سیر (سرده)
سیر، تره، والک یا پیاز (نام علمی: Allium) نام یک سرده از گیاهان است. سیر به زبان لاتین Allium گفته می‌شود. این جنس به وسیلهٔ پوشینه‌های (غلاف) یک پارچه، الیافی یا توری به رنگ‌های سیاه، خاکستری یا مایل به قهوه‌ای پوشیده شده که در بعضی گروه‌ها به صورت دسته‌ای به یک ساقهٔ زیرزمینی (ریزوم) متصل گردیده‌اند. برگ‌ها همگی قاعده‌ای ولی در عضی گروه‌ها برگ‌ها به صورت غلاف‌های کوتاه یا بلندی به دور ساقهٔ گل پیچیده شده که در انتها به شکل پهنک گسترده‌ای دیده می‌شوند. برگ‌های له شدهٔ این گیاهان ممکن است بوی پیاز خوراکی را داشته باشند. گل آذین چتر این گیاهان شامل چند یا تعداد زیادی گل است که قبل از شکوفایی در یک پوشش محافظ احاطه شده و بعد از شکفتن چتر این پوشش یا می‌افتد یا به تعداد یک تا ۴ برگه غشایی شفاف در پای چتر باقی می‌ماند. در گونه‌های ایرانی گل‌ها، به رنگ سفید، مایل به سبز، زرد مایل به قرمز، قهوه‌ای، ارغوانی یا یاسمنی تا بنفش دیده می‌شود. دارای ۶۰۰ تا ۷۵۰ گونه است که تقریباً تمام آن‌ها در نیم کره شمالی بخصوص در مرکز و جنوب غربی آسیا یافت می‌شود. در ایران در حدود ۷۰ گونه از آن‌ها وجود دارد. این جنس شامل گونه‌های مهم سبزیجات از قبیل پیاز، تره، و سیر بوده و بعضی از گونه‌های آن ارزش زینتی دارند.
| سرده سیر | |
|---|---|
| رده‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | گیاهان |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | گیاهان گلدار |
| (طبقه‌بندی‌نشده): | تک‌لپه‌ای‌ها |
| راسته: | مارچوبه‌سانان |
| تیره: | نرگسیان |
| زیرخانواده: | پیازیان |
| سرده: | والک |
گونه‌ها
- آلیوم آترویلاکئوم Allium atroviolaceum
- آلیوم آزوتاویکوم Allium azutavicum
- آلیوم پارادوکسوم Allium paradoxum
- آلیوم روتی Allium rothii
- آلیوم زرد Allium flavescens
- آلیوم سیاه Allium nigrum
- آلیوم گالانتوم Allium galanthum
- آلیوم نرینیفلورم Allium neriniflorum
- آلیوم هوکری Allium hookeri
- پیاز Allium cepa
- پیاز ژنگ Allium atropurpureum
- پیازچه بهاری Allium tricoccum
- پیچکه Allium longisepalum
- تره Allium schoenoprasum
- تره کوهی Allium ampeloprasum
- تره‌پیاز Allium fistulosum
- سیر Allium sativum
- سیر طلایی Allium flavum
- سیر گل آبی Allium caeruleum
- سیر هیکمان Allium hickmanii
- سیرک چاک پیاز Allium scabriscapum
- سیرموک- Allium canadense
- موسیر ایرانی Allium stipitatum
- والک Allium ursinum
- والک بلند Allium giganteum
- والک ستاره‌ای Allium cristophii
- والک سوری Allium noeanum
- والک کوچک Allium derderianum
- والک مارپیچ Allium helicophyllum
پانویس
- ↑ مظفریان، ولی‌الله (۱۳۹۲). فرهنگ نام‌های گیاهان ایران. تهران: فرهنگ معاصر. ص. ۲۷. شابک ۹۷۸۹۶۴۵۵۴۵۴۰۴. دریافت‌شده در ۴ ژوئن ۲۰۲۰.
- ↑ پروندلبو، لاله‌ها و زنبق‌های ایران و گونه‌های مجاور، ۲۲.
منابع
- پروندلبو؛ رونه‌مارک، هانس (۱۳۵۵)، لاله‌ها و زنبق‌های ایران و گونه‌های مجاور، تهران: موسسه گیاه‌شناسی ایران
پیوند به بیرون
- Alliaceae in Stevens, P. F. (2001 onwards). Angiosperm Phylogeny Website. Version 7, May 2006.
- <441:ROTFTB>2.0.CO;2-M#abstract Resurrection of Themidaceae
- Alliaceae بایگانی‌شده در ۲۰۰۶-۱۰-۰۹ توسط Wayback Machine [sensu lato] in L. Watson and M.J. Dallwitz (1992 onwards). The families of flowering plants بایگانی‌شده در ۳ ژانویه ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine
- Liliaceae in Flora of North America
- NCBI Taxonomy Browser [Alliaceae sensu stricto]
- links at CSDL, Texas
- Alliaceae of Mongolia in FloraGREIF