عبدالخالق هزاره

عبدالخالق نوجوان فرزند مولاداد هزاره، دانش‌آموز لیسهٔ (دبیرستان) نجات بود. کارنامهٔ فارغ‌التحصیلان با حضور شاه تشکیل شده بود. به ضرب ۲ گلوله یکی به بازو و دیگری به دهان محمد نادر شاه را در میدان فوتبال ترور کرد و در چادر سلطنتی (تجیر) جان داد. علاقه‌مندی خانوادهٔ خالق به نهضت امانی از دو جهت بود: اول آن که، شاه امان‌الله که پادشاه اصلاح‌طلب بود، طی فرمانی بار کنیزی و غلامی را از دوش مردم هزاره برداشت. دو دیگر آن که خاندان چرخی که ولی نعمت آن‌ها بود، تا آخر به شاه امان‌الله وفادار بودند.

عبدالخالق تصمیم گرفته بود که نادر شاه را بکشد؛ بنابراین، زمانی که او کمتر از ۱۸ سال عمر داشت، روز ۱۶ عقرب سال ۱۳۱۲ خورشیدی، نادر شاه را به سزای اعمالش رسانید.

عبدالخالق که به‌خاطر بی‌عدالتی‌های شاه در قبال اقوام افغانستان دست به کشتن نادرشاه زد، در تاریخ ۲۴ قوس به مرگ محکوم و با تمام اقوام و بستگانش به قتل رسید. در نهایت، بدن خالق را قطعه قطعه کردند.

• شهید عبدالخالق قهرمان راستین وطن ماست حزب همبستگی افغانستان، ۱۶ عقرب ۱۳۹۱
• حاج کاظم یزدانی، پژوهش در تاریخ هزارها ج ۱، ص، ۱۷۱٬۱۷۰
• میرمحمدصدیق فرهنگ، افغانستان در پنج قرن اخیر، ج۲، ۵۹۱
• داده‌هایی از نشریه نی، شماره یازدهم سال پنجم قوی ۱۳۸۶ / نوامبر ۲۰۰۷ و کتاب افغانستان در قرن بیستم نوشته ظاهر طنین