پهلوی اشکانی کتیبه‌ای
پهلوی اشکانی (پارتی) کتیبه ای خطی است که برای نوشتن زبان اشکانی روی سکه‌های پارتی از زمان ارشک یکم اشکانی (۲۵۰ پیش از میلاد) استفاده می‌شده‌است. همچنین در کتیبه‌های اشکانیان (عمدتاً بر روی قطعات خشتی) و متعاقباً دوره ساسانیان (بیشتر در کتیبه‌های رسمی) استفاده شده‌است.
| پارتی کتیبه ای | |
|---|---|
سنگ نبشتهٔ شاپور بر کعبهٔ زرتشت | |
| نوع | ابجد |
| زبان‌ها | زبان پارتی |
| دورهٔ زمانی | ۲۵۰ پیش از میلاد |
| سامانهٔ مادر |
الفبای آرامی
|
| ایزو ۱۵۹۲۴ | Prti, 130 |
| جهت | راست به چپ |
| مخفف یونیکد | Inscriptional Parthian |
| دامنه یونیکد | U+10B40–U+10B5F |
دیپ (خط) پهلوی اشکانی از راست به چپ نوشته می‌شده و در آن حروف به صورت منفصل (جدا از هم) هستند.
پارتی کتیبه ای ۲۲ حرف دارد:
| نام | تصویر | متن | IPA(آوانویسی) | نام | تصویر | متن | IPA
(آوانویسی) | نام | تصویر | متن | IPA
(آوانویسی) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| الف | 
| 𐭀 | / a /، / ā / | تت | 
| 𐭈 | / ṭ / | تت | 
| 𐭐 | / p / , / b / |
| بِث | 
| 𐭁 | / b /, / w / | یود | 
| 𐭉 | / j /، / ē̆ /، / ī̆ / | ساذ | 
| 𐭑 | / t͡ʃ / |
| گیمِل | 
| 𐭂 | / g /, / y / | کاف | 
| 𐭊 | / k / | قاف | 
| 𐭒 | / s / |
| دالث | 
| 𐭃 | / d / , / y / | لامِذ | 
| 𐭋 | / l / | ریش | 
| 𐭓 | / R / |
| ه | 
| 𐭄 | / h / | مِم | 
| 𐭌 | / m / | شین | 
| 𐭔 | / ʃ /، / ʒ / |
| واو | 
| 𐭅 | / w /، / ʿ /، / r / | نون | 
| 𐭍 | / n / | تاو | 
| 𐭕 | / ti / , / d / |
| زَین | 
| 𐭆 | / z / | سامِخ | 
| 𐭎 | / s / | ||||
| حِث
(خِث) | 
| 𐭇 | / h / , / x / | اَین | 
| 𐭏 | / ʕ / |
- ^ Letter names are based on the corresponding Imperial Aramaic characters
پیوندها
پارتی کتیبه ای با استفاده از هفت استاندارد لیگچر:
| لیگامنت | توالی | |
|---|---|---|
| تصویر | متن | |
| 𐭂𐭅 | 𐭂 (جیمل) + 𐭅 (واو) |
| 𐭇𐭅 | 𐭇 (حِث) + 𐭅 (واو) |
| 𐭉𐭅 | 𐭉 (یوذ) + 𐭅 (واو) |
| 𐭍𐭅 | 𐭍 (نون) + 𐭅 (واو) |
| 𐭏𐭋 | 𐭏 (اَین) + 𐭋 (ل) |
| 𐭓𐭅 | 𐭓 (رِش) + 𐭅 (واو) |
| 𐭕𐭅 | 𐭕 (تاو) + 𐭅 (واو) |
حروف ساد (𐭑) و نون (𐭍) پرتوی دم و حروف دیگر را در بر می‌گیرند به شکل زیر:
| لیگامنت | توالی | |
|---|---|---|
| تصویر | متن | |
| 𐭍𐭍 | 𐭍 (نون) + 𐭍 (نون) |
| 𐭍𐭃 | 𐭍 (نون) + 𐭃 (دالِث) |
اعداد
پارتی کتیبه ای اعداد شمارشی خاص خود را داشت:
| ارزش | ۱ | ۲ | ۳ | ۴ | ۱۰ | ۲۰ | ۱۰۰ | ۱۰۰۰ | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| امضا کردن | تصویر | 
| 
| 
| 
| 
| 
| 
| 
|
| متن | 𐭘 | 𐭙 | 𐭚 | 𐭛 | 𐭜 | 𐭝 | 𐭞 | 𐭟 | |
اعداد از راست به چپ نوشته می‌شدند. اعداد بدون عدد مربوطه افزودنی هستند. به عنوان مثال، ۱۵۸ به این شکل نوشته می‌شد: 𐭞𐭝𐭝𐭜𐭛𐭛 + 20 + 20 + 10 + 4 + 4).
یونیکد
بلوک یونیکد برای سنگ نبشته پارتی U + 10B40 – U + 10B5F است.
منابع
- ↑ Everson, Michael; Pournader, Roozbeh (2007-08-24). "L2/07-207R: Proposal for encoding the Inscriptional Parthian, Inscriptional Pahlavi, and Psalter Pahlavi scripts in the SMP of the UCS" (PDF).
- ↑ Daniels, Peter T.; Bright, William, eds. (1996). -9780195079937 The World's Writing Systems. Oxford University Press, Inc. pp. -9780195079937/page/518 518. ISBN 978-0-19-507993-7.