علی‌اکبر صالحی

علی‌اکبر صالحی روز ۴ فروردین ۱۳۲۸ در شهر کربلا در عراق به دنیا آمد و در سن ۹ سالگی از زادگاهش کربلا به ایران آمد. او از نوادگان محمدصالح برغانی قزوینی است؛ همین ‌طور پدر وی احمد صالحی خواهرزاده عمادالکتاب است. برادر او جواد صالحی نیز عضو هیئت علمی دانشکده مهندسی برق دانشگاه صنعتی شریف است.

پس از دریافت دیپلم متوسطه، در سال ۱۹۶۸ میلادی (۱۳۴۷) به دانشگاه آمریکایی بیروت رفت و در سال ۱۳۵۰ مدرک کارشناسی فیزیک دریافت کرد. وی یک سال بعد کارشناسی ارشد فیزیک خود را در سال ۱۳۵۱ خورشیدی از همان دانشگاه دریافت کرد. نهایتاً در ۱۳۵۶ از مؤسسه فناوری ماساچوست آمریکا به اخذ درجه دکترا در رشته مهندسی هسته‌ای نائل آمد.گرایش‌های تحقیقاتی او محاسبات توزیع نوترون در سلول‌های سوخت راکتور، دینامیک رآکتور، مدیریت سوخت رآکتور، پردازش رایانه‌ای داده‌ها و انرژی هستند.

در ۲۰ مهر ۱۳۹۹ اعلام شد که نتیجه آزمایش بیماری کروناویروس ۲۰۱۹ علی‌اکبر صالحی، مثبت بوده است.

ریاست دانشگاه‌های شریف و امام خمینی قزوین

پس از پیروزی انقلاب ۱۳۵۷ ایران، در سال ۱۳۵۸ قائم مقام معاون آموزشی دانشگاه صنعتی شریف شد. در اواسط دهه شصت همراه هیأتی به ایالات متحده آمریکا رفت تا از میان ایرانی‌های مقیم آمریکا برای دانشگاه‌های کشور، هیئت علمی جذب کند. مدتی معاون آموزشی وزیر وقت علوم (ایرج فاضل) شد. امّا پس از مدتی استعفاء کرد و به بخش مهندسی هسته‌ای دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی شریف بازگشت.

صالحی در سال ۱۳۶۷ به عنوان اولین رئیس دانشگاه بین‌المللی امام خمینی قزوین انتخاب شد. اما به دلیل بیماری رئیس وقت دانشگاه صنعتی شریف نتوانست در این سمت بماند و مجدداً به ریاست دانشگاه صنعتی شریف منصوب شد. وی بین سال‌های ۱۳۶۱ تا ۱۳۶۴ و ۱۳۶۸ تا ۱۳۷۲ ریاست دانشگاه صنعتی شریف را بر عهده داشت.

هم‌اکنون، علی‌اکبر صالحی با مرتبهٔ علمی استاد، عضو هیئت علمی هسته دانشکده انرژی دانشگاه صنعتی شریف است.

نمایندگی ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی

او پس از دو دور ریاست بر این دانشگاه، به عنوان نمایندهٔ ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی انتخاب شد که تا سال ۱۳۸۲ در این سمت مشغول کار بود.

تأسیس دانشگاه غیردولتی غیرانتفاعی خاتم

وی به اتّفاق دیگر همکاران دانشگاهی، در سال ۱۳۶۷ با اخذ مجوز از شورای عالی انقلاب فرهنگی، دانشگاه غیردولتی غیرانتفاعی خاتم را در تهران تأسیس نموده و از آن تاریخ تاکنون در هیئت مؤسس آن عضویت دارد.

تولید صفحات سوخت هسته‌ای

پروژه غنی‌سازی ۲۰ درصدی سوخت هسته‌ای و تبدیل آن به صفحات سوخت برای بکارگیری در رآکتور تحقیقاتی تهران که از افتخار آمیزترین پروژه‌های علمی تحقیقاتی دانشمندان هسته‌ای ایران پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران شمرده می‌شود،و همچین غنی سازی تا ۶۰ درصد بمنظور استفاده در پیشران هسته ای بنا به پیشنهاد علی اکبر صالحی آغاز و تحت راهنمایی‌های وی با موفقیت به نتیجه رسید.

عضویت در سازمان‌های فرهنگی

او عضو فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران و مرکز بین‌المللی فیزیک نظری عبدالسلام (ICTP) در تریسته ایتالیا است.

معاون پژوهشی و قائم مقام رئیس فرهنگستان علوم

در شهریور سال ۱۴۰۰، طی حکمی از سوی رضا داوری اردکانی رئیس فرهنگستان علوم، علی اکبر صالحی به سمت معاون پژوهشی و قائم مقام رئیس فرهنگستان علوم منصوب شد. علی اکبر صالحی از سال ۱۳۹۲ عضو وابسته گروه علوم مهندسی فرهنگستان علوم است.

دولت خاتمی

نمایندگی دائمی ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (۱۳۸۲–۱۳۷۷)

صالحی در سال ۱۳۷۷ توسط رئیس‌جمهور سید محمد خاتمی به عنوان نمایندهٔ دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منصوب شد و به مدت پنج سال تا آذر ۱۳۸۲ در این سمت فعالیت کرد. صالحی، در دوران نمایندگی در آژانس انرژی اتمی، به دلیل داشتن دیدگاه‌های میانه‌رو، مورد توجه غربی‌ها بوده‌است. او در ۱۸ دسامبر ۲۰۰۳، از سوی ایران پروتکل الحاقی پیمان‌نامه منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای را امضاء کرد. پیروز حسینی جانشین او شد.

مشاور وزیر امور خارجه در مسائل بین‌الملل (۱۳۸۴–۱۳۸۳)

صالحی در سال ۱۳۸۳ و هم‌زمان با آغاز مذاکرات ایران به رهبری حسن روحانی و سه کشور اروپایی در رابطه با برنامه هسته‌ای ایران، از سوی کمال خرازی، وزیر امور خارجه دولت هشتم جمهوری اسلامی ایران به عنوان مشاور وزیر در مسائل بین‌الملل منصوب شده و در برخی جلسات مذاکرات هسته‌ای حضور داشت.

دولت احمدی‌نژاد

معاونت دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی، جده عربستان (۱۳۸۸–۱۳۸۴)

صالحی در دوره ریاست اکمل‌الدین احسان‌اوغلو از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹، معاونت دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی را بر عهده داشت. با انتصاب صالحی به ریاست سازمان انرژی اتمی ایران، وی از این سمت استعفاء کرد.

معاونت رئیس‌جمهور و ریاست سازمان انرژی اتمی ایران (۱۳۹۰–۱۳۸۸)

پس از اعلام استعفای غلام‌رضا آقازاده از ریاست سازمان انرژی اتمی ایران در تیر ۱۳۸۸، محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور وقت ایران که به شدت از امضای پروتکل الحاقی به معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای انتقاد کرده بود، صالحی را که شخص امضاءکننده این پروتکل بود به عنوان جانشین آقازاده منصوب کرد. پس از آنکه صالحی خبر از جایگزینی رضا نجفی با علی‌اصغر سلطانیه به عنوان نماینده دائم ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی داد، منوچهر متکی وزیرخارجهٔ وقت، دورهٔ کاری علی‌اصغر سلطانیه را تمدید کرد.

در پی ایراد اتهام جاسوسی به حسین موسویان، عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران، صالحی این اتهام را رد کرد. ولی وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران سه روز پس از سخنان صالحی دربارهٔ حسین موسویان، تأکید کرد اقدام موسویان مصداق جاسوسی است.

وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران (۱۳۹۲–۱۳۸۹)

پس از برکناری منوچهر متکی که در سفر دیپلماتیک به سر می‌برد در آذر ۱۳۸۹، صالحی با حفظ سمت ریاست سازمان انرژی اتمی به عنوان سرپرست وزارت امور خارجه ایران منصوب شد. او در تاریخ ۳ بهمن ۱۳۸۹، به عنوان وزیر پیشنهادی امور خارجه به مجلس شورای اسلامی معرفی شد و در دهم بهمن از مجلس رای اعتماد گرفت و رسماً وزیر امور خارجه شد.

علی‌اکبر صالحی، در خرداد سال ۱۳۹۰ به دلیل انتخاب محمدشریف ملک‌زاده به سمت معاونت اداری و مالی، تا آستانه استیضاح پیش رفت. ملک‌زاده روز دوم تیر ۱۳۹۰ بازداشت شد. وی در مصاحبه‌ای که بعد از اتمام دوره مسئولیتش انجام داد، عنوان کرد که شخصاً تمایل زیادی برای برقراری رابطه با کشورهای عربی و آمریکا داشته که به دلیل عدم موافقت رهبر ایران این کار عملی نشده‌است. در سال ۱۳۹۴، موزه آثار و اشیاء اهدایی به صالحی در زمان تصدی او بر وزارت امور خارجه در عمارت سردار مفخم قزوین افتتاح شد.

دولت روحانی

معاونت رئیس‌جمهور و ریاست سازمان انرژی اتمی ایران (۱۳۹۲-۱۴۰۰)

حسن روحانی هفتمین رئیس‌جمهوری ایران، در روز جمعه ۲۵ مرداد ۱۳۹۲ وی را به عنوان معاون رئیس‌جمهور و ریاست سازمان انرژی اتمی ایران برگزید. پس از تعیین محمد جواد ظریف، به عنوان وزیر امورخارجه و رئیس تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران با گروه پنج به‌علاوه یک، علی اکبر صالحی نیز به عنوان کارشناس فنی تیم مذاکره‌کننده، در جریان مذاکراتی که به تفاهم هسته‌ای لوزان و برنامه جامع اقدام مشترک منجر شد، حضور داشت.

تهدید به مرگ و اعدام

در ۱۹ مهر ۱۳۹۴ علی اکبر صالحی که برای توضیح به سوالات تعدادی از نمایندگان در مجلس حضور یافته بود، در مجلس مدعی شد که وی را به اعدام تهدید کردند. از جمله کسانی که وی را به اعدام تهدید کردند روح‌الله حسینیان است. در پی این جنجال، فایلی صوتی از علی اکبر صالحی انتشار یافت که در این فایل، صالحی اذعان به سیاسی بودن رفتارش در مجلس داشت. روح الله حسینیان خطاب به علی اکبر صالحی گفته بود که قسم جلاله یاد کرده‌اند که وی را در تأسیسات آب سنگین اراک اعدام کنند و داخل بتن قرار دهند.

• استاد نمونه سال ۱۳۷۳، دانشگاه صنعتی شریف تهران
• نشان خدمت دولت جمهوری اسلامی ایران، ۱۳۹۲
• قهرمان قهرمانان صنعت ایران در بخش دولتی در دهمین جشنواره ملی قهرمانان صنعت ایران
• نشان شجاعت دولت جمهوری اسلامی ایران، بهمن ۱۳۹۴
• به خاطر نقش او در مذاکرات هسته‌ای ایران و ۱+۵ مجله نیچر او را در فهرست ۱۰ فرد برتر سال ۲۰۱۵ قرار داد.
• نشان وطن دولت قزاقستان، ۲۱ مرداد ۱۳۹۶

• عضویت در فرهنگستان علوم جمهوری اسلامی ایران.
• عضویت در مرکز بین‌المللی فیزیک نظری عبدالسلام (ICTP).
• عضو مرکزی کمیسیون وزارت فرهنگ و آموزش عالی.
• عضویت در کمیسیون انتخاب استادان برجسته دانشگاه.
• عضویت در انجمن دکترای افتخاری.
• عضویت در کمیسیون بازبینی نشریات علمی.
• عضویت در کمیته منتخب برای ارتقای آموزش عالی.
• مشاور شورای برنامه‌ریزی صنایع سنگین.
• عضویت در گروه فنی و مهندسی شورای عالی انقلاب فرهنگی.
• عضویت در کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی (۳ سال).
• عضویت در انجمن عالی همکاری‌های علمی و بین‌المللی.
• عضویت در کمیته آموزش و پرورش کمیسیون ملی یونسکو در ایران. تز د
• عضویت در کمیته پژوهشی علوم پایه.
• عضویت در کمیته آزمون اپراتورهای رآکتور تحقیقاتی تهران.
• عضویت در هیئت امنای دانشگاه‌های کشور.

• پایان‌نامه دکترای علی‌اکبر صالحی: Resonance region neutronics of unit cells in fast and thermal reactors., Massachusetts Institute of Technology. Dept. of Nuclear Engineering, Author: Salehi, Ali Akbar, 1977