قلعه اولتان

قلعه اولتان نام دژی کهن است در شمال استان اردبیل ایران نزدیک به شهر پارس‌آباد.

قلعه اولتان در کنار رود ارس واقع شده‌است و در همسایگی روستای کهن اولتان قرار گرفته‌است. این دژ در مساحت ۳۲۰ هزار متر مربع بنا شده‌است. این قلعه با ترکیب بجا مانده از آن یک دژ نظامی را تداعی می‌کند. این دژ نخست بدست اشکانیان پدید آمد و تا سده ۱۲ هجری مورد استفاده قرار گرفته‌است. با توجه به حدس و گمانهای کاملاً علمی هنوز قسمت اعظم ساختمان‌های قلعه در زیر خاک مدفون است.

«قلعه اولتان نام دژی کهن که در ۵۰۰ متري روستاي اولتان در نزدیکی شهر پارس آباد استان اردبیل است. این قلعه در کنار رود ارس واقع شده است و به دلیل مجاورت با روستای کهن اولتان به همین نام معروف شده است. این دژ در زمینی به مساحت ۳۲۰ هزار متر مربع بنا شده وآثاربه جای مانده ازآن یک دژ نظامی را تداعی میکند. قلعه اولتان در دوره اشکانی ساخته شده وبانيان نخستين آن اشكانيان بوده اند اما شکوفایی آن در دوران ساسانی و اوایل اسلامی بوده و به واسطه استحكام و موقعيت مناسبي كه داشته تا قرن دوازدهم هجري از آن استفاده شده است.کارشناسان گمان می برندکه قسمت اعظم ساختمان های قلعه هنوزدر زیر خاک مدفون است باستان شناسان در کاوش «قلعه اولتان» با مجموعه منسجم معماری متعلق به دوره‌های مختلف اشکانی تا اسلامی مواجه شدند که بیشتر آثار یافت شده به دوره قرن سوم و چهارم هجری و ادامه معماری دوره ساسانی تعلق داشت.آثار متعددی از قبیل تنور، اطاق‌های متعدد، بخاری وچهار طبقه طاقچه که با استفاده از اندود گچ تزئین شده بودند در فضاهای معماری قلعه کشف شده‌است. سفالهای بي نظير و متنوع دوره‌های مختلف اسلامي قلعه اولتان درخور توجه و شايان اهميت است. درون محوطه قلعه نيز تپه هايي وجود دارد كه واحد هاي كوچك ساختماني بوده و ساختمانهای عمده واصلي درضلع شرقي قرار داشته ، كه به علت تغيير مسيررودخانه ارس قسمتي از آن شسته شده و از بين رفته و با وجود اين قسمت اعظم آن هنوز در زيرخاك مدفون است . اولتان قالاسی باتوجه به وسعت 50 هکتاری خود یک قلعه شهر به شمارمی رود که فضاهای مسکونی داخل قلعه و فضاهای صنعتی از قبیل کارگاه‌های مختلف فلزگری ، شیشه گری وسفال گری دربیرون ازقلعه بوده‌است.دورتا دور شهرخندقی 15 متری ساخته شده بود تا قلعه را از گزند دشمنان در امان نگه دارد . این خندق را به وسیله دو کانال آبی که ازرود ارس کشیده شده بودندپرنگه می داشتند. این قلعه درصورت مرمت می‌تواند به یک مکان گردشگری تبدیل شود.».

تابوت‌های چوبی دوره اسلامی به دست آمده از گورستان قلعه اولتان پارس‌آباد، آن را نسبت به گورهای ادوار اسلامی متمایز می‌کند و این محوطه، ارزش تبدیل به پایگاه ملی میراث فرهنگی را دارد.