سوتلانا الکسیویچ
سوتلانا الکساندرونا الکسیویچ (روسی: Светлана Александровна Алексиевич؛ اوکراینی: Світлана Олександрівна Алексієвич; ۳۱ مهٔ ۱۹۴۸ در ستانیسلاو ) نویسنده و روزنامه‌نگار اهل بلاروس است. وی در سال ۲۰۱۵ برندهٔ جایزه نوبل ادبیات شد.آکادمی سوئد وی را به‌دلیل روایات چندصدایی، که مظهر محنت و شجاعت در روزگار معاصر ماست، شایستهٔ جایزهٔ نوبل ادبیات دانستند. بدین‌ترتیب، آکادمی سلطنتی نوبل سوئد سوتلانا الکسیویچ را برندهٔ نوبل ادبیات ۲۰۱۵ میلادی اعلام کرد. وی نخستین نویسندهٔ بلاروس است که موفق به دریافت این جایزه شده‌است. وی همچنین در سال ۲۰۱۳ برندهٔ جوایزی همچون جایزه صلح کتاب‌فروشان آلمان و جایزه مدیسی شده‌است.
سوتلانا الکسیویچ | |
|---|---|
سوتلانا الکسیویچ در سال ۲۰۱۳ | |
| نام اصلی | Святлана Аляксандраўна Алексіевіч |
| زاده | Svetlana Alexandrovna Alexievich ۳۱ مهٔ ۱۹۴۸ (۷۴ سال) ستانیسلاو، جمهوری سوسیالیستی شوروی اوکراین، اتحاد جماهیر سوسیالیستی شوروی |
| پیشه | نویسنده، روزنامه‌نگار، مورخ شفاهی |
| زبان(ها) | روسی |
| ملیت | بلاروس |
| تحصیلات | دانشگاه دولتی بلاروس |
| امضا | |
| وبگاه | |
جوایز | |
منتقدان، آثار ادبی او را سرشار از بازتاب روحیهٔ شهروندان روسیه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی می‌دانند.
زندگی‌نامه
سوتلانا الکساندریونا الکسیِویچ در ۳۱ مهٔ ۱۹۴۸ در شهر ایوانو-فرانکیفسک به دنیا آمد. مادرش اوکراینی و پدرش اهل بلاروس بود. پس از پایان مدرسه، به‌عنوان خبرنگار مشغول به کار شد.
پس از سال‌ها اقامت در تبعید، به کشورش بازگشت، اما زندگی در وطن باعث نشد که دست از انتقادهای سیاسی خود بردارد.
کتاب‌شناسی
- زمزمه‌های چرنوبیل: تاریخ شفاهی؛ ترجمهٔ شهرام همت‌زاده، انتشارات نیستان
- صداهای شوروی از جنگ افغانستان
- جنگ چهره زنانه ندارد؛ ترجمهٔ عبدالمجید احمدی، نشر چشمه
- پسرانی از جنس روی؛ ترجمهٔ ابوالفضل الله‌دادی، نگاه، ۱۳۹۵
- این کتاب به نام «تابوت‌های رویین» با ترجمهٔ حضرت وهریز توسط انتشارات زریاب در سال ۱۳۹۵ در کابل نیز منتشر شده‌است.
- زمان دست دوم: تاریخ شفاهی؛ ترجمه شهرام همت‌زاده، انتشاران نیستان [۱] بایگانی‌شده در ۲۰۱۹-۱۰-۲۲ توسط Wayback Machine
- آخرین شاهدان، برگردان از روسی: ترجمهٔ مصطفی مظفری، نشر هیرمند، ۱۳۹۵
جوایز و افتخارات
- ۲۰۱۳ جایزه صلح کتاب‌فروشان آلمان
- ۲۰۱۳ جایزه مدیسی
- ۲۰۱۵ جایزه نوبل ادبیات
نقد
آثار سوتلانا الکسیویچ علی‌رغم استقبال گسترده، انتقاداتی هم به همراه داشته است. شیلا فیتزپاتریک استاد تاریخ در دانشگاه سیدنی که یکی از مهم‌ترین مورخان در زمینه تاریخ معاصر روسیه است، به الکسیویچ بدگمان است که در روایت‌های خود «دست‌کاری ویرایشی» می‌کند. او در نقدی که در نشریه‌ی «نقد کتاب لندن» بر کتاب زمزمه‌های چرنوبیل نوشته است می‌گوید «تاریخ‌دان» آخرین لقبی است که می‌توان بر الکسیویچ نهاد. فیتزپاتریک نتیجه گرفته است که «او در اصل بر اساس تخیلات خود می‌نویسد و تنها در وهله‌ی ثانویه است که به اسناد رجوع می‌کند». فیتزپاتریک نقد خود را چنین جمع‌بندی می‌کند:
برای اینکه دریابید عامه‌ی مردم درباره‌ی حال و گذشته در اتحاد شوروی چگونه فکر می‌کنند به سراغ الکسیویچ نروید، چون صرفاً فریب خواهید خورد. آثار او را به عنوان ادبیات بخوانید، برای یادآوری دنیایی گم‌شده که برای حافظه‌ی ما آشنایی پر حرارتی دارد، البته یک آشنایی دست دوم، برای یادآوری دورانی که مخاطبان غربی می‌توانستند با جانب‌داری از آدم‌خوب‌ها در اتحاد شوروی دل خود را با ساده‌لوحی شاد کنند. کتاب‌هایش را بخوانید و با خیال راحت اشک بریزید.
پانویس
- ↑ "Svetlana Alexievich wins Nobel Literature prize" (به انگلیسی). بی‌بی‌سی. Retrieved 8 October 2015.
- ↑ «سوتلانا الکسیویچ برندهٔ جایزهٔ نوبل ادبی ۲۰۱۵ شد». بی‌بی‌سی فارسی. دریافت‌شده در ۸ اکتبر ۲۰۱۵.
- ↑ «نوبل ادبیات ۲۰۱۵ به سوتلانا الکسیویچ نویسندهٔ بلاروس رسید». صدای آمریکا. ۲۰۱۵-۱۰-۰۹. دریافت‌شده در ۲۰۱۵-۱۰-۰۹.
- ↑ "Svetlana Alexievich, investigative journalist from Belarus, wins Nobel Prize in Literature". Pbs.org. 2013-10-13. Retrieved 2015-10-08.
- ↑ Colin Dwyer (2015-06-28). "Belarusian Journalist Svetlana Alexievich Wins Literature Nobel: The Two-Way". NPR. Retrieved 2015-10-08.
- ↑ «اهدای جایزهٔ نوبل ادبی به سوتلانا آلکسیویچ». دویچه‌وله فارسی. دریافت‌شده در ۸ اکتبر ۲۰۱۵.
- ↑ «زمزمه‌های چرنوبیل». انتشارات نیستان. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ آوریل ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۱۷-۰۴-۲۲.
- ↑ ««جنگ چهره زنانه ندارد» چاپ دومی شد/ روایت‌هایی از یک کابوس». خبرگزاری مهر. ۱۰ مهر ۱۳۹۵.
- ↑ ««پسرانی از جنس روی»؛ کتابی خواندنی درباره حضور سربازان شوروی در افغانستان». باشگاه خبرنگاران جوان. ۶ دی ۱۳۹۶.
- ↑ «کتاب «تابوت‌های رویین» برنده جایزه نوبل ۲۰۱۵ به فارسی ترجمه شد». خبرگزاری فارس. ۴ بهمن ۱۳۹۵.
- ↑ «زمان دست دوم». انتشارات نیستان. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۲ اكتبر ۲۰۱۹. دریافت‌شده در 2018-06-05.
- ↑ «کتاب دیگری از برنده نوبل 2015 / روایات شاهدان جنگ جهانی دوم به قلم سوتلانا آلکسیویچ». هنرآنلاین. ۱۴ شهریور ۱۳۹۵.
- ↑ msh/ipj (dpa, KNA) (20 June 2013). "Svetlana Alexievich of Belarus wins German literary prize". دویچه وله. Retrieved 21 June 2013.
- ↑ "Marie Darrieussecq reçoit le prix Médicis pour "Il faut beaucoup aimer les hommes"". Le Monde (به فرانسوی). 12 November 2013. Retrieved 13 November 2013.
- ↑ Armitstead, Claire; Flood, Alison; Bausells, Marta (8 October 2015). "Nobel prize in literature: Svetlana Alexievich wins 'for her polyphonic writings' – live". www.theguardian.com. The Guardian. Retrieved 8 October 2015.
- ↑ Fitzpatrick, Sheila (2016-10-19). "Vodka + Caesium" (به انگلیسی). Vol. 38, no. 20. Retrieved 2021-02-16.
- ↑ دعایی، کمال‌الدین (۱۳۹۹). چرنوبیل: دروغ برای حقیقت. تهران: نقد فرهنگ. ص. ۳۴.
منابع
- «Svetlana_Alexievich». دریافت‌شده در ۷ اکتبر ۲۰۱۵.