علوی شیرازی

سید محمدحسین خان فرزند محمدهادی عقیلی علوی خراسانی شیرازی، پزشک و داروشناس شیعه قرن دوازدهم هجری قمری است. محمدحسین خان خواهرزاده حکیم محمدهاشم علوی خان شیرازی، طبیب مشهور قرن دوازدهم هجری است. از تاریخ تولد و وفات وی اطلاعی در دست نیست. دربارهٔ شرح حال و سرگذشتش نیز آگاهی اندکی داریم.

نیاکان وی از خراسان بودند ولی محمدحسین خان چون در شیراز می‌زیست و در تالیفاتش از شیرازی بودن خود سخن گفته است، او را شیرازی خوانده‌اند. پدرش، میر محمدهادی، پزشک و خوشنویسی زبردست و صاحب دیوان شعر بود و در شعر «شرر» تخلص می‌کرد. بنا به گفته محمدحسین خان، در کتاب قرابادین کبیر، پدران و نیاکان و خاندان او غالباً از پزشکان عصر خود و در طبابت و معالجه ماهر بوده‌اند.

پس از حمله نادرشاه به هند، وی به همراه نادر به ایران بازگشت و حکیم‌باشی نادرشاه گردید.

محمدحسین خان در خاندانی شیرازی تبار که در مرشد آباد بنگال می‌زیستند زاده شد. نزد پدرش و میر محمدعلی حسینی بن عبدالله یزدی مرشد آبادی درس خواند و در پزشکی پایه‌ای بلند یافت. بر اثر فراوانی درمان‌ها از پزشکان معروف و مشاهیر پزشکان اواخر سده دوازدهم هجری شد. وی با میرزا نصیر، طبیب مخصوص کریم‌خان زند، معاصر بود و علاوه بر علوم طبی، در فنون حکمت و نجوم و ادبیات نیز مهارت داشت. محمدحسین خان آثار با ارزشی بر جای گذاشته. او در تدوین کتب خود از منابع و کتاب‌های معتبری استفاده کرده‌است، مانند قانون ابوعلی سینا، الحاوی زکریای رازی، جامع المفردات الادویه اثر ضیاءالدین مالقی اندلسی.