اختلال شخصیت ضداجتماعی
اختلال شخصیت ضداجتماعی یا ناهنجاری شخصیت ضداجتماعی (به انگلیسی: Antisocial Personality Disorder) (شناختهشده به عنوان ASPD یا APD یا Sociopathy) یک اختلال شخصیتی گروه B است که با رفتارهای ضداجتماعی مانند وجدان کم یا ناچیز و عدم توانایی کنترل خشم شناخته میشود.
اشخاص دارای اختلال شخصیت ضد اجتماعی سطوح غیرمعمولی از سروتونین را در مغز خود دارند. همچنین آنها رفتار تکانشی دارند و در انجام تصمیمهای بلند مدت اکثراً به مشکل میخورند. این اختلال شخصیتی قبل از ۱۸ سالگی به دلیل رشد مغز قابل تشخیص نیست و معمولاً رفتارهای ضد اجتماعی در افراد زیر ۱۸ سال اختلال سلوک گفته میشود.
علائم
علائم اختلال شخصیتی ضداجتماعی عبارت است از:
- تشخیص ندادن درست از غلط
- دروغ گویی مداوم
- بدبینی و ارزش قائل نبودن برای دیگران
- علاقه به دستکاری ذهن دیگران
- خود بزرگبینی و صاحب نظر بودن
- پیروی نکردن از قوانین اجتماعی
- بیاعتنایی به حقوق دیگران
- تکانشگری و ضعف در برنامهریزی بلند مدت
- پرخاشگری
- وجدان کم یا ناچیز و نبود پشیمانی
- ریسک نالازم بدون در نظر گرفتن خطرات آن برای خود و دیگران
- روابط ضعیف
- ضعف در یادگیری از اشتباه
- نبود مسئولیت پذیری
خودشیفتگی
تفاوت اختلال شخصیت ضد اجتماعی با اختلال شخصیت خودشیفتگی این است که در خودشیفتگی ارتباطی با عواملی مانند اختلال سلوک در کودکی وجود ندارد و همچنین فرد خودشیفته کمتر پرخاشگر، تکانشی و فریبدهنده است.
عوامل
کودکانی دارای اختلال سلوک اگر تا ۱۸ سالگی درمان نشوند، ممکن است دچار اختلال شخصیتی ضد اجتماعی شوند. عوامل دیگری مانند اختلال کمتوجهی - بیشفعالی، افسردگی، اختلال نافرمانی مقابلهجویانه و اختلالات گروه B نیز احتمال این اختلال شخصیتی را بالا میبرد.
| اختلال شخصیت ضداجتماعی | |
|---|---|
| تخصص | روانپزشکی، روانشناسی  |
| طبقهبندی و منابع بیرونی | |
| آیسیدی-۱۰ | F60.2 |
| آیسیدی-۹-سیام | 301.7 |
| پیشنت پلاس | اختلال شخصیت ضداجتماعی |
معیارهای DSM-5
الف) فرد تقریباً در همه جنبههای زندگی به حقوق دیگران احترام نمیگذارد و آنها را نقض میکند. این رفتار از ۱۵ سالگی شروع شدهاست، و سه مورد (یا بیشتر) از موارد زیر آن را نشان میدهند:
- فرد با پیش نگرفتن رفتارهای قانونی، هنجارهای اجتماعی را رعایت نمیکند، و این موضوع را تکرار ارتکاب اعمال مجرمانهای که به دستگیری او منجر میشوند نشان میدهد.
- مکار و فریبکار است، و این موضوع را دروغگوییهای مکرر، استفاده از نامهای مستعار، یا کلاهبرداری از دیگران به منظور سودجویی شخصی یا لذت بردن نشان میدهند.
- فرد بدون فکر و بلافاصله بر اساس امیال ناگهانی خود عمل میکند یا نمیتواند از پیش برنامهریزی کند.
- حسود، زود رنج، زودخشم، و تحریک پذیر، یا پرخاشگر است، و این موضوع را تکرار دعواها یا تهاجمهای فیزیکی نشان میدهند.
- با کارهای خطرناکی که انجام میدهد، ایمنی خود یا دیگران را رعایت نمیکند.
- تقریباً در همه امور بیمسئولیت است، و این موضوع را تکرار قانونشکنیها در محل کار یا رعایت نکردن مسئولیتهای مالی نشان میدهند.
- پشیمانی و عذاب وجدان ندارد، و این موضوع را بیتفاوتی او نسبت به ناراحت کردن دیگران، بدرفتاری با آنها، یا دزدیدن اموال آنها، یا تلاش برای توجیه این اعمال، نشان میدهند.
ب) فرد حداقل ۱۸ سال سن دارد.
پ) شواهد موجود نشان میدهند که فرد اختلال سلوک دارد و شروع آن قبل از ۱۵ سالگی بودهاست.
ت) رفتار ضد اجتماعی صرفاً در طول اسکیزوفرنی یا اختلال دوقطبی روی نمیدهند.
سینما
فیلمهای زیر در رابطه با اختلال شخصیت ضد اجتماعی هستند:
- تنگه وحشت (۱۹۶۲)
- پرتقال کوکی (۱۹۷۱)
- هالووین (۱۹۷۸)
- تفاله (۱۹۷۹)
- فداکاریهای کوچک (۱۹۸۹)
- رفقای خوب (۱۹۹۰)
- سکوت برهها (۱۹۹۱)
- هفت (۱۹۹۵)
- فارگو (۱۹۹۶)
- ترس کهن (۱۹۹۶)
- آقای ریپلی بااستعداد (۱۹۹۹)
- روانی آمریکایی (۲۰۰۰)
- دامر (۲۰۰۲)
- گیسی (۲۰۰۳)
- هیولا (۲۰۰۳)
- جایی برای پیرمردها نیست (۲۰۰۷)
- یتیم (۲۰۰۹)
- باید دربارهٔ کوین صحبت کنیم (۲۰۱۱)
- استوکر (۲۰۱۳)
- شرلوک (۲۰۱۰)
- شوالیه تاریکی (۲۰۰۸)
- سریال موش (۲۰۲۱) ساخت کره جنوبی
منابع
- ↑ "Personality disorders - Symptoms and causes". Mayo Clinic (به انگلیسی). Retrieved 2021-12-16.
- ↑ «Antisocial Personality Disorder: Causes, Symptoms & Treatment». Cleveland Clinic. دریافتشده در ۲۰۲۱-۱۲-۱۶.
- ↑ "Antisocial personality disorder - Symptoms and causes". Mayo Clinic (به انگلیسی). Retrieved 2021-12-16.
- ↑ گنجی، مهدی (۱۳۹۲). [۱۳ «اختلالات شخصیت»]. در گنجی، حمزه. آسیبشناسی روانی بر اساس DSM-5. ج. دوم. تهران: ساوالان. ص. ۲۳۲. شابک ۹۷۸-۹۶۴-۷۶۰۹-۸۰-۷.
کارل هافمن، مارک ورنوری، جودیت ورنوری، روانشناسی عمومی (از نظریه تا کاربرد)، شابک ۹۶۴-۶۳۸۹-۰۱-۵