سکاستان
سکاستان یا سرزمین سکاها یا سکیتیه (منابع غربی) (به یونانی کهن: Σκυθία، Skuthia، سکوثیا) سرزمینی بود در اوراسیا که از ۴۰۰۰ پیشامیلاد تا سدهٔ ۲ پسامیلاد (به مدت حدود ۴۲۰۰ سال) زیستگاه گروهی از مردمان ایرانی‌تبار به نام سکا بود. مرزهای آن در گذر زمان جابه‌جا شده‌است ولی معمولاً مرزهای غربی آن گسترده‌تر از آن بود که در این نقشه نشان داده شده‌است. این کشور در شمال پارتیه (ایران امروزی) و در جای امروزی روسیه و اوکراین و چندین کشور دیگر جای داشت. پس از ۴۲۰۰ سال نام این کشور به مدت ۳۰۰ سال سکِستان بود و کم‌کم به توران تغییر کرد و در دوره قاجار کاملاً نابود شد. تنها اسناد و مدارک از ۴ پادشاه هست ولی گمان می‌رود سکیستان بیش از ۱۳۰ پادشاه داشته‌است.
منطقه ای به نام تخت تپور در حوالی ورودی روستای امامزاده حسن شهر آلاشت در سوادکوه در استان مازندران به عنوان پایتخت قبل از گِلون شناخته می‌شود که مال دورهٔ اولین شاه سکاستان، (سکای کبیر) است. شورشیان اهل بیشکک (ماساگت‌ها) که گروهی از سکاستان بودند، کوروش بزرگ را کشتند ولی دیگر شاهان سکائی آنان را قتل‌عام کرده و انتقام کوروش بزرگ را گرفتند.بق روایت کتزیاس این امپراتوری در۴۰۰۰ سال پیش از میلاد تأسیس شد. این امپراتوری چند زیر مجموعه هم داشته‌است، حکومت سکائی هند، اوستیا و آرکاییم.
گمان می‌رود اجداد مردمان کنونی شمال ایران و کشورهای حاشیه قفقاز سکاهای باستانی باشند. دین سکائی بسیار شبیه به دین ایران باستان بوده و آن دسته از سکایی‌هایی که در اثر مهاجرت‌های گسترده در مجاورت یونان قرار گرفتند تحت تأثیر دین و فرهنگ یونانی قرار گرفتند.
تأثیر سکاها بر ایرانیان
سکاها از کهن‌ترین اقوام بشری در منطقهٔ آسیا می‌باشند که دارای فرهنگ و هنر غنی و تمدن باشکوه نیز بوده‌اند. سکاها در پهنای وسیعی از سرزمین‌های باستانی پراکنده بودند و به علت هجوم این بیابان گردانان به اطراف، معمولاً از قبایل پرنفوذ و با ظرفیت‌های جنگاوری و دلاوری بالا نیز بوده‌اند. این قوم به دلیل اینکه سده‌های متمادی بر تمدن‌های بزرگ مجاور خود، همچون مادها، نفوذ داشته‌اند، بسیاری از مظاهر زندگی آن‌ها در این تمدن‌ها و اقوام همسایه تبلوریافته، و با شکل دیگری به حیات خود ادامه داده‌است؛ بنابراین نشانه‌های آداب و ادیان و فرهنگ و تمدن سکاها را می‌توان در ریشه و بنیان فرهنگ ایرانی مخصوصاً ادبیات فارسی کهن نیز یافت که ازجملهٔ این آثار شاهنامهٔ فردوسی است که به‌صراحت از سگزی بودن (سکایی بودن یا سکستانی، سیستانی بودن) رستم و خاندانش یادکرده است.
جستارهای وابسته
- سکاها
- هنر سکایی
منابع
- ↑ Rüdiger Schmitt, “SCYTHIAN LANGUAGE,” Encyclopædia Iranica, online edition, 2018, available at http://www.iranicaonline.org/articles/scythian-language (accessed on 10 April 2018).
- ↑ دانشنامه بریتانیکا، ذیل Scythian، نسخه آنلاین
- ↑ Brunner، «Iran v. Peoples of Iran. (2) Pre-Islamic»، ENCYCLOPÆDIA IRANICA.
- ↑ رضایی باغ‌بیدی، تاریخ زبان‌های ایرانی، 35-37.
- ↑ Sulimirski، «THE SCYTHS»، Cambridge History of Iran.
- ↑ شاپور شهبازی، جهانداری داریوش بزرگ، 53-54.
- ↑ زرشناس، میراث ادبی روایی در ایران باستان، 15.
- ↑ Szemerényi، Four Old Iranian Ethnic Names.
- ↑ Giovanni Boccaccio’s Famous Women translated by Virginia Brown 2001, p. 25; Cambridge and London, Harvard University Press; ISBN 0-674-01130-9 " می‌نویسد: "... از دریای سیاه به سوی شمال تا اقیانوس گسترده بود …" در زمان بوکاچیو (Boccaccio) دریای بالتیک را اقیانوس سرمتیان (Oceanus Sarmaticus) می‌نامیدند.
- ↑ «تأثیر سکاها و پارت‌ها بر حماسهٔ ملی ایرانیان با تکیه بر شاهنامه». پرتال جامع علوم انسانی. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۰۴.
- «تأثیر سکاها و پارت‌ها بر حماسهٔ ملی ایرانیان با تکیه بر شاهنامه». پرتال جامع علوم انسانی. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۰۱-۰۴.