حساب کاربری
​
تغیر مسیر یافته از - سریوم
زمان تقریبی مطالعه: 3 دقیقه
لینک کوتاه

سریم

سِریم (به انگلیسی: Cerium) عنصر شیمیایی است که در جدول تناوبی دارای نشان Ce و عدد اتمی ۵۸ است.

سریم، 58Ce
سریم
تلفظ‎/ˈsɪəriəm/‎ ​(SEER-ee-əm)
ظاهرنقرهy white
جرم اتمی استاندارد (Ar، استاندارد)۷۰۰۲۱۴۰۱۱۶۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠۱۴۰٫۱۱۶(۱)
سریم در جدول تناوبی
Element 73: تانتال (Ta), Transition metal
-
↑
Ce
↓
Th
لانتان ← سریم → پرازئودیمیم
عدد اتمی (Z)58
گروهگروه n/a
دورهدوره 6
بلوکبلوک-f
دسته Lanthanide
آرایش الکترونی[Xe] 4f 5d 6s
لایه الکترونی
2, 8, 18, 19, 9, 2
ویژگی‌های فیزیکی
فاز در STPجامد
نقطه ذوب1068 K ​(795 °C, ​1463 °F)
نقطه جوش3716 K ​(3443 °C, ​6229 °F)
چگالی (near r.t.)6.770 g/cm
در حالت مایع (at m.p.)6.55 g/cm
حرارت همجوشی5.46 kJ/mol
آنتالپی تبخیر 398 kJ/mol
ظرفیت حرارتی مولی26.94 J/(mol·K)
فشار بخار
فشار (Pa) ۱ ۱۰ ۱۰۰ ۱ K ۱۰ K ۱۰۰ K
در دمای (K) 1992 2194 2442 2754 3159 3705
ویژگی‌های اتمی
عدد اکسایش+1, +2, +3, +4 (a mildly basic اکسید)
الکترونگاتیویمقیاس پائولینگ: 1.12
انرژی یونش
  • 1st: 534.4 kJ/mol
  • 2nd: 1050 kJ/mol
  • 3rd: 1949 kJ/mol
شعاع اتمیempirical: 181.8 pm
شعاع کووالانسی pm 204±9
خط طیف نوری سریم
دیگر ویژگی ها
ساختار بلوری ​(fcc)
Face-centered cubic crystal structure for سریم
سرعت صوت thin rod2100 m/s (at 20 °C)
انبساط حرارتی(دمای اتاق) (γ, poly) 6.3 µm/(m·K)
رسانندگی گرمایی11.3 W/(m·K)
رسانش الکتریکی(دمای اتاق) (β, poly) 828 n Ω·m
رسانش مغناطیسیپارامغناطیس
مدول یانگ(γ form) 33.6 GPa
مدول برشی(γ form) 13.5 GPa
مدول حجمی(γ form) 21.5 GPa
نسبت پواسون(γ form) 0.24
سختی موس2.5
سختی ویکرز270 MPa
سختی برینل412 MPa
شماره ثبت سی‌ای‌اس7440-45-1
ایزوتوپ‌های سریم
ایزوتوپ فراوانی نیمه‌عمر (t۱/۲) حالت فروپاشی محصول
Ce syn 3.16 days ε 0.500 La
Ce 0.185% Ce ایزوتوپ پایدار است که 78 نوترون دارد
Ce 0.251% Ce ایزوتوپ پایدار است که 80 نوترون دارد
Ce syn 137.640 days ε 0.278 La
Ce 88.450% Ce ایزوتوپ پایدار است که 82 نوترون دارد
Ce syn 32.501 days β 0.581 Pr
Ce 11.114% > 5×10 years ββ 1.417 Nd
Ce syn 284.893 days β 0.319 Pr
| منابع

خصوصیات قابل توجه

سریم عنصر فلزی خاکستری رنگی است که به گروه لانتانیدها تعلق دارد. این عنصر در برخی از آلیاژهای غیرمتداول در طبیعت، به کار می‌رود و شکل اکسید شده آن در صنعت شیشه مورد استفاده قرار می‌گیرد. از نظر رنگ و درخشش شبیه آهن است، اما هم نرم بوده و هم چکش‌خوار و انعطاف‌پذیر است. در بین عناصر خاکی کمیاب، تنها اروپیم واکنش پذیرتر از سریم است. محلول‌های قلیایی رقیق و اسیدهای غلیظ به سرعت به این فلز حمله می‌کنند. در صورت خراش نوع خالص این فلز با چاقو احتمال سوختن آن وجود دارد. سریم در آب سرد به آرامی و در آب گرم به سرعت تجزیه می‌شود. به علت نزدیکی نسبی ۴f و اربیتال‌های مدار بیرونی در سریم، این عنصر خواص شیمیایی جالب توجهی دارد؛ مثلاً فشردن این عنصر وقتی که در حال سرد شدن است، حالت اکسیداسیون آن را از تقریباً ۳ به ۴ تغییر می‌دهد. سریم در حالت اکسیداسیون ۳+ cerous و در حالت اکسیداسیون ۴+ ceric نامیده می‌شود. نمک‌های سریم (IV) نارنجی، قرمز یا زردفام هستند، درحالی که نمک‌های سریم (III) معمولاً سفیدند.

کاربردها

موارد استفاده از سریم:

  • در متالورژی:
    • سریم در ساخت آلیاژهای آلومینیم و برخی از فولادها و آهن‌ها به کار می‌رود.
    • افزودن سریم به چدن مانع تشکیل گرافیت به هنگام انجماد شده و باعث به دست آمدن نوعی چدن چکش‌خوار می‌شود.
  • در الکترونیک و نیم رسانا
    • به عنوان نا خالصی به ترکیب فسفر سانس در دیود نورگسیل سفید اضافه می‌شود.

منابع

  1. ↑ Meija, J.; et al. (2016). "Atomic weights of the elements 2013 (IUPAC Technical Report)". شیمی محض و کاربردی(نشریه). 88 (3): 265–91. doi:10.1515/pac-2015-0305.
  2. ↑ Ground levels and ionization energies for the neutral atoms, NIST
  3. ↑ Magnetic susceptibility of the elements and inorganic compounds, in Handbook of Chemistry and Physics 81st edition, CRC press.
  4. ↑ Ground levels and ionization energies for the neutral atoms, NIST
آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.