سرخوماهیان
سرخوماهیان (Lutjanidae) یکی از خانواده‌های ماهیان است.
| سرخوماهیان | |
|---|---|
| سرخوی گوژپشت (Lutjanus gibbus) | |
| رده‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | جانوران |
| شاخه: | طنابداران |
| رده: | پرتوبالگان |
| راسته: | سوف‌ماهی‌شکلان |
| تیره: | سرخوماهیان |
| سرده‌ها | |
|
Aphareus | |
■ خصوصیات زیستی و شیلاتی خانواده سرخوماهیان:
- دریازی هستند. ندرتاً بویژه ماهیان جوان در مصب‌ها دیده می‌شوند و بعضی نیز برای تغذیه وارد آب شیرین می‌گردند.
- ۱۷ جنس و ۱۱۳ گونه در آب‌های جهان دارد.
- تمرکز پراکنش آن‌ها در مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری اقیانوسهای اطلس، آرام و هند است.
- بدن مرتفع تا بیضی کشیده و در مقطع کمی فشرد شده می‌باشد.
- باله پشتی پیوسته یا کمی ناپیوسته است.
- خارهای باله پشتی ۱۰ تا ۱۲ عدد و شعاع‌های نرم ۱۰ تا ۱۷ عدد است.
- باله مخرجی دارای ۳ خار و ۷تا ۱۱ شعاع نرم است.
- مکان باله شکمی دقیقاً بعد از پایه باله سینه‌ای است.
- باله شکمی یک شعاع سخت و ۵ شعاع نرم دارد.
- اندازه دهان متوسط تا بزرگ و انتهایی بوده و کمی قابلیت ارتجاع دارد.
- آرواره‌ها دارای دندان‌های بزرگ مناسب گوشت‌خواری هستند. این دندان‌ها کرکی یا مخروطی شکل هستند که ردیف‌های جلویی نیشی شکلند.
- دندان‌های کامی کوچک هستند.
- استخوان تیغه‌ای نیز دارای دندان‌های ریز است.
- استخوان فکی در هنگام بسته بودن دهان توسط استخوان پیش‌چشمی دربر گرفته می‌شود.
- استخوان پیش‌سرپوش آبششی دندانه دار یا دارای لبه کامل است.
- فلس‌ها از نوع شانه‌ای و بندرت دایره‌ای و کوچک تا متوسط هستند.
- فاصله چشم تا دهان بدون فلس بوده، ولی پیش‌سرپوش آبششی و گونه از فلس پوشیده شده‌است.
- هفت خار آبششی دارد.
- ۲۴ مهره دارد (۱۰+۱۴).
- طول آن به یک متر می‌رسد.
- گله‌ای نیستند اما بعضی از آن‌ها تشکیل اجتماعاتی می‌دهند.
- اغلب ماهیانی کفزی هستند و تا اعماق حدود ۴۵۰ متر زندگی می‌کنند.
- بیشتر گونه‌ها شکارچی بوده و از سخت‌پوستان و ماهی تغذیه می‌کنند. بعضی پلانکتون‌خوارند. بیشتر در شب شکار می‌کنند.
- بعضی گونه‌ها مناسب نگهداری در آکواریوم هستند. ولی خیلی زود بزرگ می‌شوند.
- تخم ماهیان این خانواده پلاژیک بوده و هر تخم دارای یک لکه چربی کوچک است که جهت شناوری آن‌ها کاربرد دارد. بالغین شباهتی به ماهیان نابالغ ندارند و نوزادان طی چند مرحله شبیه والدین می‌شوند.
- از تخم و نوزادشان محافظت نمی‌کنند.
- ماهی با ارزش غذایی هستند، اما بعضی مواقع منجر به ایجاد بیماری مسمومیت ماهی (Ciguatera) می‌شون، د این بیماری درمان قطعی ندارد و یک هفته تا یک سال طول می‌کشد. به‌صورت تازه و منجمد مصرف غذایی دارد.
- توسط ترال کف، قلاب دستی، رشته قلاب طویل، تور گوشگیر و گرگور صید می‌شوند.
■ سرخوماهیان در ایران: تا کنون، ۳۳ گونه مختلف از سرخوماهیان، در فهرست ماهیان بخش ایرانی خلیج فارس و دریای عمان قرار گرفته‌اند. این گونه‌ها در هشت سرده (جنس) طبقه‌بندی می‌شوند.
از انواع سرخوها می‌توان این ماهیان را نام برد:
- سرخو خال‌سیاه (Lutjanus fulviflammus)
- سرخو حرا
- سرخو بنگالی
- سرخو خونی
- سرخو قهوه‌ای
- سرخو هشت‌خط
- سرخو کج‌پولک
- سرخو پنج‌خط
- سرخو چشم‌درشت
- سرخوی گوژسر
- سرخو معمولی
- سرخوی مالاباری
- سرخو مخطط زرد
منابع
اسدی، هدایت و دیگران، اطلس ماهیان خلیج فارس و دریای عمان، سازمان تحقیقات و آموزش شیلات ایران، تهران: ۱۳۷۵.