سرای (شهر)

سَرای، سرای باتو، سرای کهنه یا سرای المقروص پایتخت اردوی زرین مغول یکی از بزرگترین شهرهای سده‌های میانه با جمعیت ۶۰۰ هزار تن بود.

این شهر در ۱۲۰ کیلومتری شمال شهر آستراخان و در کنار رود آق‌تپه از شعبه‌های پایین رود ولگا جای‌داشت. باتو خان فرمانروای مغول این شهر را به جای شهر پیشین ساقسین در حدود ۱۲۴۰ میلادی پایه‌ریزی کرد.

آنندراج می‌نویسد: سرای نام شهری است از ترکستان و آن را سرای باتوخان گفتندی زیرا که باتوخان بن جوجی خان بانی آن بوده و ازآن جا تا دربند سه چهار مرحله‌است. جهانگشای جوینی (ج ۱ ص ۲۲۲) درباره سرای می‌نویسد: باتو در مخیم خویش که در حدود ایتیل داشت مقام فرمود و شهری بنا نهاد که آن را سرای میخوانند.

عبید زاکانی نیز در بیتی نوشته‌است:

غرقه کنم به قلزم ایتل وجود خویش

گر بشنوم دهند به شهر سرای قرض.