ستارهشناسی در ایران باستان
اصطلاحات ستارهشناسی در پارسی میانه:
ستَویس یا سَدویس: به ظن قوی نام ستاره سهیل
تیشتَر و روزآهنگ: نام ستاره شِعرای یَمانی
شباهنگ: نامهای سیاره زهره در زبان عامیانه
دیگپایه: صورت فلکی شَلیاق
هَشتبَر: صورت فلکی تَنَیُّن، اژدها
موشپر و موشپار و موشپاریک: «ستاره» دنباله دار
نیزک و نیازک: شهاب ثاقِب
کَندَر: حرکت رِجعی
نوماه: هلال
پُرماه: بدر
نیم ماه [نیما] و نیم پُری: تربیع
سروش: نام ستاره عَیّوق
ماهیگیر: نام ستاره α دَلو
روجینه: ستاره وسطی کمربند جبار
چشم شیر: ستاره وسطی از سه ستاره که در گردن اَسَداند.
نام پارسی میانه | نام عربی | نامگذاری بایر |
اَبدُم | صرفه | بتا شیر |
اسپور | سماک اعزل | |
پسیگ، پها | دبران | |
بزیسر | هقعةالجوزا | |
بَشن | اِبطالجوزا | |
رَخوَت | ذراع مبسوطه | |
تریشَگ، تَرَهه | نثره | |
اَزَره | طرف | |
پیشپرویز | بُطَین | |
کَهت میان | فرغ مقدم | |
کَهت | بطنالحوت | |
ماشاهه | عوا | |
مزدهداد | نسر طائر | |
تیشتر، تیر | شِعرای یمانی | |
خسرو | غفر | |
پارند | عیوق | |
میان | ظهرالاسد | |
موری | سعد بلع | |
دِرَفشه (دِرَفشَگ) | شوله | |
نَخو | قلبالاسد | |
میخگاه | جدی | |
پدیوَر، پدیسپَر، پریسپر | سماک اعزل | |
سَدویس، دِل | قلبالعقرب (دبران و سهیل هم حدس زدهاند) | |
وَنَند | نسر واقع | |
وَر | اوسط اکلیل | |
سِرو (ی) | زُبانا | آلفا و بتا ترازو |
یوغ | سعد ذابح | آلفا و بتا بره |
منابع
نقل از کتاب «گاهشماری در ایران قدیم»، حسن تقیزاده، تهران ۱۳۱۷