متخاصم

متخاصم به شخص، گروه یا کشوری گفته می‌شود که رفتار دشمنانه مانند شرکت در یک جنگ دارد. در هنگام جنگ، از دید کشورهای متخاصم، دیگر کشورها به بی‌طرف و غیر متخاصم تقسیم می‌شوند. اگرچه فرق بین کشورهای بی‌طرف، قدرت‌های بی‌طرف یا غیر متخاصم تأثیری بر استفاده از مفاد قانون جنگ برای کشورهای بی‌طرف و مسئولیت طرف‌های متخاصم ندارد.

نمونه‌ای جالب از استفاده از این واژه، در دوران جنگ داخلی آمریکا است. در این دوران، ایالات مؤتلفه آمریکا توسط هیچ کشوری به رسمیت شناخته نشد اما به عنوان یک نیروی متخاصم شناخته شد. بنابراین، در بندرهای کشورهای خارجی، کشتی‌های جنگی ایالات موتلفه، حقوقی برابر با کشتی‌های ایالات متحده آمریکا داشتند.

تجاوز

تجاوز واژه‌ای در حقوق بین‌الملل است که به شرکت مستقیم دو یا چند فرد یا دولت در یک جنگ اشاره می‌کند. جنگ، اغلب به صورت درگیری فیزیکی میان دو یا چند طرف در یک کشور یا میان کشورها با ادعای "دفاع از خود" بر اساس بند ۵۱ فصل هفتم منشور حقوق ملل متحد (مانند آنچه بریتانیا پیش از جنگ فالکلند در سال ۱۹۸۲ انجام داد) یا تحت قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد (مانند قطعنامه ۶۷۸ شورای امنیت که به برای آغاز جنگ خلیج فارس، اختیارات قانونی داد) تعریف می‌شود.

در صورتی‌که نیروهای نظامی به عنوان متخاصم شناخته شوند تجاوز می‌تواند بین یک یا چند دولت از یک سو و نیروهای نظامی از سوی دیگر باشد. در صورتی که قیامی بر ضد یک تشکل رسمی (مانند کشورهایی که از سوی سازمان ملل متحد به رسمیت شناخته شده‌اند) صورت بگیرد اما شرکت کنندگان آن به عنوان متجاوز شناخته نشوند، آنگاه این قیام، "شورش" (insurgency) نامیده می‌شود.

تعریف در حقوق بین‌الملل

در تعریف حقوق بین‌الملل، "دولت متخاصم" به معنی کشوری است که روابط با آن وارد حالت جنگی شده‌است. به تعریف دیگر: هنگامی که وضعیت تجاوز بین دو یا چند کشور باشد، روابط آن‌ها بر اساس قانون جنگ تعریف می‌شود. در این حالت، تقریباً کلیه روابط دو کشور از وضعیت حقوقی زمان صلح خارج شده و وارد تعاریف حقوق دوره جنگ می‌شود. به عنوان نمونه، واحدهای نظامی مانند کشتی‌ها، هواپیماها یا سربازهای هر دو دولتی که در وضعیت مخاصمه هستند، می‌توانند بلافاصله پس از مشاهده واحدهای طرف مقابل به آن شلیک کنند. به همین جهت، اعلان کشوری به عنوان "دولت متخاصم" پیامدهای حقوقی یا عملی بسیار مهمی و تأثیرگذاری دارد.

اعلان تخاصم

اعلان دولت یا کشور دیگری به عنوان "دولت متخاصم" باید به صورت علنی باشد. توجه شود که متخاصم خواندن یک دولت و وضعیت حقوقی حاکم بر آن، هیچ ارتباطی با برخوردهای نظامی محدود یا رفتارهای سیاسی، اقتصادی و تبلیغاتی نامطلوب دو کشور ندارد.

جستارهای وابسته

بی‌طرفی
قانون جنگ
غیر متخاصم
حقوق بین‌الملل

پانویس

↑ Hall, Kermit L. The Oxford Guide to United States Supreme Court Decisions, Oxford University Press US, 2001 ISBN 0-19-513924-0, ISBN 978-0-19-513924-2 p. 246 "In supporting Lincoln on this issue, the Supreme Court upheld his theory of the Civil War as an insurrection against the United States government that could be suppressed according to the rules of war. In this way the United States was able to fight the war as if it were an international war, without actually having to recognize the de jure existence of the Confederate government."
↑ Staff. Bureau of Public Affairs: Office of the Historian -> Timeline of U.S. Diplomatic History -> 1861-1865:The Blockade of Confederate Ports, 1861-1865 بایگانی‌شده در ۲۸ فوریه ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine, U.S. State Department. "Following the U.S. announcement of its intention to establish an official blockade of Confederate ports, foreign governments began to recognize the Confederacy as a belligerent in the Civil War. Great Britain granted belligerent status on May 13, 1861, Spain on June 17, and Brazil on August 1. Other foreign governments issued statements of neutrality."
↑ Goldstein, Erik; McKercher, B. J. C. Power and stability: British foreign policy, 1865-1965, Routledge, 2003 ISBN 0-7146-8442-2, ISBN 978-0-7146-8442-0. p. 63
↑ Chapter VII — Action with respect to Threats to the Peace, Breaches of the Peace, and Acts of Aggression United Nations website, 23 August 2016
↑ Daniel K. Gibran (1997). The Falklands War: Britain Versus the Past in the South Atlantic, McFarland, ISBN 0-7864-0406-X. p. 86
↑ فرهنگ انگلیسی آکسفورد second edition 1989 "insurgent B. n. One who rises in revolt against constituted authority; a rebel who is not recognized as a belligerent."
↑ بهمن آقایی دیبا-متخصص حقوق بین‌الملل (۵ آبان ۱۳۹۵). «'دولت متخاصم' که در احکام دادگاه‌های ایران استفاده می‌شود، چه معنایی دارد؟». بی‌بی‌سی فارسی.
↑ Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Belligerency" . Encyclopædia Britannica (به انگلیسی). Vol. 3 (11th ed.). Cambridge University Press.

منابع

[hall-2462-1] Hall, Kermit L. The Oxford Guide to United States Supreme Court Decisions, Oxford University Press US, 2001 ISBN 0-19-513924-0, ISBN 978-0-19-513924-2 p. 246 "In supporting Lincoln on this issue, the Supreme Court upheld his theory of the Civil War as an insurrection against the United States government that could be suppressed according to the rules of war. In this way the United States was able to fight the war as if it were an international war, without actually having to recognize the de jure existence of the Confederate government."

[US-S-D2-2] Staff. Bureau of Public Affairs: Office of the Historian -> Timeline of U.S. Diplomatic History -> 1861-1865:The Blockade of Confederate Ports, 1861-1865 بایگانی‌شده در ۲۸ فوریه ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine, U.S. State Department. "Following the U.S. announcement of its intention to establish an official blockade of Confederate ports, foreign governments began to recognize the Confederacy as a belligerent in the Civil War. Great Britain granted belligerent status on May 13, 1861, Spain on June 17, and Brazil on August 1. Other foreign governments issued statements of neutrality."

[Goldstein-63-3] Goldstein, Erik; McKercher, B. J. C. Power and stability: British foreign policy, 1865-1965, Routledge, 2003 ISBN 0-7146-8442-2, ISBN 978-0-7146-8442-0. p. 63

[4] Chapter VII — Action with respect to Threats to the Peace, Breaches of the Peace, and Acts of Aggression United Nations website, 23 August 2016

[5] Daniel K. Gibran (1997). The Falklands War: Britain Versus the Past in the South Atlantic, McFarland, ISBN 0-7864-0406-X. p. 86

[6] فرهنگ انگلیسی آکسفورد second edition 1989 "insurgent B. n. One who rises in revolt against constituted authority; a rebel who is not recognized as a belligerent."

[:0-7] بهمن آقایی دیبا-متخصص حقوق بین‌الملل (۵ آبان ۱۳۹۵). «'دولت متخاصم' که در احکام دادگاه‌های ایران استفاده می‌شود، چه معنایی دارد؟». بی‌بی‌سی فارسی.

[8] Chisholm, Hugh, ed. (1911). "Belligerency" . Encyclopædia Britannica (به انگلیسی). Vol. 3 (11th ed.). Cambridge University Press.