سوربیتول
سوربیتول یا گلوسیتول یک الکل قندی است که در بدن انسان به آهستگی متابولیزه میشود. سوربیتول به صورت پودر به عنوان ملین استفاده میشود. سوربیتول از احیای گلوکز حاصل میشود، با جانشینی گروه هیدروکسیل به جای گروه آلدهید. سوربیتول در آلو سیاه، سیب، گلابی و هلو وجود دارد.
این ماده بعنوان شیرین کننده، نگهدارنده رطوبت، بهبود دهنده، بافت ساز، نگهدارنده، عامل کلوخه نشدن در صنایع غذایی کاربرد دارد. همچنین این ماده به عنوان یک جایگزین برای شکر در تعدادی از غذاها، از جمله غذاهای کم کالری و بدون قند، و همچنین محصولات دارویی و بهداشت دهان و دندان، مانند خمیر دندان و آدامس استفاده میشود.
هر گاه کلمه «بدون شکر» یا «دیابتی» را در برچسب غذایی بنویسند، ممکن است ماده غذایی حاوی این افزودنی غذایی باشد. لیست مواد حاوی آب نبات بدون قند، شکلات دیابتی، آدامس یا قهوه بدون قند، بستنی‌های بدون قند و سایر محصولات مشابه را بررسی کنید. اگر کلمات سوربیتول، ایزومالت یا مالتیتول را مشاهده کردید، بدانید که این غذا حاوی سوربیتول یا سایر مواد مشابه است که می‌تواند سوربیتول را آزاد کند.
سنتز سوربیتول
سوربیتول میتوانداز طریق واکنش احیای گلوکز سنتز شود که در آن گروه آلدهید به گروه هیدروکسیل تبدیل می شود. این واکنش به کوانزیم NADH (نیکوتینآمیدآدنین دی نوکلئوتید) نیاز دارد که در تمام سلولهای بدن یافت میشود. با اینحال واکنش مذکور توسط آلدهید رداکتاز کاتالیز می شود. کاهش گلوکز اولین مرحله از مسیر پلیول متابولیسم گلوکز است و در عوارض متعدد دیابت نقش دارد.
نکات تغذیه ای مربوط به سوربیتول
سوربیتول می‌تواند به‌طور طبیعی در برخی از میوه‌ها یافت شود. از آنجا که کالری و قند کمتری در مقایسه با شیرین کننده‌های دیگر دارد، اغلب در غذاهای بدون قند یا دیابتی استفاده میشود. اگر شما از IBS یا سندرم روده تحریک پذیر رنج می‌برید، یا هر گونه اختلالات دیگر روده ای یا به‌طور منظم شکاف شکمی، درد، گرفتگی، یبوست، اسهال و نفخ شکم دارید، ممکن است این ماده یا دیگر کربوهیدرات‌های قابل اشتعال زنجیره ای، مشکل دستگاه گوارش شما باشد.
سوربیتول یک شیرین کننده است که جایگزین شکر می‌باشد. سوربیتول به عنوان یک شیرین کننده تغذیه ای نامیده میشود که ۲٫۶ کیلوکالری در هر گرم انرژی دارد که اغلب در غذاهای رژیمی از جمله نوشابه‌های رژیمی، بستنی و آدامس‌های بدون قند استفاده میشود.
اثرات نامطلوب پزشکی
افراد مبتلا به بیماری سلیاک درمان نشده اغلب سوء جذب سوربیتول را در نتیجه آسیب روده کوچک نشان می‌دهند. سوء جذب سوربیتول یک علت مهم برای تداوم علائم در بیمارانی است که قبلاً رژیم غذایی بدون گلوتن دارند. تست تنفس هیدروژن سوربیتول به عنوان ابزاری برای تشخیص بیماری سلیاک پیشنهاد شده‌است، زیرا همبستگی دقیقی بین مقدار برش و ضایعات روده وجود دارد. با این وجود، اگرچه ممکن است برای اهداف تحقیقاتی نشان داده شود، اما هنوز به عنوان یک ابزار تشخیصی در عمل بالینی توصیه نمی‌شود.
اشاره شده‌است که سوربیتول اضافه شده به پلی استایرن سولفونات سدیم (SPS، که در درمان هیپرکالمی استفاده میشود) می‌تواند عوارضی در دستگاه گوارش از جمله خونریزی، زخم‌های سوراخ شده روده بزرگ، کولیت ایسکمیک و نکروز روده بزرگ به ویژه در بیماران مبتلا به اورمی ایجاد کند. عوامل خطر آسیب ناشی از سوربیتول عبارتند از: سرکوب سیستم ایمنی، هیپوولمی، وضعیت پس از عمل، افت فشار خون پس از همودیالیز و بیماری عروق محیطی؛ بنابراین SPS-sorbitol باید با دقت در مدیریت هیپرکالمی استفاده شود.
اثرات مصرف بیش از حد
مصرف مقادیر زیاد سوربیتول می‌تواند منجر به درد شکم، نفخ شکم و اسهال خفیف تا شدید شود. مصرف معمولی سوربیتول بیش از ۲۰ گرم (۰٫۷ اونس) در روز به عنوان آدامس بدون قند منجر به اسهال شدید، کاهش وزن ناخواسته یا حتی نیاز به بستری شدن در بیمارستان شده‌است. در مطالعات اولیه، دوز ۲۵ گرم سوربیتول، که در طول روز خورده می‌شد، تنها در ۵ درصد از افراد اثر ملین داشت. هنگامی که مقادیر زیادی سوربیتول بلعیده میشود، تنها مقدار کمی از سوربیتول در روده کوچک جذب میشود و بیشتر سوربیتول وارد روده بزرگ میشود و در نتیجه اثرات گوارشی به همراه دارد.
منابع
- ↑ Teo, G; Suzuki, Y; Uratsu, SL; Lampinen, B; Ormonde, N; Hu, WK; Dejong, TM; Dandekar, AM (2006). "Silencing leaf sorbitol synthesis alters long-distance partitioning and apple fruit quality". Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America 103 (49): 18842–7. doi:10.1073/pnas.0605873103. PMC 1693749. PMID 17132742.
- ↑ "Reduction of Glucose". butane.chem.uiuc.edu.
- ↑ Montalto M, Gallo A, Ojetti V, Gasbarrini A (2013). "Fructose, trehalose and sorbitol malabsorption" (PDF). Eur Rev Med Pharmacol Sci (Review). 17 (Suppl 2): 26–9. PMID 24443064.
- ↑ Mohamad Erfani, Yougandhar Akula, Touraj Zolfaghari, Hilary I. Hertan (2010). "Sodium Polystyrene Sulfonate (SPS): Sorbitol-induced Colonic Necrosis" (PDF). Practical Gastroenterology (Case report). Archived from the original (PDF) on May 8, 2013.
- ↑ Kathleen Doheny (2008-01-10). "Sweetener Side Effects: Case Histories". WebMD Medical News. Retrieved 2008-01-10.
- ↑ Peters, Ronald; Lock, R. H. (1958-09-13). "Laxative Effect of Sorbitol". British Medical Journal. 2 (5097): 677–678. doi:10.1136/bmj.2.5097.677. ISSN 0007-1447. PMC 2026423. PMID 13572866.
- ↑ Islam, M. S.; Sakaguchi, E (2006). "Sorbitol-based osmotic diarrhea: Possible causes and mechanism of prevention investigated in rats". World Journal of Gastroenterology. 12 (47): 7635–7641. doi:10.3748/wjg.v12.i47.7635. PMC 4088045. PMID 17171792.