شوگون‌سالاری آشیکاگا

از سال ۱۱۸۰ تا ۱۱۸۵، جنگ گنپی بین خاندان تایرا و خاندان میناموتو که مدت ها برای ایجاد نفوذ بر امپراتور ژاپن امپراتور ژاپن و دربار امپراتوری در کیوتو، به شدت رقابت می‌کردند، با پیروزی خاندان میناموتو تحت رهبری میناموتو نو یوریتومو، با تأسیس شوگون‌سالاری کاماکورا و پس از اعلام خود به عنوان شوگون و آغاز دوره کاماکورا به پایان رسید. سپس خاندان هوجو به قدرت رسیدند و ژاپن را از شهر کاماکورا، کاناگاوا اداره کردند، در حالی که امپراتور و دربار امپراتوری وی در پایتخت رسمی هی‌آن-کیو باقی ماند. انحصار قدرت هوجو و همچنین عدم پاداش پس از شکست حمله مغول در حمله مغول به ژاپن، منجر به کینه‌توزی در بین ملازمان خاندان هوجو شد.

در سال ۱۳۳۳، امپراتور گودای‌گو به فرمانروایان محلی حاکم دستور مخالفت با حکومت خاندان هوجو، به نفع حکومت امپراتوری تحت نام تجدید حیات کنمو را داد. شوگون کاماکورا به آشیکاگا تاکائوجی دستور داد تا این قیام را خنثی کند، اما به دلایلی که نامشخص است، تاکائوجی علیه شوگون‌سالاری کاماکورا قیام کرد و به نمایندگی از دربار امپراتوری جنگید و با موفقیت شوگون‌سالاری کاماکورا را سرنگون کرد. احتمالاً به این دلیل بود که تاکائوجی رهبر غیررسمی خاندان ناتوان خاندان میناموتو بود در حالی که خاندانی که در عمل بر کشور حکومت می‌کرد، خاندان هوجو، از خاندان تایرا بودند که خاندان میناموتو قبلاً آنها را شکست داده بود. ژاپن به حکومت غیرنظامی امپراتوری بازگشت، اما سیاست‌های امپراتور گو-دایگو محبوبیتی نداشت و نتوانست رضایت کسانی که برای او جنگیده بودند را راضی کند. در سال ۱۳۳۶، تاکائوجی دولت نظامی خود را در کیوتو تأسیس کرد و عملاً تجدید حیات کنمو را سرنگون کرد و خود را به عنوان شوگون جدید منصوب کرد.

پس از آنکه نخستین شوگون، آشیکاگا تاکائوجی خود را به عنوان شوگون (فرماندار نظامی) تثبیت کرد، با امپراتور گو-دایگو اختلافاتی در مورد چگونگی اداره کشور به وجود آمد. این اختلاف باعث شد تا تاکائوجی شاهزاده یوتاهیتو، پسر دوم امپراتور گو-فوشیمی را به عنوان امپراتور کومیو به امپراتوری منصوب کند در حالی که امپراتور گو-دایگو از کیوتو فرار کرد. ژاپن متعاقباً بین دو دربار امپراتوری تقسیم شد: دربار شمالی واقع در کیوتو، به نفع امپراتور کومیو و تحت تأثیر خاندان آشیکاگا، و دربار جنوبی واقع در یوشینو، به نفع امپراتور گو-دایگو دربارهای شمالی و جنوبی درگیر مبارزه ایدئولوژیک برای دستیابی به قدرت بودند که برای ۵۶ سال ادامه داشت، تا اینکه دربار جنوبی در زمان سلطنت حکمرانی آشیکاگا یوشی‌میتسو در سال ۱۳۹۲ انصراف داد.

شوگون‌سالاری آشیکاگا ضعیف‌ترین دولت در بین سه دولت نظامی ژاپن بود. بر خلاف سلف خود، شوگون‌سالاری کاماکورا یا جانشین آن، شوگون‌سالاری توکوگاوا، هنگامی که آشیکاگا تاکائوجی دولت خود را تأسیس کرد، دارای قلمروی شخصی کمی بود که بتواند از حکومت خود حمایت کند. شوگون‌سالاری آشیکاگا به شدت به اعتبار و اقتدار شخصی شوگون خود متکی بود. سیستم متمرکز ارباب-ملازمی استفاده شده در سیستم کاماکورا با سیستم بسیار غیر متمرکز دایمیو (ارباب محلی) جایگزین شد، و به دلیل کمبود سرزمین‌های تحت مالکیت مستقیم، قدرت نظامی شوگون به شدت به وفاداری دایمیو بستگی داشت.

از طرف دیگر، دربار امپراتوری تهدیدی معتبر برای حکومت نظامی نبود. عدم موفقیت تجدید حیات کن‌مو ‏، دربار را ضعیف و مطیع کرده بود، وضعیتی که آشیکاگا تاکائوجی آن را تقویت کرد. اقتدار دایمیوی محلی از زمان کاماکورا بسیار گسترش یافت. شوگوهای (فرمانداران) منصوب شوگون علاوه بر مسئولیت‌های نظامی و پلیسی، اکنون قدرت عدالت، اقتصادی و مالیاتی فرماندهان محلی امپراتوری نیز کم شده بود، در حالی که دارایی‌های دولت در هر استان به سرعت در اختیار دارایی‌های شخصی دایمیوها یا ملازمان آنها قرار می‌گرفت. از دست دادن نفوذ سیاسی و پایگاه اقتصادی تحت حاکمیت شوگان سوم، آشیکاگا یوشیمیتسو به اوج خود رسید.

پس از یوشیمیتسو، ضعف ساختاری جنگجویان آشیکاگا در اثر مشکلات جانشینی و مرگ‌های زودرس آشکار شد و بعد از شورش اونین بسیار حادتر شد، و پس از آن شوگون‌سالاری آشیکاگا به چیزی بیشتر از یک نیروی سیاسی محلی در کیوتو تقلیل یافت.

ارتباط با خارج

شوگون‌سالاری آشیکاگا از طریق پادشاهی چوسان در شبه‌جزیره کره با امپراتوری چین در ارتباط بود.

همان‌طور که دایمیو به‌طور فزاینده‌ای درگیر جنگ در بین قدرت در شورش اونین بود، وفاداری به شوگون‌سالاری به‌طور فزاینده ای تیره و تار شد، تا اینکه در اواخر دوره موروماچی، که به عنوان دوره سنگوکو (دوره جنگ‌های داخلی ژاپن) نیز شناخته می‌شود، به یک جنگ آشکار تبدیل شد.

هنگامی که آشیکاگا یوشی‌ترو در سال ۱۵۶۵ ترور شد، یک جاه‌طلب، اودا نوبوناگا، فرصت را غنیمت شمرد و برادر کوچکتر شوگون قبلی، آشیکاگا یوشی‌آکی را به عنوان پانزدهمین شوگون منصوب کرد. با این حال، یوشی‌آکی فقط یک حاکم دست‌نشانده نوبوناگا بود.

هنگامی که نوبوناگا آشیکاگا یوشی‌آکی را از کیوتو بیرون راند، سرانجام شوگون‌سالاری آشیکاگا منهدم شد. در ابتدا، آشیکاگا یوشی‌آکی به شیکوکو فرار کرد. پس از آن، وی از طرف خاندان موری در غرب ژاپن حمایت شد. بعداً، تویوتومی هیده‌یوشی درخواست کرد که یوشی‌آکی او را به عنوان پسرخوانده و شانزدهمین شوگون بپذیرد، اما یوشی‌آکی نپذیرفت.

خانواده آشیکاگا از قرن شانزدهم به بعد نیز دوام آوردند و شاخه‌ای از آن به دایمیوی قلمروی کیتسورگاوا تبدیل شد.

1. آشیکاگا تاکائوجی، دوران فرمانروایی ۱۳۳۸–۱۳۵۷
2. آشیکاگا یوشی‌آکیرا، ۱۳۵۹–۱۳۶۸
3. آشیکاگا یوشی‌میتسو، ۱۳۶۸–۱۳۹۴
4. آشیکاگا یوشی‌موچی، ۱۳۹۵–۱۴۲۳
5. آشیکاگا یوشی‌کازو، ۱۴۲۳–۱۴۲۵
6. آشیکاگا یوشی‌نوری، ۱۴۲۹–۱۴۴۱
7. آشیکاگا یوشی‌کاتسو، ۱۴۴۲–۱۴۴۳
8. آشیکاگا یوشی‌ماسا، ۱۴۴۹–۱۴۷۳
9. آشیکاگا یوشی‌هیسا، ۱۴۷۴–۱۴۸۹
10. آشیکاگا یوشی‌تانه، ۱۴۹۰–۱۴۹۳، ۱۵۰۸–۱۵۲۱
11. آشیکاگا یوشی‌زومی، ۱۴۹۴–۱۵۰۸
12. آشیکاگا یوشی‌هارو، ۱۵۲۱–۱۵۴۶
13. آشیکاگا یوشی‌ترو، ۱۵۴۶–۱۵۶۵
14. آشیکاگا یوشی‌هیده، ۱۵۶۸
15. آشیکاگا یوشی‌آکی، ۱۵۶۸–۱۵۷۳

• «ویکی‌پدیای انگلیسی».