سمبات چهارم باگراتونی

گرفتاری‌هایی که خسرو پرویز با دولت روم شرقی داشت باعث شد که مرزهای شمال شرقی ایران خراسان بزرگ بی‌دفاع بماند. هر چه که نیرو در ارتش بود در پیکار جنگ با دولت روم بودند.

خاقانات غربی ترک خاقاناتی بودند که دشمن شاهنشاهی ساسانی و دوست دولت روم شرقی بودند. آن‌ها قومی مهاجر در آسیای میانه بودند در سال ۶۱۸ میلادی خاقانات غربی ترک به فرماندهی تون جبغو خان، که رهبری قدرتمند بود، بسوی مرزهای ایران سرازیر شدند. خسرو پرویز سردار خود سمبات بگراتونی را بسوی خافانات غربی ترک گسیل داشت. سمبات با سپاهی دو هزار نفری به جنگ تون جبغو خان رفت.

دو روایت مختلف از این جنگ

سبئوس تاریخدان ارمنی قرن هفتم می‌نویسد که تون جبغو خان توانست افغانستان و قسمتی از پاکستان را تصرف و وارد خاک خراسان بزرگ و حتی تا اصفهان بشود وسمبات بگراتونی را مجبور به عقب‌نشینی بکند و بعد از غارت آنجا تون جبغو خان دستور برگشت سپاهیان خود را به آسیای میانه می‌دهد. گرچه مطالب این تاریخدان ارمنی قانع‌کننده به نظر نمی‌رسد. اما زرین کوب در کتاب تاریخ مردم ایران نوشته‌است که سمبات بگراتونی سردار ارمنی ایران توانسته خاقانات غربی ترک را شکست بدهد و وادار به عقب‌نشینی بکند و تمامی سرزمین‌های شرقی ایران را بدست گیرد.

• زرین کوب، عبدالحسین (۱۳۶۴). تاریخ مردم ایران پبش از اسلام. انتشارات امیر کبیر [[[تهران]] [[تهران]]].
• عنایت الله، رضا (۱۳۶۵). تاریخ ایران و ترکان در روزگار ساسانیان. انتشارات علمی و فرهنگی [[[تهران]] [[تهران]]].
• کریستن سن، آرتور (۱۳۶۴). تاریخ مردم ایران پیش از اسلام. انتشارات امیر کبیر [[[تهران]] [[تهران]]].