سید عبدالکریم هاشمی‌نژاد

عبدالکریم هاشمی‌نژاد در ۵ مرداد ۱۳۱۱ در بهشهر مازندران متولد شد. دورهٔ مقدماتی را حوزه علمیه روستای کوهستان (از توابع بهشهر) نزد محمد کوهستانی گذراند و سپس برای ادامهٔ تحصیل به قم رفت. استاد وی در ابتدا علی فرید الاسلام کاشانی بود.

هاشمی‌نژاد دوران تحصیلات ابتدایی خود را نزد محمد کوهستانی در حوزه علمیه روستای کوهستان به اتمام رساند. سپس به قم رفت و دروس عالیهٔ حوزه را تحت شاگردی بروجردی و خمینی، محمدصدوقی و رضا صدر گذراند و در سن ۲۷ سالگی به درجهٔ اجتهاد رسید. او مدت نه چندان زیادی را هم در نجف به تحصیل پرداخت. پس از آن به مشهد مهاجرت نموده و مشغول تدریس و تبلیغ شد. هاشمی‌نژاد مطالعات زیادی هم در علوم مختلف روز داشت و اکثر بحث‌ها و کلاس‌هایش غیر از حوزهٔ علمیه با قشر جوان به‌خصوص دانشجویان بود و بعضی از کتاب‌های او محصول همین کلاس‌هاست.

در جریان ۱۵ خرداد او جزو اولین دستگیرشدگان بود. او از سال ۱۳۴۲ تا ۱۳۵۷، پنج بار بازداشت شد. بازداشت دوم وی به جریان مسجد فیل مربوط می‌شد، روز ۲۲ مهر سال ۱۳۴۲ سخنرانی وی در مسجد فیل، به درگیری میان مردم و نیروهای امنیتی انجامید و دو نفر کشته شدند و ساواک هاشمی‌نژاد را دستگیر نمود. پس از پایان یافتن دومین دورهٔ دستگیری‌اش فعالیت سیاسی را از سر گرفت و جلسات بحث و انتقاد دینی را ادامه داد. هاشمی‌نژاد که در مشهد در هیچ مکانی حق منبر رفتن و سخن گفتن را نداشت، در این مدت توانست در شهرستان‌های مختلف ایران سخنرانیهایی ترتیب دهد و هیچگاه دست از فعالیت برنداشت تا این که بار دیگر در سال ۱۳۵۰ پس از ده شب سخنرانی مستمر پیرامون علت عقب‌ماندگی مسلمین در یکی از مساجد شیراز دستگیر و زندانی شد و از آن به بعد برای همیشه در سرتاسر کشور ممنوع‌المنبر شد. هاشمی‌نژاد روز ۱۸ تیر ماه ۱۳۵۴ به اتهام اقدام علیه امنیت کشور، همراه عباس واعظ طبسی و تنی چند از مبارزین دستگیر و روز ۲ دی ماه ۱۳۵۴ به دو سال زندان محکوم شد. آخرین بازداشت وی مربوط بود به روز ۲۲ خرداد ۱۳۵۷ و اوج‌گیری انقلاب اسلامی که پس از یک روز با تحصن مردم در بیت سید عبدالله شیرازی آزاد شد. هاشمی‌نژاد از محرکان اصلی جنبش انقلاب اسلامی در مشهد شناخته شده‌است.

پس از انقلاب در جریان تدوین قانون اساسی نمایندهٔ اول استان مازندران بود و نقش مؤثری در تصویب اصول مهم آن داشت. وی پس از انقلاب هیچ سمت رسمی قبول نکرد.

وی دبیر حزب جمهوری اسلامی در مشهد بود و سرانجام در روز ۷ مهر ۱۳۶۰ با انفجار انتحاری نارنجک یکی از اعضاء نفوذی سازمان مجاهدین خلق در محل دفتر این حزب در خیابان عشرت آباد مشهد که بعداً به نام او تغییر نام داد ترور شد و در محل دارالسلام حرم علی بن موسی رضا (امام هشتم شیعیان)، به خاک سپرده شد.

• مناظره دکتر و پیر (رمان)
• درسی که حسین (ع) به انسان‌ها آموخت
• مسائل عصر ما
• رهبران راستین
• هستی بخش
• قرآن وکتاب‌های دیگر آسمانی
• مشکلات مذهبی روز

• حوزه، زندگی‌نامه علما، بازبینی ۲۰ اسفند ۱۳۸۶.
• زندگی‌نامهٔ سیاسی شهید هاشمی نژاد، نوشته حسن جلالی عزیزیان. انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی. شابک: 964-8134-09-X

• زندگینامه شهید هاشمی نژاد
• نگاهی به زندگینامه استاد شهید هاشمی نژاد
• مجموعه ۹ جلدی آثار شهید «هاشمی نژاد» منتشر می‌شود