خبرگزاری فارس

مجوز ابتدایی خبرگزاری فارس برای سعید نجار نوبری سال ۱۳۷۸ «مدیرکل وقت روابط عمومی دادگستری استان تهران» به عنوان مؤسسهٔ فرهنگی فارس صادر شد و نوبری در بهار سال ۱۳۸۲ این مؤسسه را به مهدی فضایلی، حسن مرادی دادخواه و حسن شیرازی‌زاده فروخت نخستین سردبیر این مجموعه بیژن مقدم بود. در سال ۱۳۸۷ مهدی فضائلی با واگذاری سهام خود به حمیدرضا مقدم‌فر از مؤسسهٔ فرهنگی فارس خارج شد. به این ترتیب حمیدرضا مقدم‌فر سومین مدیرعامل این خبرگزاری شد. مقدم‌فر تا سال ۱۳۹۰ در این سمت باقی ماند و بعد از آن جای خود را به سید نظام‌الدین موسوی، مدیر مسئول پیشین روزنامهٔ جوان، داد.

از ۲۲ بهمن‌ماه سال ۱۳۸۱ محل فعالیت این خبرگزاری به ساختمانی واقع در خیابان انقلاب زیر پل کالج منتقل شد. هم‌اکنون خبرگزاری فارس، ساختمان نُه طبقهٔ پیشین روزنامهٔ جوان (نزدیک به سپاه پاسداران) را در اختیار گرفته و پس از بازسازی آن که بیش از چهار سال طول کشید، از ابتدای سال ۹۳ به این ساختمان واقع در میدان فردوسی نقل مکان کرده‌است.

آرم

آرم این خبرگزاری به صورت حرف «فا» طراحی شده‌است و کل طرح امواج مدور آب را نمایش می‌دهد که به نشانی یکی از قابلیت‌های خبر یعنی ایجاد امواج و حرکت در جامعه است.

بودجهٔ خبرگزاری فارس، از طریق کمک‌های فرهنگی سپاه پاسداران تأمین می‌شود. بسیاری از مدیران آن، پیشینهٔ عضویت در این دستگاه نظامی سیاسی را دارند. با توجه به محرمانه تلقی شدن جزئیات بودجهٔ دستگاه‌های نظامی در ایران، تا مدت‌ها وابستگی فارس به بودجهٔ سپاه، خبری غیررسمی تلقی می‌شد، اما در ژوئن سال ۲۰۰۸ وبگاه «تابناک» (وابسته به محسن رضایی فرماندهٔ پیشین سپاه) در گزارشی رسماً این خبر را مورد تأیید قرار داد.

خبرگزاری فارس در حال حاضر به چهار زبان فارسی، عربی، انگلیسی و ترکی منتشر می‌شود. در این خبرگزاری سرویس‌های مختلفی راه‌اندازی شده که هرکدام به صورت مستقل اقدام به فعالیت کرده و اخبار و مطالب خود را در بخش‌های مربوط منتشر می‌کنند و در نهایت مهم‌ترین اخبار در صفحهٔ نخست وبگاه و در بخش منو در سمت راست وبگاه نمایش داده می‌شود. این سرویس‌ها عبارت‌اند از: سرویس اجتماعی، اقتصادی، بین‌الملل، سیاسی، دانشگاه، فرهنگی، ورزشی، استان‌ها، عکس، صوت و تصویر، سیاست خارجی، دیدگاه، گفتگو، اخبار شرکتها، گرافیک و کاریکاتور، دانستنی‌ها، تیتر اخبار و در قسمت تاریخ شامل: تاریخ اسلام، تاریخ معاصر، تاریخ تمدن، در بخش دانستنی‌ها: پزشکی، علمی، خواندنی‌ها، در بخش انتشارات: کتاب و مجله و در ادامه انرژی اتمی و اخبار ویژه پوشش داده می‌شود.

پیام تیرانداز، سردبیر سابق خبرگزاری مهر، در حال حاضر مدیرعامل خبرگزاری فارس است و سردبیری آن برعهدهٔ سعید نوبری است.

سردبیران

• بیژن مقدم
• عباس درویش‌توانگر
• سعید نوبری

مدیران عامل

• سعید نجار نوبری
• مهدی فضائلی
• حمیدرضا مقدم‌فر
• سید نظام‌الدین موسوی
• پیام تیرانداز

تحریم از سوی وزارت خزانه‌داری آمریکا

در تاریخ شنبه ۵ بهمن ۱۳۹۸ دامنهٔ دات‌کام (com.) مربوط به این خبرگزاری از دسترس خارج شد. سرویسی که این دامنه را برای فارس ارائه می‌دهد در ایمیلی علت این انسداد را «دستورالعمل مقرر شده توسط دفتر کنترل دارایی‌های خارجی وزارت خزانه‌داری آمریکا (اوفک) و قرار گرفتن این خبرگزاری در فهرست SDN» اعلام کرد. نایب رئیس شرکت زیرساخت، این اتفاق را مربوط به تحریم‌های مالی رجیستر دامنهٔ دات‌کام دانست و ضمن ابراز عدم نگرانی افزود که خدمات دات کام از طریق رجیسترهای غیر آمریکایی و دات‌آی‌آر از طریق ایران قابل ارائه هستند. همچنین وی اشاره کرد که زیرساخت‌های موجود در شبکهٔ ملی اطلاعات بسیاری از این نگرانی‌های راجع به تحریم‌ها را از بین برده‌است.

تأثیرات

این خبرگزاری خصوصاً در جریان محاکمهٔ عبدالله نوری نقش فعالی ایفا کرد.

بنا بر اعلام انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران، در هفته‌های پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم، ۳۹ روزنامه‌نگار و کارمند این خبرگزاری به خاطر اختلاف با مدیران در خصوص خط مشی خبری فارس، اخراج یا مجبور به استعفاء شدند. تا پیش از انتخابات ۲۲ خرداد، بیش از ۹۰ درصد بخش سیاسی خبرگزاری فارس تغییر کردند و نیروهای بسیج و وابستگان به سپاه، جایگزین آن‌ها شدند. خبرگزاری فارس در رتبه‌بندی سایت‌های ایرانی در الکسا رتبهٔ ۱۰ را داراست.

در سپتامبر ۲۰۱۷، وبگاه تحلیلی دیفنس‌وان نوشت که نفوذ رسانه‌ای ایران از طریق رسانه‌های دولتی از جمله فارس در خاورمیانه رو به افزایش است که این باعث تضعیف تلاش‌های آمریکا در منطقه شده‌است.

اخبار نامتعارف

خبرگزاری فارس اخبار نامتعارف و جنجالی زیادی منتشر کرده‌است که تکذیب شده‌اند. بی‌بی‌سی فارسی در مقاله‌ای به قلم مهرداد فرهمند در این خصوص این نظر را دارد که تکرار این‌گونه موارد نادرست و کذب موجب این برداشت می‌شود که این اخبار نادرست به دلیل سهو و اشتباه منتشر نشده‌اند بلکه آگاهانه و عمدی منتشر می‌شوند. دلیل این کار این خبرگزاریِ منسوب به سپاه پاسداران می‌تواند اثرگذاری اخبار نادرستش و به ادعای خود، «جنگ نرم» در عرصهٔ رسانه باشد. به اعتقاد آن‌ها با تولید شایعات هدفدار می‌توان در مقابل تهاجمات فرهنگی ایستاد.

مجادلات پیرامون خبرهای منتشرشده

روی صحت شماری از خبرهای این خبرگزاری اختلاف نظر است. دستگیری هفت سرباز آمریکایی توسط ایران، بازداشت سفیر سوئیس در ایران، دستگیری ۱۰ جاسوس انگلیسی در ایران، انفجار در مسیر حرکت احمدی‌نژاد، ممنوع‌الخروج شدن محمد خاتمی، مصاحبه با البرادعی، برگزاری رزمایش مشترک روسیه، چین، ایران و سوریه، دستگیری اردشیر امیرارجمند و مصاحبه با سارینا بابایی دختر فرانخبهٔ ۱۲ ساله‌ای که با پژوهش در علم بیونیک در حال ساخت کلیهٔ مصنوعی است از آن جمله‌اند.

خبرگزاری نسیم در گزارشی از اخبار منتشرشده توسط این رسانه در انتخابات ریاست‌جمهوری ۱۴۰۰ ایران، عملکرد این رسانه را جانبدارانه به نفع سید ابراهیم رئیسی ارزیابی کرده‌است. به گزارش نسیم اخبار و مواضع مرتبط با رئیسی دو برابر سایر نامزدها پوشش گرفته و این پوشش شامل هیچ نکتهٔ منفی‌ای دربارهٔ رئیسی نبوده. در مقابل، ۲۵ درصد از پوشش این رسانه دربارهٔ عبدالناصر همتی «منفی، کنایی و تخریبی» بوده‌است.

پناهندگی کارمندان

در سال ۲۰۰۹ جواد مقیمی و حسین سلمان، دو عکاس خبرگزاری فارس پس از دریافت هشدار از مدیر خبرگزاری به علت گرفتن عکس از معترضان پس از انتخابات ریاست جمهوری دهم، به ترکیه رفته و تقاضای پناهندگی کردند.

هک

خبرگزاری فارس در ۴ آذر ۱۴۰۱ توسط گروه بلک ریوارد هک و غیرفعال شد. به گفته این گروه، آنها ۲۵۰ ترابایت داده را از سرورهای فارس‌نیوز حذف کرده‌اند و بخشی از اسناد شامل فکس‌ها، تماس‌های رکورد شده، اطلاعات پورتال‌های داخلی مربوط به مکالمات اداری، آرشیو تصاویر و اسناد مالی را دانلود کرده‌اند.

چند روز بعد بلک ریوارد دو سند متنی را که در دو فایل پی‌دی‌اف تهیه شده و از عملیات هک کردن خبرگزاری فارس به دست آمده، منتشر کرد. در این دو سند برنامه‌ریزی و راهکارهای جمهوری اسلامی برای بهره‌برداری سیاسی از جام جهانی فوتبال ۲۰۲۲، به‌ویژه در راستای سرکوب هرگونه اعتراض از سوی بازیکنان تیم ملی فوتبال ایران را نشان می‌دهد.

خبرگزاری فارس در سال ۱۳۸۷ با تأسیس یک مرکز آموزش خبرنگاری به نام باشگاه خبری توانا تلاش کرد تا با جذب جوانان متعهد به جمهوری اسلامی از طریق مراکزی مانند پایگاه‌های بسیج و … و برگزاری دوره‌های آموزشی روزنامه‌نگاری، افرادی را برای تزریق به تحریریهٔ خود تربیت کند که به سیاست‌های رسمی جمهوری اسلامی وفادار باشند. هم‌اکنون درصد بالایی از خبرنگاران فعال در تحریریهٔ این خبرگزاری، تربیت‌شده‌های باشگاه توانا هستند که به‌ویژه پس از حوادث سال ۱۳۸۸ و اخراج یا استعفای بسیاری از نیروهای قدیمی، توانسته‌اند به عنوان خبرنگار، دبیر خبر و … مشغول به کار شوند.

دانشکدهٔ رسانهٔ فارس

در همین راستا، خبرگزاری فارس توانست در سال ۹۲ از دانشگاه جامع علمی کاربردی، مجوز تأسیس یک مرکز آموزشی را دریافت کند. از اردیبهشت ۹۳، نخستین دانشجویان ورودی این مرکز در دو رشته خبرنگاری و عکاسی خبری در دو مقطع کاردانی و کارشناسی ناپیوسته مشغول به تحصیل شدند. در مراسم افتتاح این مرکز، بسیاری از شخصیت‌های سیاسی وابسته به جریان اصولگرا، از جمله غلامعلی حدادعادل و حسین شریعتمداری حضور داشتند.

خبرگزاری فارس در سایر استان‌ها واحدهای مجزایی دارد.

• خوزستان:

این خبرگزاری در استان خوزستان به مدت پنج سال دو خبرگزاری مجزا در قالب‌های شمال و جنوب خوزستان تعریف کرده بود. پس از پنج سال هر دو واحد ادغام و در قالب خبرگزاری خوزستان کار خود را ادامه داد. اعضای خبرگزاری شمال خوزستان، مریم سادات سبط نبی، ایناس عبدالخانی، قاسم منصور آل کثیر، نادره وائلی‌زاده بودند. این اعضا مقام‌های برتر کشوری این خبرگزاری را کسب کرده بودند. این خبرگزاری هدف از ادغام این دو بخش را به منظور وحدت رویه و ایجاد تمرکز و در راستای مدیریت واحد اعلام کرد.

• کرمانشاه:

در ۲۳ آذر ۱۳۹۱ محسن فولادی به عنوان سرپرست خبرگزاری فارس در استان کرمانشاه منصوب شد. مدیر فعلی دفتر فارس در کرمانشاه رضا حیدری می‌باشد.

• همدان:

در ۱۶ تیر ۱۳۸۷ احسان مطهری به عنوان سرپرست خبرگزاری فارس در استان همدان منصوب شد. پیش از این بهروز طالب‌نژاد سرپرست خبرگزاری فارس در همدان بود. هم‌اکنون مریم شهابی عهده‌دار مدیریت دفتر خبرگزاری فارس در همدان است.

• یزد:

در ۲۳ اسفند ۱۳۸۷ مهدی جلیلیان به عنوان سرپرست خبرگزاری فارس در استان یزد منصوب شد. پیش از این عباس ماندگاری سرپرست فارس در یزد بود.

• لرستان:

الهیار محمودی‌فر سرپرست نمایندگی خبرگزاری فارس در لرستان بود که در حال حاضر سعید سرشار مدیریت دفتر خبرگزاری فارس در این استان را بر عهده دارد.

• آذربایجان غربی:

در آذربایجان غربی هم ابراهیم آقازاده از بهمن ۱۳۸۱ تا بهمن ۱۳۹۵ سکانداری فارس را عهده‌دار بود. وی در اواخر مدیرعاملی موسوی توسط کربلایی (مدیرکل وقت استان فارس و مدیر عامل فعلی خبرگزاری آنا) به همراه تعدادی از مدیران پیشکسوت سایر استان‌ها برکنارشد. هم‌اکنون محمد نعمت‌دوست عهده‌دار مدیریت دفتر خبرگزاری فارس در این استان است.

• خراسان جنوبی:

در استان خراسان‌جنوبی نیز پس از ۱۳ سال مدیریت احسان مداح در نمایندگی خبرگزاری فارس در این استان، سجاد جعفری در سال ۱۳۹۶ به عنوان مدیر خبرگزاری فارس در این استان منصوب شد.

جشنواره فصلی فارس

این خبرگزاری با هدف افزایش رقابت اثرگذار در رشد کیفی و محتوایی اخبار و شناسایی آثار و خبرنگاران برتر برگزار می‌کند که تاکنون سه دوره از آن برگزار شده‌است. این جشنواره در دی ۱۳۹۱ در استان فارس، اسفند ۱۳۹۱ در اردبیل و اردیبهشت ۱۳۹۲ در مازندران برگزار شد.

• خبرهای تکذیب‌شده خبرگزاری فارس
• هک خبرگزاری فارس

• وبگاه رسمی