صرافی
صرافی( به انگلیسی بریتانیایی bureau de change و به انگلیسی آمریکایی currency exchange) در لغت به معنای داد و ستد انواع مختلف پول است. پیدایش آن به عنوان یک حرفه را می‌توان ناشی از نیاز مردم به تعیین و صحت وزن و عیار مسکوکات گوناگونی دانست که در قرون پیشین رواج داشتند و ناآگاهی از وزن و عیار صحیح آن‌ها می‌توانست زیان بار باشد. صرافی ریشه بانکداری مدرن امروزی است.
با استفاده از پول کاغذی در قرن ۱۷ و ایجاد بانکداری مدرن و نرخ تبدیل شناور بین پول‌های مختلف بازارهایی مانند فورکس شکل گرفت.
تاریخ صرافی
تاریخ صرافی به زمان‌های قدیم بازمی‌گردد. در کتاب مقدس به صرافی اشاره شده‌است. در زمان معبد دوم اورشلیم در حیاط معبد تعداد زیادی افراد به شغل صرافی اشتغال داشتند. این افراد پول‌های رومی و یونانی که دارای عکس خدایان آن‌ها بود با پول یهودی که تنها پول قابل استفاده در معبد بود تعویض می‌کردند. عیسی مسیح در اناجیل جهارگانه با این صرافان به شدت برخورد می‌کند و آنان را کسانی می‌داند که خانه خدا را تبدیل به لانه دزدان کرده‌اند.
در زمان‌های قرون وسطی در اروپا بیشتر شهرها دارای واحد پولی خود بودند که دارای نقش حاکم آن شهر بود. وقتی یک غریبه وارد شهر می‌شد مجبور بود پول همراه خود را با پول آن شهر تعویض کند. صرافان در این زمان این پول خارجی را محک می‌زدند و آن را با پول محلی عوض می‌کردند. بیشتر انتقالهای وجه بزرگ با سکه انجام نمی‌شد و تنها به وسیله صراف از حساب یک نفر به حساب فرد دیگر منتقل می‌شد.
با گسترش کار صرافها آن‌ها به وام دادن نیز پرداختند. شوالیه‌های معبد به زائران اورشلیم وام می‌دادند.
در کشورهای اسلامی
به دلیل اینکه در امپراطوری عثمانی پول‌های بسیار مختلفی مورد استفاده بود نیاز به صراف برای محک زدن و تعویض این پول‌ها وجود داشت. به دلیل اینکه در دین یهودیت گرفتن سود بر روی پول از غیریهودی (جنتیل) ممنوع نیست در بیشتر کشورهای اسلامی شغل صرافی به صورت اختصاصی در دست یهودیان بود. اروپایی‌هایی که از عثمانی دیدن می‌کردند ابراز می‌کردند که اقتصاد عثمانی بدون حضور این یهودیان صراف قابل ادامه نیست. بسیاری صرافان متهم می‌شدند که گوشه‌های سکه را بریده یا در وزن آن تقلب می‌کنند.
صرافی در ایران
در ایران نیز به دلیل اینکه در دین اسلام سود گرفتن بر روی پول ممنوع محسوب می‌شد این تجارت به صورت کامل در اختیار یهودیان بود. در قرن نوزدهم تقریباً تمامی یهودیان شیراز به صرافی اشتغال داشتند.
صرافی در ایران به رغم تکامل خود دراواخر قرن نوزدهم، با رقابت شدید بانک استقراضی روس و بانک شاهنشاهی ایران، که علاوه بر آشنایی با فنون جدید بانکداری با حمایت دولت‌های روسیه، انگلستان و ایران نیز برخوردار بودند روبرو شد. در سال‌های بعد بسیاری از صرافان به ورشکستگی کشانده شدند و دیگر هیچگاه نتوانستند نقش پیشین خود را بازیابند. طی چند دههٔ اخیر صرافان بیشتر در زمینه داد و ستد مسکوکات طلا و نقره و ارزهای خارجی، و به‌طور محدود در زمینه اعطای وام‌های کوچک، فعالیت داشته‌اند.
انواع صرافی در ایران
صرافان به ۲ نوع، صرافی نوع اول و صرافی نوع دوم تقسیم می‌شدند:
صرافی نوع اول
صرافی‌هایی که صرفًا به خرید و فروش نقدی ارز (غیرالکترونیک) و مسکوک طلا و نقره مبادرت می‌نمایند و پرداختن به سایر معاملات ارزی توسط این نوع صرافیها ممنوع است.
صرافی نوع دوم
صرافی‌هایی که علاوه بر خرید و فروش نقدی ارز و مسکوک طلا و نقره به امر نقل و انتقال ارز در چارچوب مقررات ارزی از جمله انجام عملیات مربوط به حواله‌های ارزی از طریق بانک‌ها و موسسات اعتباری دارای مجوز از بانک مرکزی و ارائه خدمات ارزی برون مرزی از طریق کارگزاران مجاز خارج از کشور و از این قبیل اشتغال می‌ورزند.
در دستورالعمل اجرایی تأسیس، فعالیت و نظارت بر صرافیها که با ۴۸ ماده و ۱۳ تبصره در هزار و صد و هشتاد و سومین جلسه شورای پول و اعتبار مورخ ۱۳۹۳/۵/۲۸ به تصویب رسید، تقسیم‌بندی صرافیها به دو نوع اول و دوم وجود ندارد و صرافیها بر حسب توان و ظرفیت خود، نسبت به خرید و فروش نقدی ارز و انجام عملیات مربوط به حواله‌های ارزی اقدام می‌کنند.
صرافی‌های ارز دیجیتال
در چندین سال اخیر میزان مبادلات ارزهای دیجیتال در دنیا افزایش یافته و این سبب شده است که در کشورهای مختلف، صرافی‌های بسیاری به وجود بیایند که ایران هم از آن‌ها مستثنی نیست. در دهه‌ی اخیر، صرافی‌های بزرگی در دنیا همانند بایننس، بای بیت، کوینکس و... به وجود آمده‌اند و در ایران نیز صرافی‌هایی مانند نوبیتکس، بیت پین، اکسبیتو، رمزینکس، والکس، اوکی‌اکسچنج، تبدیل و... سر برافراشته‌اند.
معاملات ارزی
به کلیه عملیاتی که در یک صرافی در راستای خرید و فروش ارزهای جهان صورت می‌گیرد، گفته می‌شود. این عملیات ممکن است شامل تبدیل بیت کوین به ریال و یا غیره باشد.
منابع
- ↑ "دستورالعمل اجرایی تأسیس، فعالیت و نظارت بر صرافیها". بانک مرکزی جمهوری اسایران. Archived from the original on 20 August 2015.
- ↑ A History of the Jewish Community in Istanbul: The Formative Years, 1453-1566 By Minna Rozen, page 232
- ↑ Outcaste:Jewish life in southern Iran, Laurence D. Loeb, 1977, page 86, Gordon and Breach.
- ↑ "راهکار جدید بانک مرکزی برای مدیریت بازار ارز/ کف سرمایه صرافیها ۵ میلیارد تومان شد". خبرگزاری تسنیم.
- ↑ "می‌خواهم یک صرافی داشته باشم مراحل لازم چیست؟". باشگاه خبرنگاران جوان.
- ↑ "حذف درجه‌بندی صرافی ها". پایگاه تحلیلی خبری شفاف.
مرجع صرافی‌های مجاز ایران:
https://www.cbi.ir/BanksInstitutions/BankInstitute.aspx
برخی از صرافی‌های مجاز در لندن:
اطلس لندن
برخی از صرافی‌های مجاز در ونکوور کانادا: