عربی خوزستانی
عربی خوزستانی گویشی از زبان عربی و زیر مجموعه لهجه عربی بین‌النهرینی است که مشابه عربی عراقی و عربی خلیجی می‌باشد؛ که در جنوب غرب ایران به ویژه استان خوزستان و نواحی جنوبی استان ایلام توسط مردم عرب بدان تکلم می‌شود.
| عربی خوزستانی | |
|---|---|
| زبان بومی در | ایران |
شمار گویشوران | حدود ۲/۸میلیون نفر (تخمینی ) (بدون تاریخ) |
آفروآسیایی
| |
| الفبای عربی | |
| کدهای زبان | |
| ایزو ۳–۶۳۹ | – |
| گلاتولوگ | هیچ کدام |
پراکندگی جغرافیایی و لهجه‌ها
زبان عربی در میان عرب‌های خوزستان رایج است. بخش اصلی از استان خوزستان شامل سوسنگرد و هویزه و شادگان وباوی و اهواز و شوش و هندیجان و ماهشهرو آبادان و خرمشهر ... بخش‌هایی هستند که به‌طور کلی عرب‌زبان می‌باشند. همچنین در دیگر شهرهای استان خوزستان مانند
امیدیه و رامهرمز و شوشترو... زبان عربی در کنار سایر زبان‌های رایج شهر را تشکیل می‌دهند. همچنین جنوب استان ایلام در مناطق دهلران، موسیان و دشت عباس زبان عربی بین مردم عرب رواج دارد.
گویش عربی مردم خوزستان تفاوت‌هایی نیز با یکدیگر دارد و لهجه عربی خرمشهر را فصیح‌ترین و اصلی‌ترین لهجه این گویش می‌دانند.
ویژگی‌های زبانی
زبان عربی خوزستان به‌دلیل شفاهی بودن و نیز افزایش سواد و تحصیلات میان مردم عرب و نیز گسترش استفاده از رسانه و مدارس فارسی‌زبان تفاوت‌های زیادی با گویش عربی رایج در منطقه عراق یافته‌است. مهم‌ترین این تأثیرات در ساختار جمله است که ترتیب فاعل(s)فعل(v) و مفعول(o) در زبان عربی خوزستانی متفاوت با سایر لهجه‌ها و گویش‌های این زبان است؛ و دو سبک (SVO) و (VSO) در تمام لهجه‌های عربی رایج است اما عربی خوزستانی بر خلاف این‌ها یک الگوی (SOV) هم دارد که به‌جز عربی ازبکستانی در سایر لهجه‌های عربی دیده نمی‌شود و این تحت تأثیر زبان فارسی در ایران و تاجیکی در ازبکستان رقم خورده‌است.
آواشناسی
از نظر آواشناسی لهجه عربی خوزستان سریع بوده و تمایل به حذف همخوان‌ها در آن وجود دارد. در این لهجه برای مثال واژه أنتَ ('ant-a) در گفتار به صورت إتِّ(e-tt-e) یا در دیگر نمونه قلت لی به معنی (به من گفتی) در میان مردم خوزستان به صورت گلت‌لی (GI-T-LI) تلفظ می‌شود. در لهجه عربی این منطقه صامت «ق» به صورت «گ» و صامت «ک» گاهی به صورت «چ» تلفظ می‌شود. همچنین حرف «ج» نیز بیشتر اوقات به صورت «ی» ادا می‌شود. این تفاوت‌ها یا نظایر آن در تمام لهجه‌های عربی مانند مصری و لبنانی نیز موجود است.
نمونه زبانی
نمونه‌ای از تفاوت‌های آوایی عربی خوزستانی و عربی فصیح:
| گویش عربی خوزستان | عربی فصیح | فارسی |
|---|---|---|
| عَیِم | عجم | غیر عرب |
| دیایه | دجاجه | مرغ |
| إگعَد | إقعد | بنشین |
| اُبوچ | أباکِ | پدر تو |
| ییگولون | یَقولون | می‌گویند |
| چِبیر | کبیر | بزرگ |
| ماعِدّی | ما عندی | ندارم، نزد من نیست |
| چنت | کنتُ | بودم |
جستارهای وابسته
- گویش‌های عربی
- عرب‌های خوزستان
- عرب‌های ایران
- عرب‌های خراسان
- عربی خراسانی
- شبکه الاهواز
پانویس
- ↑ «نگاهی به میراث معنوی مردم شادگان». به نقل از ایسنا. دریافت‌شده در ۳۱ ژوئن ۲۰۱۱.
- ↑ کتاب خوزستان، عبدالنبی قیم. صفحهٔ ۵۰
- ↑ "Khuzestani Arabic: a case of convergence". Maryam Shabibi (به انگلیسی). Retrieved 31-07-2011.
- ↑ "Khuzestani Arabic: Definiteness marking". Maryam Shabibi (به انگلیسی). Retrieved 31 June 2011.
منابع
- About Spoken Arabic of Khoramshahr
- عبدالنبی قیم (۱۳۸۳)، «نگاهی جامعه‌شناختی به زندگی و فرهنگ مردم عرب خوزستان»، کتاب خوزستان، به کوشش بنیاد خوزستان‌شناسی. محمد جواهر کلام، محمد جعفری قنواتی، تهران: شادگان