ابوالقاسم زهراوی
أبو القاسم خلف بن عباس الزهراوی، (۹۳۶–۱۰۱۳م) در غرب البوکاسیس (تلفظ فرنگی ابوالقاسم) مشهور است. پزشک و جراح عرب اندلسی بود.
| ابولقاسم زهراوی | |
|---|---|
| زادهٔ | ۹۳۶ م مدینة الزهراء اسپانیا |
| درگذشت | ۱۰۱۳م کوردوبا |
| مدفن | اسپانیا |
| ملیت | اسپانیایی |
| دیگر نام‌ها | Abulcasis |
| پیشه | جراح |
| آثار | التصریف لمن عجر عن التالیف |
| دوره | امویان |
| مذهب | اسلام |
او را بزرگ‌ترین جراح قرون وسطی می‌داننداز او به عنوان «پدر جراحی مدرن» یاد می‌شود.
وی ابداع کننده بسیاری از ابزار اتاق عمل و روشها و مواد جراحی است که هنوز هم استفاده می‌شوند.
اثر مهم وی التصریف تألیف شده ۱۰۰۰ میلادی تا قرن ۱۶ میلادی بهمراه قانون ابن سینا کتاب درسی اصلی در دانشگاه‌های اروپا بود.
زندگی‌نامه
او در شهر الزهراء، در نزدیکی قرطبه (غرب اندلس از بلاد اسپانیا) زاده شد. مدینه الزهراء را عبدالرحمن الناصر بن محمد بن عبدالله بن محمد بن عبدالرحمن بن هشام بن عبدالملک بن مروان بن حکمة هشتمین حکمران اموی، در سال ۳۲۵ هجری قمری ساخته‌است.
زهراوی در شمار مشهورترین اطبای عرب است، اما وی نه در میان معاصرانش در اندلس و نه در سده‌های بعد در میان اعراب، بلکه تنها پس از آنکه ژراردو کرمونایی کتاب او را (التصریف) در سدة ۱۲ م به لاتین ترجمه و چاپ کرد، در مغرب زمین به عنوان جراح پرآوازه یافتند.
گفته می‌شود که زهراوی پس از رازی و ابن سینا سومین نابغة علم طب است. به گفتة نصر«ابوالقاسم الزهراوی… بزرگ‌ترین چهرة اسلامی در جراحی بود. زهراوی با اعتماد به آثار پزشکان یونان بالخاصه پاولوس آیگینایی… التصریف را نوشت».
اختراعات و اکتشافات
کانول
- زهراوی مخترع کانول برای گرفتن خون و تزریق مایعات به بدن مریض بود.
روش بیرون کشیدن غده زیر پوستی
وی اولین کسی بود که روش بیرون کشیدن غده زیر پوستی توسط لوله فلزی را ابداع کرد
درمان هیدروسفالی
- وی اولین کسی است که روش درمان هیدروسفالی را توضیح داد
روش کوچر
- کتاب التصریف الزهراوی آنچه را که بعداً به عنوان «روش کوچر» برای درمان شانه دررفته شناخته شد و هم «وضعیت والچر» در مامایی را قرنها قبل از آنها توصیف کرده‌است.
چگونگی بستن رگ‌های خونی
- التصریف چگونگی بستن رگ‌های خونی را تقریباً ۶۰۰ سال قبل از امبروز پاره شرح داد.
ماهیت ارثی هموفیلی
- التصریف اولین کتاب ثبت شده برای توضیح ماهیت ارثی هموفیلی بود.
درمان میگرن با جراحی
- همچنین اولین موردی بود که یک روش جراحی را برای بستن شریان تمپورال برای میگرن توصیه کرد این روش در قرن ۲۱ توسط جراحان آفریقای جنوبی احیا شد.
- زهراوی تقریباً ۶ قرن قبل از اینکه امبروز پاره ثبت کرد که شریان گیجگاهی خود را برای سردردی که مطابق با توصیفات فعلی میگرن است، بسته‌است اینکار را انجام داده بود.
ادوات دندانپزشکی
- زهراوی استفاده از بسیاری ادوات دندانپزشکی امروزی را توصیه کرد
کاشتن دندان
- زهراوی اولین کسی است که در تاریخ دندانپزشکی کاشتن دندان را انجام داد
ابزار برای برداشتن جرم دندان
- زهراوی اولین کسی است که ابزاری برای برداشتن جرم دندان برای جلوگیری از بیماری لثه اختراع کرد
ابزارهای جراحی
- الزهراوی بیش از ۲۰۰ ابزار جراحی را اختراع کرد که شامل انواع مختلف چاقوی جراحی، جمع‌کننده، کورت، انبر، اسپکول و همچنین ابزارهایی است که برای روش‌های مورد علاقه او در کوتریزاسیون و بستن آنها طراحی شده‌است. او همچنین قلاب‌هایی با نوک دوگانه برای استفاده در جراحی اختراع کرد. بسیاری از این ابزارها قبلاً توسط هیچ جراح قبلی استفاده نشده بودند.
داروسازی
- الزهراوی در تهیه داروها با تصعید و تقطیر پیشگام بود. او فصل بیست و هشتم کتاب خود را به داروسازی و تکنیک‌های دارویی اختصاص داد.
لوازم آرایش
- الزهراوی لوازم آرایش را شاخه ای از طب می‌دانست که آن را «طب الجمال» (ادویه الزینه) نامید.
دئودورانت
- او چوب‌های معطری را اختراع کرد که در قالب‌های خاص نورد و فشرده می‌شدند، که شاید اولین پیشینه رژ لب‌ها و دئودورانت‌های جامد امروزی باشد.
شکافتن دمل‌های کبد و داغ کردن آن
جراحی کشکک زانو
بیرون آوردن سنگ مثانه
برش نای
سزارین یا بازکردن دهانه رحم برای زایمان
عملیات قطع عضو
خارج کردن پولیپ بینی
کالبد شکافی
- فن کالبد شکافی که آن را یکی از شاخه‌های ضروری پزشکی می‌دانست.
جراحی پلاستیک
- او حتی به جراحی ترمیمی (پلاستیک) نیز اقدام کرد
بخیه زدن
- او طریقه بخیه زدن زخم‌ها را به صورت داخلی به‌طوری‌که چیزی از آن دیده نشود و بخیه هشت تایی را در جراحی شکم به شاگردان خود آموخت.
نخ بخیه
- او در جراحی از نخی که از روده گربه بدست آورد استفاده نمود که امروزه به نام cat gut معروف است و استفاده زیادی در اعمال جراحی دارد.
نخ سیلک
- او از ابریشم به صورت نخ جهت بستن در عمل جراحی استفاده کرد و امروزه این نخ به نام Silk معروف است.
روش گچ‌گیری
- خود آنها معترفند که ما طریقه بازگذاشتن شکافی در نوار گچ‌گیری در شکستگی‌های باز را نیز از زهراوی فرا گرفته‌ایم.
زهراوی به جراحان چشم‌پزشکان، دندان‌پزشکان اروپائی از نظر ابزار و آلات لازم برای انجام عملیات با شکل‌های جدیدی که آنها را توصیف نموده کمک کرده‌است.
وی مخترع ابزار جراحی و بزرگ‌ترین جراح زمان خود بود.
آثار
کتاب التصریف لمن عجر عن التالیف زهراوی را به عنوان یکی از بنیان‌گذاران جراحی در اسلام به شهرت رسانده‌است.
این اثر به عربی در سی مقاله است. ۲۹ مقالة آن در امراض گوناگون و کیفیت علاج آنها و همچنین شناخت ادویه و عقاقیر است.
مقالة سی‌ام این اثر در جراحی است که جراحی چشم را هم دربر گرفته و در سه بخش است: بخش اول در مورد سوزاندن زخم است که در حدیث پیامبر نیز به آن توجه شده و زهراوی این نوع درمان را برای سکته پیش‌بینی کرده‌است.. بخش دوم در مورد عمل‌های جراحی با یک چاقوی کوچک و عمل چشم و جراحی دهان و بخش سوم دربارة شکل‌های گوناگون شکستگی و دررفتگی استخوان و زایمان است.
مهمترین بخش التصریف جراحی است. کتاب تصاویر زیادی دارد که بیشتر آنها ابزارهای اختراع شده توسط وی است. کتاب با کلمة رمز احتیاط شروع می‌شود و با همان کلمه به پایان می‌رسد.
ترجمه‌های متعددی در ایتالیا، آکسفورد و … از این کتاب به زبان لاتین چاپ شده‌است. اولین ترجمه این کتاب را جرارد کرمونایی در نیمه دوم قرن دوازدهم میلادی در شهر طلیطله انجام داده‌است.
یادبود
خیابانی در کوردووا که او در آن زندگی می‌کرد به نام البوکاسیس نامگذاری شده‌است. خانه او شماره ۶ از سال ۱۹۷۷ توسط هیئت گردشگری اسپانیا با یک لوح برنزی زینت داده شده که می‌گوید:
"این خانه ای بود که الزهراوی در آن زندگی می‌کرد."
جستارهای وابسته
واژه‌نامه
- ↑ Gerard of Cremona
پانویس
- ↑ Meri, Josef W. (2005). Medieval Islamic Civilization: An Encyclopedia. Routledge. p. 783."The greatest surgeon of the medieval ages was Abu'l-Qasim az Zahrawi (d. 1010), a most important representative of the Andalusian school." Weinberg, Steven (2015). To Explain the World: The Discovery of Modern Science. Penguin Books Limited."al-Zahrawi (Abulcasis) was born in 936 near Cَrdoba, the metropolis of Andalusia, and worked there until his death in 1013. He was the greatest surgeon of the Middle Ages, and highly influential in Christian Europe." Gerli, E. Michael (2017). Routledge Revivals: Medieval Iberia (2003): An Encyclopedia. Routledge. p. 12."Book 30, on surgery, was translated in the twelfth century by Gerard of Cremona (Liber Alsahravi de cirurgia) and it established the reputation of Abulcasis as the greatest surgeon of the Middle Ages.".
- ↑ Ahmad, Z. (St Thomas' Hospital) (2007), "Al-Zahrawi - The Father of Surgery", ANZ Journal of Surgery, 77 (Suppl. 1): A83, doi:10.1111/j.1445-2197.2007.04130_8.x, S2CID 57308997.
- ↑ Badeau, John Stothoff; Hayes, John Richard (1983). Hayes, John Richard (ed.). The Genius of Arab civilization: source of Renaissance (2nd ed.). MIT Press. p. 200. ISBN 978-0-262-58063-2.
- ↑ زهراوی، التصریف لمن عجر عن التالیف، ۲۷.
- ↑ سزگین، فؤاد، تاریخ نگارش‌های عربی، ج ۳، به اهتمام خانة کتاب، تهران، ۱۳۸۰ ش.
- ↑ مدحت اسلام، ص ۸۸؛ محقق، ۱۳۷۴ ش، ص ۳۷۵؛ معین، ص ۵۳۱
- ↑ نصر، حسین، علم و تمدن در اسلام، ترجمة احمد آرام، تهران، ۱۳۵۹ ش.
- ↑ Cosman, Madeleine Pelner; Jones, Linda Gale (2008). Handbook to Life in the Medieval World. Handbook to Life Series. 2. Infobase Publishing. pp. 528–530. ISBN 978-0-8160-4887-8.
- ↑ Cosman, Madeleine Pelner; Jones, Linda Gale (2008). Handbook to Life in the Medieval World. Handbook to Life Series. 2. Infobase Publishing. pp. 528–530. ISBN 978-0-8160-4887-8.
- ↑ Aschoff, A; Kremer, Paul; Hashemi, Bahram; Kunze, Stefan (1999). "The scientific history of hydrocephalus and its treatment". Neurosurgical Review. 22 (2–3): 67–93, discussion 94–5. doi:10.1007/s101430050035. PMID 10547004. S2CID 10077885.
- ↑ Cosman, Madeleine Pelner; Jones, Linda Gale (2008). Handbook to Life in the Medieval World. Handbook to Life Series. 2. Infobase Publishing. pp. 528–530. ISBN 978-0-8160-4887-8.
- ↑ Shevel, E; Spierings, EH (April 2004). "Role of the extracranial arteries in migraine headache: a review". Cranio: The Journal of Craniomandibular Practice. 22 (2): 132–6. doi:10.1179/crn.2004.017. PMID 15134413. S2CID 12318511.
- ↑ Shevel, E; Spierings, EH (April 2004). "Role of the extracranial arteries in migraine headache: a review". Cranio: The Journal of Craniomandibular Practice. 22 (2): 132–6. doi:10.1179/crn.2004.017. PMID 15134413. S2CID 12318511.
- ↑ Becker, Marshall Joseph; Turfa, Jean MacIntosh (2017). The Etruscans and the History of Dentistry: The Golden Smile Through the Ages. Taylor & Francis. p. 146.
- ↑ Ingle, John Ide; Baumgartner, J. Craig (2008). Ingle's Endodontics. PMPH-USA. p. 1281."The individual first credited with the principle of extraction and replantation was an Arabian physician by the name of Abulcasis who practiced in the eleventh century.".
- ↑ Andrews, Esther K. (2007). Practice Management for Dental Hygienists. Lippincott Williams & Wilkins. p. 6."Abu al-Qasim, also known as Abulcasis, wrote an encyclopedia of medicine and surgery (al-Tasrif) that is now kept at Oxford University. His unique contribution to dentistry reported the relationship between calculus and periodontal disease. He promoted prevention by recommending scaling calculus above and below the gums until all accretions were removed even if it takes multiple visits.".
- ↑ Holmes-Walker, Anthony (2004). Life-enhancing plastics: plastics and other materials in medical applications. London: Imperial College Press. p. 176. ISBN 978-1-86094-462-8.
- ↑ A Pharmaceutical View of Abulcasis Al-zahrawi in Moorish Spain. Brill Archive. 1963. p. 19.
- ↑ Epstein, Samuel; Fitzgerald, Randall (2011). Healthy Beauty: Your Guide to Ingredients to Avoid and Products You Can Trust. BenBella Books, Inc.
- ↑ Snodgrass, Mary Ellen (2015). World Clothing and Fashion: An Encyclopedia of History, Culture, and Social Influence. Routledge. p. 153.
- ↑ Ingrid Hehmeyer and Aliya Khan (2007). "Islam's forgotten contributions to medical science", Canadian Medical Association Journal 176 (10).
- ↑ حسین مرادی، پزشک، عضو انجمن تحقیقات طب سنتی ایران، مرکز رشد استعدادهای درخشان، دانشگاه علوم پزشکی تهران
- ↑ ای. ال. بلاچ، ص ۱۹۶، کتاب‌های بزرگ تمدن اسلامی، ترجمة زهرا آقا محمدشیرازی، تهران، ۱۳۸۳
- ↑ [[#CITEREFزهراوی1374|زهراوی، التصریفلمن عجر عن التالیف]]، ۲۷.
- ↑ ای. ال. بلاچ، ص ۱۹۶، کتاب‌های بزرگ تمدن اسلامی، ترجمة زهرا آقا محمدشیرازی، تهران، ۱۳۸۳
- ↑ زهراوی، التصریف لمن عجر عن التالیف، ۲۷.
منابع
- زهراوی، ابوالقاسم (۱۳۷۴). التصریف لمن عجز عن التالیف (بخش:ابزارهای جراحی). ج. ۱ جلدی. ترجمهٔ احمد آرام - مهدی محقق. تهران: موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه تهران و مؤسسه بین‌المللی اندیشه و تمدن اسلامی کوالالامپور مالزی. ص. ۲۷۸.