فهرست اهالی نیشابور
این فهرستی از اهالی نیشابور است و دربرگیرندهٔ زادگان نیشابور برپایهٔ جغرافیای سیاسی، بخشبندیهای سیاسی تاریخی باشندگان در نیشابور که در آنجا زیستهاند، درگذشتگان در نیشابور و آنهایی که در نیشابور به خاکسپرده شدهاند، میباشد. همچنین این فهرست ممکن است آنهایی که ریشهٔ نیشابوری دارند؛ داشتهاند را دربرگیرد. عبدالرض
برپایهٔ سده
برپایه سدهٔ میلادی و سدهای که بیشترین عمرِ فرد در آن گذشته.
سدهٔ پنجم
- داوود: اسقف مسیحیان ابرشهر و توس
- تئودور: پزشک مسیحی
- عایشه صفار بانوی محدث مسلمان ایرانی در سده پنجم قمری بود
- کمالالملک محمد غفاری معروف به کمالالمُلک یکی از مشهورترین و پرنفوذترین شخصیتهای تاریخ هنر معاصر ایران بهشمار میآید.
- ابوالعباس ایرانشهری ابوالعباس ایرانشهری یا حکیم ایرانشهری فیلسوف، ریاضیدان، طبیعیدان و ستارهشناس
- ابوالقاسم اکاف نیشابوری فقیه شافعی متولد نیشابور که مدتی در مکه و مسجدالحرام به تدریس مشغول بود.
سدهٔ ششم
- مزدک: پیامبر زرتشتی، بهکردخواه ایرانی و کنشگر دینی.
سدهٔ هفتم
- کنارگ ابرشهر: مرزبان ساتراپی ابرشهر
سدهٔ هشتم
- بهآفرید: بهکردخواه و دینیار زرتشتی.
- سنباد: دینیار زرتشتی.
- شاتیتا: صوفیبانو و زاهد.
- محمد محروق: پیشوای شیعهٔ زیدی.
- ابن راهویه: محدث.
سدهٔ نهم
- ابراهیم بن عبده: نمایندهٔ حسن عسکری.
- ابوبکر محمد ابن خزیمه: محدث، مفسر و فقیه شافعی.
- ابوحمزه خراسانی: صوفی.
- احمد بن حرب: صوفی.
- حمدون قصار: صوفی.
- محمد یحیی ذُهلی: محدث.
- راتبه: خواننده و بربطنواز.
- طاهر عبدالله: نخستین امیر رسمی طاهری.
- طلحة طاهر: دومین امیر طاهری.
- عبدالله طاهر: سومین امیر طاهری.
- محمد طاهر: آخرین امیر طاهری.
- ابوحفص حدّاد: صوفی.
- فضل بن شاذان: فقیه و محدث شیعی.
- مُسلِم بن حَجّاج: محدث بزرگ مسلمان.
- فاطمه نیشابوری: صوفیبانو.
- پسنده نیشابوری: صوفیبانو.
- ابن منذر: فقیه شافعی.
- ابوالحسن محمد عامری: فیلسوف.
- ابوعبدالرحمن محمد سلمی: صوفی.
سدهٔ دهم
- ابن فورک: فقیه شافعی.
- عبدالله منازل: صوفی.
- ابوالوفا محمد بوزجانی: ریاضیدان و اخترشناس.
- ابوسعد عبدالملک خرگوشی: صوفی.
- ابوعلی دقاق: صوفی.
- ابوعبدالله حاکم نیشابوری: محدث، قاضی، تاریخنگار و فقیه شافعی.
- ابوعثمان سعید مغربی: صوفی مغربی.
- ماهویه خورشید: دینیار زرتشتی و ادیب.
- ابومحمد مرتعش:صوفی
- نصر بن منصور استغنایی: شاعر فارسیزبان.
- خبّازی: شاعر فارسیزبان.
- ابومنصور عبدالملک ثعالبی: شاعر عربزبان، لغوی، نویسنده و تاریخنگار.
- عبدالرحمان بن دوست: ادیب و شاعر عربزبان.
- صاعد بن محمد: قاضی و فقیه حنفی.
- ابوبکر صبغی: فقیه شافعی.
سدهٔ یازدهم
- عمیدالملک کندری: وزیر و شاعر.
- ابو رشید نیشابوری: فیلسوف، محدث و متکلم.
- ابومحمد مرتعش: صوفی.
- ابن ابی الطیب: مفسر و شاعر.
- ابن ابی صادق: پزشک.
- ابن همماه رامشی: زبان و ادبشناس، نحوی و شاعر عربزبان.
- ابوالحسن باخرزی: شاعر و ادیب عربزبان.
- ابوالحسن علی واحدی: محدث، مفسر قرآن، زبانشناس.
- ابوالفرج رونی: شاعر فارسیزبان.
- ابوالفضل عبیدالله میکالی: شاعر و ادیب عربزبان.
- ابوبکر عتیق نیشابوری: مفسر.
- ابواسحاق احمد ثعلبی:مفسر قرآن، محدث، شاع و فقیه شافعی.
- حسن بن محمد میکالی:وزیر غزنویان.
- عبدالکریم قشیری: فیلسوف، محدث و مؤلف.
- عبدالملک برهانی: شاعر فارسیزبان.
- عمر خیام: فیلسوف، ریاضیدان، اخترشناس و رباعیسرای فارسی.
- ابوالفضل احمد میدانی: زبانشناس، ادیب، شاعر و نویسنده عربزبان.
- محمد معزی: شاعر فارسیزبان.
- محمد حسن فتّال: فقیه شیعه و مؤلف.
سدهٔ دوازدهم
- رضیالدین نیشابوری: فقیه و شاعر فارسیزبان.
- عطار نیشابوری: شاعر و صوفی.
سدهٔ سیزدهم
- محمد بکتاش: صوفی.
- علی بن احمد سیفی: شاعر و نویسنده فارسیزبان.
- محمد بن ابی البرکات جوهری: جواهرشناس.
- جمالالدین شاهپور نیشابوری: شاعر فارسیزبان.
سدهٔ چهاردهم
- سراجالدین سگزی: شاعر فارسیزبان
- منجمه نیشابوری: اخترشناس.
- حسن جوری: رهبر قیام سربداران که علیه حکومت مغول ایجاد شد.
- حسن متکلم: ادیب، صوفی و شاعر فارسیزبان.
- شریف نیشابوری: ادیب، زبانشناس، شاعر عربزبان.
- نظام الدین حسن نیشاپوری: اخترشناس.
سدهٔ پانزدم
- لطفالله نیشابوری: شاعر فارسیزبان.
- محمد بن یحیی سیبک: شاعر فارسیزبان.
- کاتبی ترشیزی: شاعر فارسیزبان.
- محمد مخدوم: شاعر و صوفی.
سدهٔ شانزدهم
- محمدحسین نظیری نیشابوری: شاعر فارسیزبان.
سدهٔ هفدهم
- شاهمحمود رهی نیشابوری: خوشنویس.
- عبدی نیشابوری: خوشنویس.
- سلیم نیشابوری: خوشنویس.
- شاهمحمود نیشابوری: خوشنویس.
- محمدحسین باخرزی: خوشنویس.
- امام قلی خاکی خراسانی: شاعر فارسیزبان.
سدهٔ هجدهم
- سعادت علی خان یکم: نوّاب اَودَه (هند).
- صفدرجُنگ: نوّاب اَودَه (هند).
سدهٔ نوزدهم
- میر حامد حسین موسوی:(۱۸۳۰، لکهنو - ۱۸۸۰، لکنهو) فقیه شیعهٔ هندی.
- بدیع نیشابوری: (۱۸۵۲، نیشابور -۱۸۶۹،) حواری بهائی.
- عبدالجواد ادیب نیشابوری: (۱۸۶۴، بیژنگرد، نیشابور -۱۹۲۶، مشهد) ادیب و شاعر فارسیزبان. ادیب و شاعر فارسیزبان.
- میرزا علی اصغر ثقه الاسلام: (روحانی، مجتهد، ۱۲۸۵ه.ش نیشابور -۱۳۴۶ تربت جام) فرزند شیخ عیسی و پسر عموی میرزا علی ثقه الاسلام تبریزی شهید مشروطه و نوه حاج میرزا شفیع صدر ثقه الاسلام رئیس شیخیه تبریز.
سدهٔ بیستم
زادگان سالهای سدهٔ بیستم
- محمدتقی ادیب نیشابوری: (۱۸۹۴، خیرآباد، فضل -۱۹۷۶، مشهد) ادیب و شاعر فارسیزبان.
- مسیح دانشوری: (۱۸۹۹، نیشابور-۱۹۶۸، تهران) پزشک.
- حیدر یغما: (۱۹۲۶، صومعه، ریوند-۱۹۸۶، نیشابور) شاعر فارسیزبان.
- محمدحسن فرحبخشیان:(۱۹۴۱، نیشابور-۲۰۰۷، ورامین) شاعر فارسیزبان.
- علیاحمد خورشید: (۱۹۲۷، نیشابور) سیاستمدار و حقوقدان.
- فرخ تمیمی:(۱۹۳۴، نیشابور-۲۰۰۳، تهران) شاعر فارسیزبان.
- فریدون گرایلی:(۱۹۴۲، نیشابور-۲۰۰۰، نیشابور) تاریخنگار و شاعر فارسیزبان.
- یعقوبعلی شورورزی: (۱۹۲۳، شورورز-۱۹۹۹، نیشابور) پهلوان و کشتیگیر.
- نورعلی شوشتری: (۱۹۴۸، ینگجه، سرولایت-۲۰۰۹، پیشین، سرباز) فرماندهٔ سپاهی.
- اسماعیل شوشتری: (۱۹۴۹، ینگجه، سرولایت) وزیر دادگستری.
- پرویز مشکاتیان: (۱۹۴۵، نیشابور-۲۰۰۹، تهران) آهنگساز و موسیقیدان.
- غلامعلی عسکری: (۱۹۲۹، نیشابور-۲۰۲۲، نیشابور) شاعر و مداح.
- محمدرضا شفیعی کدکنی: (۱۹۳۹، کدکن) ادیب و شاعر.
- حسین وحید خراسانی: (۱۹۲۱، نیشابور) فقیه و مرجع شیعی.
- حسین انصاریراد: (۱۹۳۷، نیشابور) دینیار بهکردخواه شیعه و مجتهد.
- فریدون جنیدی: (۱۹۳۹، معدن علیا) تاریخپژوه، کنشگر فرهنگی و مؤلف
- حسین صادقی: (۱۹۳۱، چکنه) پزشک جراح، شاعر و کنشگر فرهنگی.
- محمد مهولاتی: (۱۹۴۶، مهولات) شاعر و تاریخپژوه.
- امید مجد: (۱۹۷۱، نیشابور) دانشگاهی و شاعر.
- عبدالرضا کاهانی: (۱۹۷۳، نیشابور) کارگردان و فیلمنامهنویس.
- ابوالحسن داوودی: (۱۹۷۳، نیشابور) کارگردان و فیلمنامهنویس.
- محمدرضا سرهنگی: (۱۹۵۵، نیشابور) فیلمنامهنویس.
- جلال مقدم: (۱۹۲۹، نیشابور-۱۹۹۶، تهران) بازیگر.
- محمد قاسم اخویان: (۱۹۲۶، نیشابور) معمار سنتی ویژهکار سنگتراشی.
- آنتونی روانی: (؟، نیشابور) حقوقدان.
- ابوالقاسم سخدری: (؟، نیشابور-؟) پهلوان و کشتیگیر.
- حجت اشرفزاده: (۱۹۷۹، نیشابور) خواننده.
- امیر حسین صادقی (زاده ۱۵ شهریور ۱۳۶۰ روستای طالبی نیشابور) فوتبالیست
- منوچهر اشرف زاده:(در قید حیات، نیشابور) موسیقی دان و نوازنده ویلون و تار و …
- محمد ذبیحی:(۱۳۲۸_۱۳۹۴، نیشابور) نوازنده و مدرس سنتور و بنیانگذار تدریس ساز سنتور در اداره ارشاد اسلامی شهرستان نیشابور پس از انقلاب
- حبیبالله مهماننواز: (۱۹۲۶، کاریزک کنارکال) دینیار شیعه و مقامدار دینی.
- حمیدرضا ترقی: (۱۹۵۵، نیشابور) سیاستمدار.
- حسن رمضانی: (۱۹۵۷، قدمگاه استاد حوزوی.
- سید علی حسینی: (۱۹۷۱، نیشابور) دینیار شیعه و مقامدار پیشین سیاسی.
- امیرحسین صدیق: (۱۹۷۲، نیشابور) بازیگر.
- عبدالحسین برونسی: (۱۹۴۲، گلبو-۱۹۸۵، عملیات بدر، شرق دجله) فرماندهٔ سپاهی.
- رشید کاکاوند: (۱۹۶۸، نیشابور) شاعر و نویسنده و چهرهٔ رسانهای.
- حمید گرمابی: (۱۹۶۱، همتآباد شهر کهنه) سیاستمدار، مهندس شیمی و دانشگاهی
- آرش کامور: (۱۹۸۰، نیشابور) آهنگساز و نوازنده.
- علی شورورزی: (۱۹۸۵، نیشابور) کارگردان، فیلمنامهنویس و مدیر فیلمبرداری
- محمدحسن تولایی: (۱۹۵۱، نیشابور) سیاستمدار و مدیر ارشد اجرایی.
- فرهاد نجفی: (۱۹۸۴، نیشابور) کارگردان، فیلمنامهنویس، تهیهکننده و مدیرجلوههای ویژه
- سیدحسن سلامت: (۱۹۵۵، نیشابور) تخلص بینای نیشابوری شاعر و دارندهٔ پنج مجموعه شعری (دلتنگیهای یک شاعر: نشر شاملو) (آینههای شکسته، تب انگور در صبح نیشابور، در سایه روشن خیال، هم نفس تاک)
- جمالالدین شریف نیشابوری دانشمند ایرانی علوم اسلامی، زبانشناس، شاعر، صوفی و عارف، کاتب به زبان عربی
- هاجر چنارانی نماینده مردم نیشابور و فیروزه در دورهٔ دهم مجلس شورای اسلامی
- برجی، یعقوبعلی پژوهشگر و استاد دانشگاه، دانشیار جامعة المصطفی العالمیه، عضو هیئت تحریریه فصلنامه فقه
- علی اکبر امینی روزنامهنگار، ادیب، پژوهشگر، فردوسی پژوه، استاد دانشگاه علوم سیاسی
- علی رحمانی پژوهشگر ودانشیار دانشگاه علوم پزشکی بقیةالله تهران، سردبیر مجله راهبردهای آموزشی
- حسن نظریان
سدهٔ بیستم و یکم
- یونس شاکری: (۱۹۸۹) فوتبالیست.
- حسین فاضلی: (۱۹۹۳) فوتبالیست
جستارهای وابسته
- فهرست اهالی سبزوار
- فهرست اهالی کاشمر
منابع
- تاریخ نیشابور، الحاکم تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی
- تاربخ نیشابور، لاکهارت، ترجمه دکتر عباس سعیدی
- تاریخ نیشابور، حاکم نیشابوری، به اهتمام ریچارد. ن. فرای، فرهنگ ایران زمین
- تاریخ نیشابور، علی مؤید ثابتی، تهران، ۱۳۵۵
- سرزمینهای خلافتشرقی، لسترنج
- نیشابور شهر فیروزه، فریدون گرایلی
- معجم الادبا از یاقوت حموی