فرخ‌هرمز

هرمز ششم یا هرمز پنجم نام یکی از آخرین پادشاهان ساسانی است. از او و شاه بعدی خسرو چهارم که بین سال‌های ۶۳۰ تا ۶۳۲ میلادی به سلطنت رسیدند، جز نامی از آنها بجای نمانده‌است. به نظر می‌رسد که آنها فقط در بعضی از قسمت‌های کشور به‌پادشاهی پذیرفته شدند. ملک ایرج مشیری اعتقاد دارد، هرمز پنجم فقط در قسمتی از ایران پادشاهی نکرده‌است و تعداد زیادی از سکه‌های او ضرب تیسفون است همچنین سکه‌های دیگری نیز از وی ضرب ری و استخر پیدا شده‌اند. با وجودیکه هیچ سکه‌ای از سال اول پادشاهی او یافت نشده‌است، سکه‌های سال دوم او بسیار فراوان هستند. ملک ایرج مشیری نوشته‌است، هرمز پنجم به نظر شخصیتی بزرگتر از آنچه در تاریخ شناخته شده بوده‌است و این شخص کسی جز سپاهبد فرخ هرمزد نمی‌تواند باشد. به همین سبب شخصیت هرمزد پنجم قدیم به سپاهبد فرخ هرمزد نسبت داده می‌شود.

فردوسی پادشاهی فرخ زاد را چنین گفته‌است:

فردوسی در آغاز سخن از شهر پارس سخن می‌گوید که فرخ زاد از پارس (جهرم) به تیسفون می‌آورند و تاج بر سرش می‌گذارد.

هنگامی که فرخ زاد بر تخت می‌نشیند به سبب نیک‌بختی (خود که خداوند نصیب او ساخته بود) بر جهان آفرین، آفرین می‌کند.

من فرزند شاهان هستم و چیزی جز نیکویی و خوبی و ایمنی (مردم) در این جهان نمی‌خواهم.

هرکسی راه راستی پیشه کند او را ارجمند خواهم داشت. همه یاران را گرامی می‌دارم و همه زیردستان چه دوست باشد و چه دشمن همه در امان خواهند بود.

(یک ماه) سلطنت فرخ هرمز بدون جنگ و با آرامش در جریان بود که یکی از غلامان وی در جام شراب وی زهر می‌ریزد.

پس از آن بود که فرخ هرمز کم‌کم بیمار شد و بیماری اش روز به روز وخیم‌تر شد و پس از یک هفته مرد.

پس از مرگ فرخ هرمز شورش بار دیگر در همه جا پدید آمد و مدعیان سلطنت بار دیگر به پا خواستند و این چنین است که پادشاهی فرخ هرمز نیز به پایان می‌رسد.

• مشیری، ملک ایرج (اسفند ۱۳۵۲). «سکه‌های ساسانی». نشریه انجمن فرهنگ ایران باستان (۱۵).
• کریستن سن، آرتور (۱۳۶۷). ایران در زمان ساسانیان. ترجمهٔ رشید یاسمی. تهران: مؤسسهٔ انتشارات امیرکبیر.
• تاریخ پارسی
• شاهنامه فردوسی