شهرستان نیک‌شهر

ازشمال به شهرستان ایرانشهر جنوب به شهرستان چابهار غرب به شهرستان فنوج همجوار است. نیکشهر با قرارگرفتن در جاده ترانزیت چابهار به عنوان شهرهای پرتردد در سیستان بلوچستان شناخته می‌شود. بیشتر جمعیت این شهرستان از مهاجرین هستند که از لحاظ معیشتی دچار فقر می‌باشند و برای امرارمعاش در مرکز شهرستان ساکن شدند

جمعیت این شهرستان آخرین سرشماری عمومی و مسکن سال ۱۳۹۵ برابر با ۱۴۸٬۰۰۴ نفر بوده‌است.

شهرستان نیک‌شهر دارای ۳ بخش، ۹ دهستان و ۳ شهر به شرح زیر است:

شهرستان نیک‌شهر

شهرستان نیک‌شهر بناهای تاریخی فراوانی دارد که نشانگر وجود تمدنهای پراکنده از هزاره‌های قبل از میلاد تا عصر حاضر در این منطقه است. برخی آثار برجسته شناسایی شده شهرستان عبارت‌اند از:

1. قلعه‌های تاریخی از جمله قلعه نیک شهر، بنت، اسپکه، هریدوک، سرمیچ، هیت و چانف.
2. ده محوطه و تپه پیش از تاریخ
3. پنج درخت کهنسال
4. مسجد عبدالقادر در مجاور قلعه نیک شهر

شهرستان نیک‌شهر درقسمت جنوب شرقی ایران با وسعت ۲۳۹۳۰ کیلومتر مربع وجمعیت ۱۲۸۹۰۱ نفر (براساس سرشماری سال ۷۵) در جنوب شهرستان ایرانشهر، شمال چابهار غرب شهرستان سرباز بین ۲۶ درجه و۱۲ دقیقه عرض شمالی و۶۰ درجه و۱۲ دقیقه طول شرقی گرینویچ واقع شده‌است. شهرستان نیک‌شهر از نظر وسعت سومین شهرستان استان بعد از ایرانشهر و زاهدان بوده و شامل سه شهر نیک‌شهر، قصر قند و فنوج، ۱۶دهستان و ۸۱۶ پارچه آبادی است. آب وهوای شهرستان گرمسیری بوده، و در این نوع آب وهوا بیشترین نوع محصولات کشاورزی قابل کشت و برداشت بوده، طوری‌که نام هندوستان کوچک بر این منطقه نهاده‌اند.

شهرستان نیک‌شهر به تفکیک بخش‌های تابعه آن

۱- بخش مرکزی (نیک‌شهر): این بخش تا زمان سلطنت رضا خان «گه» نام داشت بمعنی گهتر و بهتر و بعد از آن به نیک‌شهر تغییر یافت. نیک‌شهر در ۲۶ درجه و۱۳ دقیقه ۱۲۰ شمالی ۶۰ درجه و۱۲ دقیقه طول شرقی گرینویچ در ارتفاع ۴۵۰ متری از سطح دریا واقع شده‌است. این بخش دارای ۱۰اثر تاریخی شناسایی شده می‌باشد.

۲- قصرقند:بخش قصر قند بین ۲۶ درجه و۱۳ دقیقه عرض شمالی و۶۰ درجه و۴۴ دقیقه طول شرقی گرینویچ در ارتفاع ۴۵۰ متری از سطح دریا واقع شده‌است، دارای آب وهوای گرمسیری است. قصرقند قبل از این نام‌های مختلفی داشته از جمله می‌توان ” گمج رود” و” گنداوک” رانام برد.

در مورد وجه تسمیه قصرقند می‌توان گفت، قصرقند که در گویش محلی نیز آن را کسر کنت می‌گویند در واقع کسر برگرفته از واژه کستر بلوچی دارای ریشه پهلوی و فارسی میانه به معنای کوچک وکنت نیز به معنای آبادی یا شهر است وکسر کنت به معنای آبادی کوچک می‌باشد. برای مثال به اسامی همچون پنج کنت یا پنج شهر یا کندی شاپور یا (معرب آن جندی شاپور) یعنی شهری که شاپور آن را ساخته یا روستایی در سراوان به نام پرکنت یعنی آبادی بزرگ یا پرجمعیت و غیره نام برد. آثار شناسایی شده در این بخش نزدیک به ۱۴ اثر می‌باشند.

۳- بخش فنوج: این بخش در قسمت شمال شرقی نیک‌شهر بین ۲۶ درجه و۳۴ دقیقه عرض شمالی و۵۹ درجه و ۳۸ دقیقه طول شرقی در ارتفاع ۷۳۰ متری ازسطح دریا واقع شده‌است. از نظر تاریخی منطقه فنوج بعلت دارا بودن محوطه‌های دوران تاریخی وپیش از تاریخ همانند قصر قند حائز اهمیت است ودارای ۸ اثر شناسایی شده‌است.

۴- بخش بنت: بخش بنت که بین ۲۶ درجه و۱۷ دقیقه عرض شمالی و۵۹ درجه و۱۳ دقیقه طول شرقی گرینویج در ارتفاع ۴۰۰ متری از سطح دریا واقع شده‌است ودارای ۶ اثر شناسایی شده‌است که از میان آن‌ها ۲ اثر کلات زنگیان وتپه سهرین دوک از نظر فرهنگی وتاریخی حائز اهمیت ویژه‌ای است. ۵- بخش لاشار واسپکه: این بخش در قسمت شمالی نیک‌شهر و در شمال غربی قصرقند بین ۲۶ درجه و۵۰ دقیقه عرض شمالی و۶۰ درجه و۱۰ دقیقه طول شرقی گرینویچ در ارتفاع ۸۸۰ متری از سطح دریا واقع شده‌است ودارای آب وهوای گرمسیری بوده ولی بعلت واقع شدن در میان ارتفاعات نسبت به آب وهوای سایر بخش‌های شهرستان خنک تر می‌باشد.

فهرست شهرستان‌های استان سیستان و بلوچستان

فهرست شهرستان‌های استان سیستان و بلوچستان

1. ↑ «سازمان تبلیغات اسلامی». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۹ اوت ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۱۰ ژانویه ۲۰۰۸.
2. ↑ «نتایج سرشماری سال ۱۳۹۵». مرکز آمار ایران.