فرانک (واحد پول)

نخستین بار فرانک به عنوان یک سکهٔ طلای فرانسوی در سال ۱۳۶۰ میلادی به مناسبت آزادی ژان دوم از بند انگلیسی‌ها ضرب شد. ژان دوم چهار سال پیشتر در نبرد پواتیه دستگیر و اسیر شده‌بود. این سکه معادل با یک پوند تور بود.

فرانک فرانسه نام سکه‌ای بود که از ۱۳۶۰ تا ۱۳۸۰ از جنس طلا و از ۱۵۷۵ تا ۱۶۴۱ از جنس نقره در فرانسه ضرب می‌شد. لوئی سیزدهم در ۱۶۴۱ آن را منسوخ کرد تا دو سکهٔ طلایی لوئی و نقره‌ای اکو مورد استفاده قرار گیرند. دوباره از ۱۷۹۵ تا ۱۹۹۹ ارز ملی فرانسه بود. فرانک فرانسه برای بسیاری از مستعمرات پیشین فرانسه مانند مراکش و الجزایر نیز ضرب می‌شد. اکنون بسیاری از این کشورها پس از استقلال، همچنان از فرانک به عنوان ارز رسمی خود استفاده می‌کنند.

در ۳۱ دسامبر ۱۹۹۸ ارزش فرانک فرانسه نسبت به یورو به صورت هر یورو معادل ۶٫۵۵۹۵۷ فرانک تثبیت شد و پس از معرفی اسکناس‌ها و سکه‌های یورو در ۱۹۹۹ تا ۲۸ فوریهٔ ۲۰۰۲ به عنوان ارز رسمی معامله می‌شد و تا ۱۹ فوریهٔ ۲۰۱۲ در بانک‌ها قابل مبادله بود.

۱۴ کشور آفریقایی از فرانک سی‌اف‌ای استفاده می‌کنند. ارزش این فرانک در ابتدا (۱۹۴۵) معادل ۱٫۵ فرانک فرانسه و از ۱۹۴۸ معادل ۲ فرانک (از ۱۹۶۰ معادل ۰٫۰۲ فرانک جدید) بود. ولی پس از ژانویهٔ ۱۹۹۴ ارزش آن به ۰٫۰۱ فرانک فرانسه کاهش یافت. از ژانویهٔ ۱۹۹۹ هر فرانک سی‌اف‌ای معادل با ۰٫۰۰۱۵۲۴۴۹ یورو مبادله می‌شود.

هم‌چنین فرانک اقیانوسیه در مستعمرات پیشین و کنونی فرانسه در اقیانوس آرام به کار برده می‌شود. ارزش این واحد در حال حاضر ۰٫۰۰۸۴ یورو است.

فتح بیشتر بخش‌های اروپای غربی در دوران انقلاب فرانسه و جنگ‌های ناپلئون منجر به گسترش بیشتر دامنهٔ کاربرد فرانک شد. پادشاهی جدید بلژیک، پس از استقلال از هلند، در سال ۱۸۳۲ فرانک بلژیک را تصویب کرد. لوکزامبورگ در ۱۸۴۸ و سوئیس در ۱۸۵۰ فرانک را به عنوان ارز رسمی خود انتخاب کردند.

در سال ۱۸۶۵، فرانسه، بلژیک، لوکزامبورگ و ایتالیا اتحادیهٔ پولی لاتین را پدید آوردند که اسپانیا و یونان نیز در ۱۸۶۸ به آن پیوستند. هر کشور یک واحد پول ملی به ارزش ۴٫۵ گرم نقره یا ۰٫۲۹۰۳۲۲ گرم طلا (خالص) داشت که ارزش آن با ارزهای دیگر اتحادیه یکسان بود. در ۱۹۲۶ بلژیک و فرانسه دچار استهلاک مالی شدند که منجر به تعریف پایهٔ پولی جدیدی برای معاملات بین‌المللی شد و هر دو از اتحادیه خارج شدند. اتحادیه در پایان همان سال، منحل شد.

فرانک بلژیک و لوکزامبورگ در آغاز سال ۱۹۹۹ با یورو جایگزین شد. هر فرانک معادل با ۰٫۰۲۴۷۸۹ یورو مبادله شد.

فرانک سوئیس که ارزش آن در برابر یورو از آوریل تا سپتامبر ۲۰۰۰ افزایش قابل توجهی یافت، یکی از قدرتمندترین ارزهای جهان باقی مانده‌است و اکنون هر فرانک معادل حدود پنج‌ششم یک یورو مبادله می‌شود. فرانک سوئیس در سوئیس و لیختن‌اشتاین به کار برده می‌شود. هرچند که لیختن‌اشتاین ارز خود را نیز دارد که در زمان‌های مختلف برای یادبود یا کاربردهای ضروری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

کشورهای استفاده کننده از فرانک در حال حاضر

کشور	ارز	کد ایزو ۴۲۱۷
بنین	فرانک سی‌اف‌ای آفریقای غربی	XOF
بورکینافاسو	فرانک سی‌اف‌ای آفریقای غربی	XOF
بوروندی	فرانک بوروندی	BIF
کامرون	فرانک سی‌اف‌ای آفریقای میانه	XAF
جمهوری آفریقای مرکزی	فرانک سی‌اف‌ای آفریقای میانه	XAF
چاد	فرانک سی‌اف‌ای آفریقای میانه	XAF
جمهوری کنگو	فرانک سی‌اف‌ای آفریقای میانه	XAF
جمهوری دموکراتیک کنگو	فرانک کنگو	CDF
اتحاد قمر	فرانک کمر	KMF
ساحل عاج	فرانک سی‌اف‌ای آفریقای غربی	XOF
جیبوتی	فرانک جیبوتی	DJF
گینه استوایی	فرانک سی‌اف‌ای آفریقای میانه	XAF
گابن	فرانک سی‌اف‌ای آفریقای میانه	XAF
گینه	فرانک گینه	GNF
گینه بیسائو	فرانک سی‌اف‌ای آفریقای غربی	XOF
لیختن‌اشتاین	فرانک سوئیس	CHF
مالی	فرانک سی‌اف‌ای آفریقای غربی	XOF
نیجر	فرانک سی‌اف‌ای آفریقای غربی	XOF
رواندا	فرانک رواندا	RWF
سنگال	فرانک سی‌اف‌ای آفریقای غربی	XOF
سوئیس	فرانک سوئیس	CHF
توگو	فرانک سی‌اف‌ای آفریقای غربی	XOF

کشورهایی که قبلاً از فرانک استفاده می‌کردند

•  الجزایر: فرانک الجزایر در ۱۹۶۴ با دینار الجزایر جایگزین شد.
•  آندورا: فرانک فرانسه و پزوتا در ۲۰۰۲ با یورو جایگزین شد.
•  بلژیک: فرانک بلژیک در ۲۰۰۲ با یورو جایگزین شد.
•  فرانسه و بخش از مجموعه‌های فرادریایی آن: فرانک فرانسه در ۲۰۰۲ با یورو جایگزین شد.
•  لوکزامبورگ: فرانک لوگزامبورگ در ۲۰۰۲ با یورو جایگزین شد.
•  ماداگاسکار: فرانک مالاگاسی در ۲۰۰۵ با آریاری جایگزین شد.
•  موریتانی: فرانک سی‌اف‌ای در ۱۹۷۳ با اوگویای موریتانی جایگزین شد.
•  موناکو: فرانک فرانسه در ۲۰۰۲ با یورو جایگزین شد.
•  مراکش: فرانک مراکش در ۱۹۶۰ به صورت ناگهانی با درهم مراکش جایگزین شد.
•  زارلند: فرانک سار از ۲۰ نوامبر ۱۹۴۷ تا ۶ ژوئیهٔ ۱۹۵۹ به کار می‌رفت. در ۷ ژوئیهٔ ۱۹۵۹ با مارک آلمان جایگزین شد.
•  تونس: فرانک تونس در ۱۹۵۸ با دینار تونس جایگزین شد.

• فهرست یکای پول رایج کشورها
• اسکودوی کیپ ورد
• فرانک نیوهبریدز