هیدروژن سولفید
سولفید هیدروژن (به انگلیسی: Hydrogen sulfide) گازی است بی‌رنگ، سمی و آتشگیر که بوی آن شبیه به بوی تخم مرغ فاسد است. این گاز به صورت گاز فاضلاب و متعفن همراه با ایجاد خفقان شناخته می‌شود.
| سولفید هیدروژن | |||
|---|---|---|---|
|
| |||
هیدروژن سولفید، سولفان | |||
دیگر نام‌ها Sulfuretted hydrogen؛ سولفان؛ sulfur hydride؛ گاز ترش؛ sulfurated hydrogen؛ هیدروسولفوریک اسید؛ گاز فاضلاب؛ stink damp | |||
| شناساگرها | |||
| شماره ثبت سی‌ای‌اس | ۷۷۸۳-۰۶-۴ | ||
| شمارهٔ آرتی‌ئی‌سی‌اس | MX1225000 | ||
| خصوصیات | |||
| فرمول مولکولی | H2S | ||
| جرم مولی | 34.082 g/mol | ||
| شکل ظاهری | گاز بی‌رنگ. | ||
| چگالی | 1.363 g/L gas. | ||
| دمای ذوب | −۸۲/۳۰°C, ۱۹۰/۸۵ K | ||
| دمای جوش | -۶۰٫۲۸ °C (212.87 K) | ||
| انحلال‌پذیری در آب | 0.25 g/100 mL (40 °C) | ||
| اسیدی (pKa) | 6.89 19±2 (See Text) | ||
| ساختار | |||
| شکل مولکولی | Bent | ||
| گشتاور دوقطبی | 0.97 D | ||
| خطرات | |||
| طبقه‌بندی ئی‌یو |  T+  F  C  N
| ||
| کدهای ایمنی | R۱۲, R۲۶, R50 | ||
| شماره‌های نگهداری | (S1/2), S۹, S۱۶ S۳۶, S۳۸, S45, S61 | ||
| لوزی آتش | |||
| نقطه اشتعال | |||
| ترکیبات مرتبط | |||
| مرتبط با ترکیبات هیدروژن | آب; سلنید هیدروژن; هیدروژن تلورید | ||
| به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa) | |||
| Infobox references | |||
|
| |||
سایر اسامی
اسید سولفیدریک، هیدروژن سولفوره، هیدرو سولفوریک اسید، گاز فاضلاب، گاز ترش، گاز مرداب
در طبیعت
گاز سولفید هیدروژن به‌طور طبیعی در نفت خام، مخازن گاز طبیعی، گازهای آتشفشانی و چشمه‌های آب گرم وجود دارد.
تولید
در آزمایشگاه گاز هیدروژن سولفید را از واکنش هیدروکلریک اسید با آهن (ll)سولفید به دست می‌آورند.
- FeS + 2 HCl → FeCl2 + H2S
در صنعت
این گاز می‌تواند در نتیجه فرایندهای زیر تولید گردد:
تأثیر بر سلامت
گاز سولفید هیدروژن بسیار سمی است. این گاز از طریق ممانعت در عملکرد آنزیم سیتوکروم اکسیداز مانع جذب اکسیژن می‌گردد. تماس کوتاه مدت (حاد) با سولفید هیدروژن باعث ایجاد سوزش و حساسیت در حلق، بینی، چشم و ریه‌ها می‌گردد. تماس با غلظت‌های بالاتر آثار جدی بر سلامت به جا گذاشته و منجر به مرگ می‌گردد.
تنظیم فشار خون
پژوهشگران در آمریکا و کانادا نشان دادند که سولفید هیدروژن توسط آنزیم خاصی موسوم به CSE تولید می‌شود و متوقف کردن فعالیت این آنزیم می‌تواند باعث بالا رفتن فشار خون شود. به‌علاوه با این اقدام به رگ‌های خونی در موش‌های آزمایشگاهی نیز آسیب وارد می‌شود.
محققان با استفاده از دانش ژنتیک و دستکاری ژن‌ها، موش‌هایی را متولد کردند که میزان اندکی آنزیم CSE تولید می‌کردند و در نتیجه سطح سولفید هیدروژن در سرم آن‌ها کاهش می‌یافت. پس از حدود هفت هفته پس از تولد معلوم شد این موش‌ها که گرفتار جهش ژنتیکی شده‌اند و علایم فشار خون بالا را از خود بروز می‌دهند. هم‌چنین کمبود سولفید هیدروژن باعث شد که این موش‌ها نسبت به روش‌های آرام‌کنندهٔ رگ‌های خونی واکنش ناقص و معیوب نشان دهند.
نتایج این تحقیق تأیید می‌کند که سولفید هیدروژن با اکسید نیتریک ترکیب شده و گازی را تشکیل می‌دهد که می‌تواند فشار خون را تنظیم کند. این کشف راه را برای پیدا کردن روش‌های جدید درمان فشار خون بالا هموار خواهد کرد.