهای متوسط ارائه می‌نماید. این خط سپس تا میدان فردوسی ادامه می‌یابد و در میدان جانباز و از طریق بلوار جانباز به بزرگراه امام علی و سپس با طی تمام مسیر امامیه به اراضی امامیه می‌رسد. آخرین ایستگاه در محل احداث پایانه جدید اتوبوسرانی برون شهری غرب مشهد خواهد بود. حداکثر سرعت قطارها ۸۰ کیلومتر در ساعت و متوسط سرعت آنها ۳۶ کیلومتر در ساعت خواهد بود. همچنین ظرفیت جابجایی مسافر تا ۲۰٬۰۰۰ نفر در ساعت در هر جهت در نظر گرفته شده و مساحت اراضی قطار شهری روی هم رفته ۴۶ هکتار است. عملیات ساخت خط ۳ در تاریخ ۱۴ خرداد ماه ۱۳۹۴ برابر با نیمه شعبان آغاز شد. در حال حاضر حدود ۱۴ کیلومتر از این خط حفاری شده‌است و زمان راه اندازی فاز اول این خط برای سال ۱۴۰۰ در نظر گرفته شده‌است.
خط ۴
خط ۴ قطار شهری مشهد به طول ۱۷٫۵کیلومتر بلوار را به خواجه ربیع (از شرق به شمال و برعکس) متصل می‌کند.
این خط از خواجه ربیع آغاز و با عبور از میدان شهدا با امتداد به سمت حرم مطهر از ضلع شمالی حرم عبور کرده و از بلوار مصلی به سمت شهرک شهید رجایی و جاده سرخس و بلوار در امتداد میدان شهید عباسپور طی مسیر خواهد کرد. این خط پس از احداث و بهره‌برداری با عبور از نزدیکی حرم مطهر بهترین دسترسی به حرم مطهر را برای زائران و مجاوران فراهم خواهد آورد.
جستارهای وابسته
- مترو در ایران
- قطار شهری
- مترو تهران
- مترو اصفهان
- مترو شیراز
- مترو اهواز
- متروی قم
- متروی تبریز
- متروی کرمانشاه
- مترو کرج
منابع
- ↑ پایان چشم انتظاری ۱۰ ساله مشهدی‌ها؛ قطار شهری مشهد با ۸ سال تأخیر بالاخره روی ریل رفت، اما آزمایشی ... ایسنا
- ↑ http://www.farsnews.ir/newstext.php?nn=8912020113
- ↑ «جابه‌جایی بیش از ۵۱ میلیون نفر از طریق خطوط قطارشهری در سال ۹۸». metro.mashhad.ir. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ مه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۵-۱۵.
- ↑ «خط ۲ قطارشهری مشهد افتتاح شد». پایگاه اطلاع‌رسانی شهرداری مشهد. ۲ اسفند ۱۳۹۵. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ آوریل ۲۰۲۲. دریافت‌شده در ۴ اسفند ۱۳۹۵.
- ↑ "اتصال خط یک و دو قطارشهری مشهد با حضور رئیس‌جمهور". MUROC. Archived from the original on 1 December 2018. Retrieved 2018-05-08.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۲ دسامبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۳ مه ۲۰۲۱.
- ↑ «مدیرعامل شرکت بهره‌برداری قطارشهری مشهد: افزایش ساعت سرویس‌دهی به دلیل عملیات ایستگاه‌ها امکان‌پذیر نیست/ ساخت ایستگاه‌ها شبانه انجام می‌شود». پایگاه اطلاع‌رسانی شرکت بهره‌برداری قطار شهری مشهد. ۲۱ فروردین ۱٣٩۷. دریافت‌شده در ۲۵ فروردین ١٣٩۷.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۷ ژوئیه ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۶ اوت ۲۰۱۹.
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ اوت ۲۰۱۹. دریافت‌شده در ۲۷ ژوئیه ۲۰۱۹.