زیست‌مولکول

زیست‌مُلِکول (به انگلیسی: Biomolecule) ملکولی است که توسط یک جاندار یا سامانهٔ زنده ساخته می‌شود که همگی ترکیباتی آلی می‌باشند، و شامل درشت مولکول‌هایی مانند پروتئین‌ها، کربوهیدرات، لیپیدها و اسیدهای نوکلئیک و نیز مولکول‌های کوچک مانند اجزای شرکت‌کننده در سوخت‌وساز سلولی اعم از متابولیت‌های اولیه و متابولیت‌های ثانویه و نیز محصولات ساخته‌شده طبیعی می‌باشد. در واقع نام عمومی‌تر این ترکیبات؛ مواد با منشأ زیستی است.

هر چند اکنون می‌دانیم که در موجودات زنده چیزی وجود ندارد که از قوانین شیمی و فیزیک تبعیت نکند، با این وجود، زیست شیمی در واقع یک گونه ویژهٔ شیمی است. نخست اینکه بیشتر بر پایهٔ ترکیبات کربن‌دار است و علم مطالعهٔ آن شیمی آلی نامیده می‌شود. دوم اینکه تقریباً به‌طور انحصاری به واکنش‌های شیمیایی که در محیط آبی یا محلول آبی و در محدودهٔ نسبتاً باریکی از درجه حرارت‌ها انجام می‌شوند، وابسته است. سوم اینکه بسیار پیچیده می‌باشد، به‌طوریکه حتی ساده‌ترین سلول به لحاظ شیمیایی بسیار پیچیده‌تر از هر سامانه شناخته شدهٔ دیگری می‌باشد. چهارم اینکه به‌وسیلهٔ مجموعه‌ای از مولکول‌های پلیمری، هماهنگ و دقیق می‌شوند؛ این مولکول‌های پلیمری حاصل زنجیره‌ای از زیرواحدهای شیمیایی می‌باشند که انتها به انتها به هم متصل شده‌اند. ویژگی‌های منحصر به فرد این مولکول‌ها، جانداران و سلول‌ها را به رشد و تولیدمثل و همچنین انجام دیگر اعمال ویژهٔ حیات قادر می‌سازد.