سد امیرکبیر
سد امیرکبیر که سد کرج هم نامیده میشود، بر رودخانه کرج در ۲۵ کیلومتری شمال شهر کرج و کنار جادهٔ چالوس احداث شده و اولین سد چندمنظورهٔ ایران است. این سد یکی از منابع تأمین آب شهر تهران و دریاچهٔ آن از مراکز طبیعی مهم پرورش ماهیهای قزلآلای رنگینکمان و قزلآلای خالقرمز و ماهی سفید و ماهی سیاه است. انباشته شدن آب رودخانه کرج در پشت سد امیرکبیر علاوه بر کارایی در تولید انرژی برقابی و تأمین بخشی از آب آشامیدنی شهر تهران، دریاچه ای پدید آورده که موجب استفادههای گردشگری و تفریحی و ورزشی از سد کرج شده و از بهترین استراحتگاهها و جاذبههای طبیعی کرج است.در حال حاضر آب سد کاملا خشک شده است
| سد امیرکبیر | |
|---|---|
دریاچه سد امیرکبیر (سد کرج) | |
| نام رسمی | سد امیرکبیر |
| کشور | ایران  |
| محل | ۲۸ کیلومتری شمال شرقی شهر کرج در استان البرز |
| مختصات | ۳۵°۵۷′۲۳″ شمالی ۵۱°۵′۲۶″ شرقی / ۳۵٫۹۵۶۳۹°شمالی ۵۱٫۰۹۰۵۶°شرقی |
| آغاز ساخت | ۱۳۳۷ |
| گشایش | ۱۳۴۲ |
| سد و سرریزها | |
| گونه سد | بتنی دوقوسی |
| بر روی رود | کرج |
| ارتفاع از پی | ۱۸۰ متر |
| طول تاج | ۳۹۰ متر |
| گنجایش سرریز | ۱٬۴۵۰ متر مکعب بر ثانیه |
| مخزن | |
| حجم کل مخزن | ۲۰۵ میلیون متر مکعب |
| درازای مخزن | ۵٫۵ کیلومتر |
| سد پاییندست و سرریزها | |
| گونه سد | بتنی دوقوسی |
پیشینه
مطالعات احداث سد کرج و تدوین طرح ان را شرکت مترو پلیتن و چند شرکت دیگر آمریکایی انجام دادند که بعد به مولیسن مودسن داده شد. بنا بود این سد هفتاد هزار کیلو وات برق بود تولید کند و بانک صادرات و واردات هم حاضر شده بود برای رسیدن به چنین ظرفیتی وام بدهد. اما پس از آنکه پنجاه هزار وات از برق مصرفی تهران با خرید یک نیروگاه تأمین شد، اهمیت نیروگاه برقابی سد کرج کاهش یافت.
رویدادهای مهم
- از رویدادهای مهم سد کرج میتوان به پایان غمانگیز زندگی آلبرت لاموریس کارگردان فیلم مستند «باد صبا» اشاره کرد که در جریان فیلمبرداری صحنههای پایانی فیلم بر فراز مجموعهٔ سد کرج، بر اثر سانحهای برای بالگرد گروه وی رخ داد. لاموریس، فیلمبردار او تابری، خلبان و کمک خلبان بالگرد در دریاچهٔ سد کرج غرق شدند. پس از خارج کردن لاشهٔ بالگرد از دریاچه، مدارکی را که به دست آوردند به دستیار لاموریس، دنیس کازابیانکا و پسرش کلود لاموریس دادند.
- هتل واریان: این هتل که از مکانهای گردشگری کشور بود که به دلیل جلوگیری از آلودگی آب سد امیرکبیر کرج، چند سال پیش تخریب شد.
- در سالهای گذشته پیرامون این سد گشایشات تمرینی ارتش و اردوگاههای نظامی بود که همزمان با تخریب هتل واریان، آن گشایشات نیز تخریب شد.
هم چنین روستایی به نام رزکان که روستای بسیار خوش آب و هوایی بوده به زیر آب رفت و در عوض اهالی آن روستا به منطقه ای دیگر که در اطراف کرج قرار دارد منتقل شدند که امروز آن محل رزکان نو نام دارد. علاوه بر رزکان دو روستای واریان و کوشک بالا نیز به زیر آب رفتند.
جغرافیا
- سد کرج در دره کرج چالوس در البرز مرکزی واقع شده است.
- بلندترین نقطه در مجاورت سد ۲۲۸۴ متر ارتفاع دارد.
- نزدیکترین شهر بزرگ در اطراف سد، کرج است که در ۱۶.۴ کیلومتری جنوب غربی واقع سد است.
- دریاچه این سد، ۱.۱ کیلومتر از شمال به جنوب و ۰.۷ کیلومتر از شرق به غرب را پوشش می دهد.
- پوشش گیاهی اطراف سد امیرکبیر غالباً از علفزار تشکیل شده است .
- آب و هوای محدوده سد سرد و خشک است. میانگین دما در محدوده سد ۱۰ درجه سانتیگراد است، بیشینه دما در این محدوده ۲۶ درجه و کمینه دما که در دی ماه ثبت شده است ۸ - درجه سانتیگراد است.
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
جاذبههای گردشگری
- امکانات ورزشهای آبی از جمله قایقسواری، اسکی روی آب، ماهیگیری
- دهکده واریان: پس از پی ریزی سد امیرکبیر، تنها راه ارتباطی به ده واریان گذر با قایق از دریاچه سد کرج است. هوای این منطقه در تابستان ملایم و معتدل و در زمستان بسیار سرد است.
اهداف
سد امیرکبیر یک سد چند منظوره است. از این اهداف میتوان به تأمین آب لولهکشی شهرتهران و گسترش کشاورزی و آبرسانی به ۵۰ هزار هکتار زمینهای کشاورزی کرج نام برد. نیروگاه برق آبی این سد نیز با بیش از چهل و شش سال فعالیت به شبکه برق کشور متصل و توانایی تولید ۹۰ مگاوات برق را داراست. هرچند این مقدار تولید برق را با توجه به حوضچه آبریز و دبی خروجی اش، بسیار کم میدانند و نقص در مهندسی سد را عامل این مشکل میدانند. شایان به ذکر است که با همکاری مسئولان در سال 97 برای رفع این مشکل با بخش خصوصی جلساتی پیرامون همین موضوع تشکیل شد و محمدامین نیازی مسئول فنی گروه صنعتی امیرکبیر که متخصص این امر می باشند جهت اجرای این پروژه انتخاب شد ولی او حاضر به همکاری نشد و دلایل این عدم همکاری هنوز نامشخص مانده است.
دریاچه پشت سد نیز یکی از مکانهای توریستی است؛ و همچنین در آن ماهیهای قزل آلای رنگی نیز یافت میشود. قایقسواری و جت اسکی نیز در قدیم در این دریاچه استفاده میشدهاست اما به دلیل گسترش آلودگی و خطر برای توریستها شنا و قایقسواری در آن ممنوع شدهاست.
نگارخانه
جاده چالوس در کنار سد
جاده چالوس در کنار سد کرج
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ «شبکهٔ اطلاعات شهری کرج». بایگانیشده از اصلی در ۱۸ نوامبر ۲۰۱۷. دریافتشده در ۱۰ ژوئن ۲۰۰۸.
- ↑ «سد کرج، تیشینه».
- ↑ «مذاکرات جلسه ۱۳۴ دوره هجدهم مجلس شورای ملی اول تیر ۱۳۳۴».
- ↑ گذری بر ایران همراه باد صبا بایگانیشده در ۲۳ اوت ۲۰۰۶ توسط Wayback Machine، بازدید: ۱۵ دسامبر ۲۰۱۰.
- ↑ افسانههای سد سازی، بازدید: ۱۵ دسامبر ۲۰۱۰.
- ↑ وبگاه روزنامه ایران بایگانیشده در ۱۸ سپتامبر ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine، ۱ مرداد ۱۳۸۱ - بازدید: ۱۵ دسامبر ۲۰۱۰.
- ↑ "NASA Earth Observations: Land Cover Classification". NASA/MODIS. Archived from the original on 28 February 2016. Retrieved 30 Enero 2016.
- ↑ Sadd-e Amīr Kabīr sa Geonames.org (cc-by); post updated 2015-12-05; database download sa 2016-08-15
- ↑ "Viewfinder Panoramas Digital elevation Model". 2015-06-21.
- ↑ "NASA Earth Observations: Population Density". NASA/SEDAC. Archived from the original on 9 February 2016. Retrieved 30 Enero 2016.
- ↑ Peel, M C; Finlayson, B L. "Updated world map of the Köppen-Geiger climate classification". Hydrology and Earth System Sciences. 11: 1633–1644. doi:10.5194/hess-11-1633-2007. Retrieved 30 Enero 2016.
- ↑ "NASA Earth Observations Data Set Index". NASA. Retrieved 30 Enero 2016.
- ↑ "NASA Earth Observations: Rainfall (1 month - TRMM)". NASA/Tropical Rainfall Monitoring Mission. Archived from the original on 19 April 2019. Retrieved 30 Enero 2016.
- ↑ کتاب اول بایگانیشده در ۷ ژانویه ۲۰۱۰ توسط Wayback Machine، بازدید: ۱۵ دسامبر ۲۰۱۰.