زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه

فیروزه‌کوب

فیروزه‌کوب از صنایع دستی است و با نشاندن قطعه‌های کوچک سنگ فیروزه به حالت موزاییکی بر سطح ظرف‌ها، زیورآلات و اشیای تزئینی (از پایه‌هایی به جنس‌های مسی، برنجی، نقره، ورشویی یا برنزی) ساخته می‌شود. بین قطعه‌های فیروزه نوعی لاک تیره‌رنگ قرار می‌گیرد. هر چه ظرف فیروزه کوبی شده پرکارتر و منظم‌تر باشد و فاصله کمتری بین قطعات فیروزه باشد، ارزش هنری آن بیشتر است. امروزه مرکز این هنر اصفهان است.

ظرف‌های فیروزه‌کوب

این هنر حدود ۶۰ یا ۷۰ سال پیش در مشهد (خراسان رضوی) به دست حاجی بابا (م) انجام شد وبه اصفهان آورده شد.

مراحل ساخت فیروزه کوب عبارتند از:

۱. زرگری

۲. فیروزه‌کوبی

۳. پرداختکاری

تشریح مراحل فیروزه‌کوبی:

مرحله اول سطح زیر کار از فلز مورد نظر مانند برنج، مس و نقره توسط زرگر یا سازنده فلز به کمک دست یا دستگاه پرس ساخته می‌شود و صاف و صیقل‌خورده وارد مرحله بعد می‌شود.

مرحله دوم استاد فیروزه‌کوب، خرده‌فیروزه‌ها که از نظر اندازه و رنگ باید مشابه باشند از ضایعات دیگر جدا می‌کند. بعد از مشخص شدن نوع سنگی که قرار است بر سطح کار شود. سطح فلز مورد نظر کمی گرم می‌شود در این زمان بر روی سطح کمی لاک پودر شده (لاک گردویی) می‌پاشند در زمانی که لاک حالت مذاب دارد فیروزه را روی آن می‌چسبانند. بعد از آنکه سطح مورد نظر را با فیروزه پوشاندند و فضاهای خالی میان فیروزه‌ها را با فیروزه‌های ریزتر پر کردند، آن را به کمک سنگ «آب‌سان» صاف و صیقلی می‌کنند تا برجستگی‌های لاک و فیروزه از بین رود و سطحی یک دست به دست آیند. در این مرحله است که رنگ واقعی فیروزه نمایان می‌شود.

مرحلهٔ سوم پرداختگری است. در این مرحله بر روی سطوح فیروزه‌کوبی شده را پولیش می‌کشند و بعد روی آن را پلی استر می‌کشند که دلیل آن حفاظت از سطح کار و همچنین زیبایی حداکثری اثر است.

کاربرد فیروزه‌کوبی:

هنر فیروزه‌کوبی مانند بسیاری از هنرها جنبه‌ی تزیینی و تجملی دارد. اما از آن جا که این هنر را بر ظروفی نظیر شیرینی‌خوری، قندان، گلدان، گلاب‌پاش، سنگاب و…. پیاده می‌کنند فقط جنبه‌ی کاربردی نیز پیدا می‌کنند. اما همانگونه که گفتیم فیروزه‌کوبی قبل از آنکه بر ظروف انجام شود بر روی زیورآلات پیاده می‌شد. هنری که امروزه نیز طرفداران زیادی دارد.

اما امروزه از فیروزه‌کوبی به جز بر روی ظروف و زیورآلات برای ساخت تابلوهای نفیس نیز استفاده می‌شود. بدین گونه که خوشنویسی بر روی سطح اگر پارچه‌ای باشد نوشته شده و سپس فیروزه‌ها بر روی آن چسبانده می‌شوند و اگر سطح مورد نظر چوبی باشد بعد از لیزر طرح مورد نظر بر روی چوبی تکه‌های فیروزه داخل آنها کار می‌شود.

استادان

از استادان این صنعت دستی می‌توان افراد زیر را نام برد:

محسن قربانی «دغدغه معیشت اثر فاخر نمی‌آفریند». فارس نیوز. ۱۳۹۱-۰۵-۱۴. دریافت‌شده در ۱۰ فروردین ۱۳۹۳.</reفر </p> </section><h2 class="section-heading" onclick="mfTempOpenSection(4)"><div class="mw-ui-icon mw-ui-icon-element indicator mw-ui-icon-small mw-ui-icon-flush-left mw-ui-button mw-ui-quiet"></div><span id=".D8.AC.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D8.B1.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.88.D8.A7.D8.A8.D8.B3.D8.AA.D9.87"></span><span class="mw-headline" id="جستارهای_وابسته">جستارهای وابسته</span></h2><section class="mf-section-4 collapsible-block" id="mf-section-4"> <ul><li><a href="/article/wp/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%B5%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%B9_%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="فهرست صنایع دستی ایران">فهرست صنایع دستی ایران</a></li></ul></section><h2 class="section-heading" onclick="mfTempOpenSection(5)"><div class="mw-ui-icon mw-ui-icon-element indicator mw-ui-icon-small mw-ui-icon-flush-left mw-ui-button mw-ui-quiet"></div><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span><span class="mw-headline" id="منابع">منابع</span></h2><section class="mf-section-5 collapsible-block" id="mf-section-5"> <div class="reflist references-small" style=""> <ol class="references"><li id="cite_note-:0-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ </span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFصنایع_دستی_کلوت1395" class="citation web">صنایع دستی کلوت (<bdi>۲۲ دی ۱۳۹۵</bdi>). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170113072909/https://kaloot.org/%D9%81%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87-%DA%A9%D9%88%D8%A8%DB%8C/">«فیروزه کوبی هنری اصیل»</a>. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="https://kaloot.org/%D9%81%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87-%DA%A9%D9%88%D8%A8%DB%8C/">اصلی</a> در ۱۳ ژانویه ۲۰۱۷<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۱۱ ژانویه ۲۰۱۷</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=unknown&amp;rft.btitle=%D9%81%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87+%DA%A9%D9%88%D8%A8%DB%8C+%D9%87%D9%86%D8%B1%DB%8C+%D8%A7%D8%B5%DB%8C%D9%84&amp;rft.date=1395&amp;rft.au=%D8%B5%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%B9+%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C+%DA%A9%D9%84%D9%88%D8%AA&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fkaloot.org%2F%D9%81%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87-%DA%A9%D9%88%D8%A8%DB%8C%2F&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%81%DB%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%DA%A9%D9%88%D8%A8" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-iranjewish-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ </span> </li> </ol></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw1409 Cached time: 20230103235753 Cache expiry: 1814400 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.165 seconds Real time usage: 0.215 seconds Preprocessor visited node count: 1548/1000000 Post‐expand include size: 81228/2097152 bytes Template argument size: 5087/2097152 bytes Highest expansion depth: 14/100 Expensive parser function count: 0/500 Unstrip recursion depth: 1/20 Unstrip post‐expand size: 9089/5000000 bytes Lua time usage: 0.075/10.000 seconds Lua memory usage: 2831683/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 0/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 149.054 1 -total 50.97% 75.970 2 الگو:یادکرد_وب 37.32% 55.620 4 الگو:Navbox 23.36% 34.823 2 الگو:Broken_ref 21.23% 31.642 1 الگو:پانویس 17.78% 26.501 1 الگو:صنایع_دستی 14.35% 21.390 1 الگو:جواهرات 9.20% 13.717 2 الگو:Navbox_subgroup 1.78% 2.654 2 الگو:ن 1.26% 1.883 100 الگو:• --> <!-- Saved in parser cache with key fawiki:pcache:idhash:2448528-0!canonical!responsiveimages=0 and timestamp 20230103235753 and revision id 35098717. --> </section></div> <!-- MobileFormatter took 0.011 seconds --><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --> </div> </div> <div class="post-content" id="page-secondary-actions"> </div> </main></body></html>

آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.