سایشی دندانی بیواک
سایشی دندانی بیواک(به انگلیسی: voiceless dental non-sibilant fricative) یک نوعی از همخوانها است که در گفتار زبانهای مختلفی استفاده میشود. این همخوان در زبان فارسی وجود ندارد اما مثالی از آن در انگلیسی به صورت 'th' در thing (به معنی «جسم») است. نماد آن در الفبای آوانگاری بینالمللی به صورت θ, و برابر با T در الفبای آوایی گسترده برای روشهای ارزشیابی گفتار است. نماد آن در IPA از حرف تتا در الفبای یونانی گرفته شدهاست که صدای آن در این زبان همین همخوان است.
θ | |||
---|---|---|---|
| |||
شماره IPA | 130 | ||
کدبندی | |||
محتوا (اعشاری) | θ | ||
یونیکد (شانزدهتایی) | U+03B8 | ||
الفبای آوایی | T | ||
کیرشنبام | T | ||
</td></tr></tbody></table><p>این همخوان در زبانهای <a href="/article/wp/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="زبان انگلیسی">انگلیسی</a>، <a href="/article/wp/%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D9%86%D9%88" class="mw-redirect" title="عربی استاندارد نو">عربی</a>، <a href="/article/wp/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زبان اسپانیایی">اسپانیای</a> (فقط اسپانیایی <a href="/article/wp/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7" title="اسپانیا">اسپانیا</a>)، <a href="/article/wp/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%B1%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="زبان برمهای">زبان برمهای</a> و <a href="/article/wp/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان یونانی">زبان یونانی</a> وجود دارد. </p><p>گویشوران زبانها و گویشهای بدون این همخوان (مانند فارسی) گاهی در تولید این همخوان دچار مشکل میشوند. در زبان فارسی کلمات دخیل از زبان انگلیسی را گاهی به صورت t مانند اسمیت یا گاهی به صورت s تلفظ میکنند مانند <a href="/article/wp/%D8%A8%D9%84%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%AB" title="بلوتوث">بلوتوث</a>. و کلمات دخیل از زبان عربی را همگی به صورت s تلفظ میکنند مانند ثابت. </p><p>همخوان سایشی دندانی بیواک در زبانهای بسیاری از بین رفتهاست مثلاً در <a href="/article/wp/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%98%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C" title="زبانهای ژرمنی">زبانهای ژرمنی</a> قبلاً این همخوان وجود داشت ولی اکنون به جز <a href="/article/wp/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%84%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="زبان ایسلندی">زبان ایسلندی</a> و <a href="/article/wp/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="زبان انگلیسی">زبان انگلیسی</a> در دیگر زبانهای ژرمنی وجود ندارد. </p> </section><h2 class="section-heading" onclick="mfTempOpenSection(1)"><div class="mw-ui-icon mw-ui-icon-element indicator mw-ui-icon-small mw-ui-icon-flush-left mw-ui-button mw-ui-quiet"></div><span id=".DA.AF.D8.B3.D8.AA.D8.B1.D9.87_.DA.A9.D8.A7.D8.B1.D8.A8.D8.B1.D8.AF"></span><span class="mw-headline" id="گستره_کاربرد">گستره کاربرد</span></h2><section class="mf-section-1 collapsible-block" id="mf-section-1"> <table class="wikitable table table-responsive"><tbody><tr><th colspan="2">زبان</th> <th>کلمه</th> <th><a href="/article/wp/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D9%88%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C" title="الفبای آوانگاری بینالمللی">IPA</a></th> <th>معنی</th> <th>یادداشت </th></tr><tr><td colspan="2" align="center"><a href="/article/wp/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زبان آلبانیایی">زبان آلبانیایی</a></td> <td align="center">[[[الفبای آلبانیایی|<i><b>th</b>otë</i>]]] <span style="font-size: 100%; font-style: normal;" class="error">Error: {{Lang}}: متن دارای نشانهگذاری ایتالیک است (<span>راهنما</span>)</span></td> <td align="center"><span title="نمایش به الفبای آوانگاری بینالمللی (آیپیای)" class="IPA" dir="ltr">[θɔtə]</span></td> <td align="center">'گفتن'</td> <td> </td></tr><tr><td align="center"><a href="/article/wp/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="زبان عربی">زبان عربی</a></td> <td align="center"><span>معیار</span></td> <td align="center"><span lang="ar" dir="rtl" title="متن به زبان عربی"><bdi><a href="/article/wp/%D8%AE%D8%B7_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="خط عربی">ثابت</a></bdi></span></td> <td align="center"><span title="نمایش به الفبای آوانگاری بینالمللی (آیپیای)" class="IPA" dir="ltr">[ˈθa:bit]</span></td> <td align="center">'محکم'</td> <td> </td></tr><tr><td colspan="2" align="center"><a href="/article/wp/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B4%D9%82%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="زبان باشقیری">زبان باشقیری</a></td> <td align="center"><span>үҫал</span></td> <td align="center"><span title="نمایش به الفبای آوانگاری بینالمللی (آیپیای)" class="IPA" dir="ltr">[uθaɫ]</span></td> <td align="center">'عصبانی'</td> <td> </td></tr><tr><td align="center"><a href="/article/wp/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="زبان بربری">زبان بربری</a></td> <td align="center"><span>زبان کابیل</span></td> <td align="center"><a class="new" title="الفبای لاتین بربری (صفحه وجود ندارد)"><span class="Unicode"><i>fa<b>ṯ</b></i></span></a></td> <td align="center"><span title="نمایش به الفبای آوانگاری بینالمللی (آیپیای)" class="IPA" dir="ltr">[faθ]</span></td> <td align="center">'بریدن'</td> <td> </td></tr><tr><td colspan="2" align="center"><a class="new" title="زبان برتا (صفحه وجود ندارد)">زبان برتا</a></td> <td colspan="2" align="center"><span title="نمایش به الفبای آوانگاری بینالمللی (آیپیای)" class="IPA" dir="ltr">[θɪ́ŋɑ̀]</span></td> <td align="center">'خوردن'</td> <td> </td></tr><tr><td colspan="2" align="center"><a href="/article/wp/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%B1%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="زبان برمهای">زبان برمهای</a></td> <td align="center">[[[دبیره برمهای|?]]/<a href="/article/wp/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="الفبای لاتین"><b>th</b>uuu</a>] <span style="font-size: 100%; font-style: normal;" class="error">Error: {{Lang}}: اسکریپت: mymr پشتیبانی نشده برای شناسه: my (<span>راهنما</span>)</span></td> <td align="center"><span title="نمایش به الفبای آوانگاری بینالمللی (آیپیای)" class="IPA" dir="ltr">[θòʊ̃]</span></td> <td align="center">'سه'</td> <td> </td></tr><tr><td colspan="2" align="center"><a href="/article/wp/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D9%88%D8%B1%D9%86%DB%8C" title="زبان کورنی">زبان کورنی</a></td> <td align="center"><i lang="kw-Latn" title="متن به زبان کورنی"><bdi><a href="/article/wp/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="الفبای لاتین">e<b>th</b></a></bdi></i></td> <td align="center"><span title="نمایش به الفبای آوانگاری بینالمللی (آیپیای)" class="IPA" dir="ltr">[ɛθ]</span></td> <td align="center">'هشت'</td> <td> </td></tr><tr><td colspan="2" align="center"><a href="/article/wp/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88-%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%88%D9%84%D9%88" title="زبان امیلیانو-رومانیولو">زبان امیلیانو-رومانیولو</a></td> <td align="center">[[[الفبای لاتین|fa<b>z</b>a]]] <span style="font-size: 100%; font-style: normal;" class="error">Error: {{Lang}}: شناسهٔ زبان ناشناخته: eml (<span>راهنما</span>)</span></td> <td align="center"><span title="نمایش به الفبای آوانگاری بینالمللی (آیپیای)" class="IPA" dir="ltr">[ˈfa:θɐ]</span></td> <td align="center">'صورت'</td> <td> </td></tr><tr><td colspan="2" align="center"><a href="/article/wp/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="زبان انگلیسی">زبان انگلیسی</a></td> <td align="center"><span lang="en" title="متن به زبان انگلیسی"><bdi><a href="/article/wp/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="الفبای لاتین"><b>t</b>hin</a></bdi></span></td> <td align="center"><span title="نمایش به الفبای آوانگاری بینالمللی (آیپیای)" class="IPA" dir="ltr">[θɪn]</span></td> <td align="center">'لاغر'</td> <td> </td></tr><tr><td colspan="2" align="center"><a href="/article/wp/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DA%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="زبان گالیسی">زبان گالیسی</a></td> <td align="center">[[[الفبای لاتین|<b>c</b>ero]]] <span style="font-size: 100%; font-style: normal;" class="error">Error: {{Lang}}: اسکریپت: latn پشتیبانی نشده برای شناسه: gl (<span>راهنما</span>)</span></td> <td align="center"><span title="نمایش به الفبای آوانگاری بینالمللی (آیپیای)" class="IPA" dir="ltr">[θeɾo]</span></td> <td align="center">'صفر'</td> <td> </td></tr><tr><td colspan="2" align="center"><a href="/article/wp/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان یونانی">زبان یونانی</a></td> <td align="center"><span lang="el" title="متن به زبان یونانی"><bdi><a href="/article/wp/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="الفبای یونانی"><b>θ</b>άλασσα</a></bdi></span></td> <td align="center"><span title="نمایش به الفبای آوانگاری بینالمللی (آیپیای)" class="IPA" dir="ltr">[ˈθalasa]</span></td> <td align="center">'دریا'</td> <td> </td></tr><tr><td colspan="2" align="center"><a href="/article/wp/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%84%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="زبان ایسلندی">زبان ایسلندی</a></td> <td align="center">[[[الفبای لاتین|kvöldi<b>ð</b>]]] <span style="font-size: 100%; font-style: normal;" class="error">Error: {{Lang}}: اسکریپت: latn پشتیبانی نشده برای شناسه: is (<span>راهنما</span>)</span></td> <td align="center"><span title="نمایش به الفبای آوانگاری بینالمللی (آیپیای)" class="IPA" dir="ltr">[kʰvœltiθ]</span></td> <td align="center">'بعدازظهر'</td> <td> </td></tr><tr><td colspan="2" align="center"><a href="/article/wp/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%84%D8%A6%D9%88%D9%86%DB%8C" title="زبان لئونی">زبان لئونی</a></td> <td align="center"><i lang="lli-Latn" title="متن به زبان تکه-لالی"><bdi><a href="/article/wp/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="الفبای لاتین"><b>c</b>eru</a></bdi></i></td> <td align="center"><span title="نمایش به الفبای آوانگاری بینالمللی (آیپیای)" class="IPA" dir="ltr">[θeɾu]</span></td> <td align="center">'صفر'</td> <td> </td></tr><tr><td align="center"><a href="/article/wp/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زبان ساردنیایی">زبان ساردنیایی</a></td> <td align="center">Nuorese</td> <td align="center"><i lang="sc-Latn" title="متن به زبان ساردنیایی"><bdi><a href="/article/wp/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="الفبای لاتین">pe<b>th</b>a</a></bdi></i><span class="lang-comment" style="font-style: normal; display: none; color: #33aa33; margin-left: 0.3em;">شناسه: srd ارتقا یافته به شناسه: sc </span></td> <td align="center"><span title="نمایش به الفبای آوانگاری بینالمللی (آیپیای)" class="IPA" dir="ltr">[pɛθa]</span></td> <td align="center">'گوشت'</td> <td> </td></tr><tr><td align="center"><a href="/article/wp/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زبان اسپانیایی">زبان اسپانیایی</a></td> <td align="center"><a href="/article/wp/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DA%A9%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%84" title="اسپانیایی کاستیل">اسپانیایی کاستیل</a></td> <td align="center">[[[دبیره اسپانیایی|<i>ca<b>z</b>ar</i>]]] <span style="font-size: 100%; font-style: normal;" class="error">Error: {{Lang}}: متن دارای نشانهگذاری ایتالیک است (<span>راهنما</span>)</span></td> <td align="center"><span title="نمایش به الفبای آوانگاری بینالمللی (آیپیای)" class="IPA" dir="ltr">[kaˈθar]</span></td> <td align="center">'شکار کردن'</td> <td> </td></tr><tr><td colspan="2" align="center"><a href="/article/wp/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D9%88%D8%A7%D8%AD%D9%84%DB%8C" title="زبان سواحلی">زبان سواحلی</a></td> <td align="center">[[[الفبای لاتین|<i><b>th</b>amini</i>]]] <span style="font-size: 100%; font-style: normal;" class="error">Error: {{Lang}}: متن دارای نشانهگذاری ایتالیک است (<span>راهنما</span>)</span></td> <td align="center"><span title="نمایش به الفبای آوانگاری بینالمللی (آیپیای)" class="IPA" dir="ltr">[θɑmini]</span></td> <td align="center">'ارزش'</td> <td> </td></tr><tr><td align="center"><a href="/article/wp/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان سریانی">سریانی</a></td> <td>کلاسیک</td> <td align="center"><span lang="syr" dir="rtl" title="متن به زبان سریانی"><bdi><a href="/article/wp/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="الفبای سریانی">ܬܠܬܐ</a></bdi></span></td> <td align="center"><span title="نمایش به الفبای آوانگاری بینالمللی (آیپیای)" class="IPA" dir="ltr">[tlɑθɑ]</span></td> <td align="center">'سه'</td> <td> </td></tr><tr><td colspan="2" align="center"><a href="/article/wp/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%B1%DA%A9%D9%85%D9%86%DB%8C" title="زبان ترکمنی">زبان ترکمنی</a></td> <td align="center">[[[الفبای ترکمنی|<i><b>s</b>ekiz</i>]]] <span style="font-size: 100%; font-style: normal;" class="error">Error: {{Lang}}: متن دارای نشانهگذاری ایتالیک است (<span>راهنما</span>)</span></td> <td align="center"><span title="نمایش به الفبای آوانگاری بینالمللی (آیپیای)" class="IPA" dir="ltr">[θekið]</span></td> <td align="center">'هشت'</td> <td> </td></tr><tr><td colspan="2" align="center"><a href="/article/wp/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%88%D9%84%D8%B2%DB%8C" title="زبان ولزی">زبان ولزی</a></td> <td align="center">[[[الفبای ولزی|<i>sai<b>th</b></i>]]] <span style="font-size: 100%; font-style: normal;" class="error">Error: {{Lang}}: متن دارای نشانهگذاری ایتالیک است (<span>راهنما</span>)</span></td> <td align="center"><span title="نمایش به الفبای آوانگاری بینالمللی (آیپیای)" class="IPA" dir="ltr">[saiθ]</span></td> <td align="center">'هفت'</td> <td> </td></tr></tbody></table></section><h2 class="section-heading" onclick="mfTempOpenSection(2)"><div class="mw-ui-icon mw-ui-icon-element indicator mw-ui-icon-small mw-ui-icon-flush-left mw-ui-button mw-ui-quiet"></div><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span><span class="mw-headline" id="منابع">منابع</span></h2><section class="mf-section-2 collapsible-block" id="mf-section-2"> <div class="reflist references-small" style=""> <ol class="references"><li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFThelwall1990">Thelwall (1990</a>:37)</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFMart%C3%ADnez-Celdr%C3%A1nFern%C3%A1ndez-PlanasCarrera-Sabat%C3%A92003">Martínez-Celdrán, Fernández-Planas & Carrera-Sabaté (2003</a>:255)</span> </li> </ol></div> <ul><li>Wikipedia contributors, "Voiceless dental fricative," Wikipedia, The Free Encyclopedia, <a class="external free" href="https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Voiceless_dental_fricative&oldid=458655678">http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Voiceless_dental_fricative&oldid=458655678</a> (accessed November 7, 2011).</li></ul></section><h2 class="section-heading" onclick="mfTempOpenSection(3)"><div class="mw-ui-icon mw-ui-icon-element indicator mw-ui-icon-small mw-ui-icon-flush-left mw-ui-button mw-ui-quiet"></div><span id=".D9.BE.DB.8C.D9.88.D9.86.D8.AF_.D8.A8.D9.87_.D8.A8.DB.8C.D8.B1.D9.88.D9.86"></span><span class="mw-headline" id="پیوند_به_بیرون">پیوند به بیرون</span></h2><section class="mf-section-3 collapsible-block" id="mf-section-3"> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111002023445/http://tx.technion.ac.il/~rc/">Discrimination of Unvoiced Fricatives using Machine Learning Methods</a></li></ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw1476 Cached time: 20230116182525 Cache expiry: 1814400 Reduced expiry: false Complications: [] CPU time usage: 0.306 seconds Real time usage: 0.391 seconds Preprocessor visited node count: 1928/1000000 Post‐expand include size: 199132/2097152 bytes Template argument size: 6251/2097152 bytes Highest expansion depth: 24/100 Expensive parser function count: 2/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 3624/5000000 bytes Lua time usage: 0.160/10.000 seconds Lua memory usage: 17149458/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 0/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 313.160 1 -total 44.84% 140.426 17 الگو:Lang 35.76% 111.978 1 الگو:انگلیسی 35.22% 110.288 1 الگو:Infobox_IPA 35.10% 109.934 1 الگو:به_زبان_دیگر 33.84% 105.975 1 الگو:Infobox_IPA/core1 33.22% 104.036 1 الگو:Infobox_IPA/core2 32.33% 101.250 1 الگو:Infobox 13.66% 42.792 1 الگو:همخوانها 9.55% 29.905 4 الگو:Yesno --> <!-- Saved in parser cache with key fawiki:pcache:idhash:882206-0!canonical!responsiveimages=0 and timestamp 20230116182524 and revision id 35862562. --> </section></div> <!-- MobileFormatter took 0.011 seconds --><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --> </div> </div> <div class="post-content" id="page-secondary-actions"> </div> </main></body></html> |