زرنق

که در قدیم به زرنه معروف بوده‌است در لغت به معنی منطقه زرخیز است.شهر زرنق با بافت شهری شطرنجی، حاشیه جنگلی سرسبز و منابع آبی فراوان زیباترین و سرسبزترین شهر شهرستان هریس و منطقه محسوب می شود. شهر زرنق در اوایل سال ۱۳۷۲ از روستا به شهر تبدیل شد وبا مختصات جغرافیایی ۵۰ درجه شرقی و ۳۶٫۱۶ درجه شمالی در استان آذربایجان شرقی قراردارد. این شهر از غرب با کلوانق و از جنوب غربی با روستای کرمجوان و از شرق (نزدیک‌ترین محل) با شهر مهربان همسایه است. این شهر تا مرکز استان یعنی تبریز ۸۹ کیلومتر فاصله دارد. بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵، زرنق جمعیتی معادل ۵،۳۴۳ نفر (۱۳۹۵) دارد.

هویت فرهنگی: زبان: مردم این شهر به زبان ترکی آذربایجانی صحبت می‌کنند؛دین:تمامی ساکنان شهر پیرو شیعه دوازده امامی هستند؛موسیقی: شهر زرنق مرکز موسیقی عاشیقی در شرق استان بعد از شهر اهر می باشد؛گروه های عاشیقی این شهر در تمامی جشن ها و عروسی های مردم و منطقه فعال می باشند ، قربان ایزدخواه از خوانندگان و هنرمندان معروف استان از این شهر می باشد؛موسیقی عاشیقی یکی از ستون های فرهنگی مردم آذربایجان می باشد. و ره آورد این شهر فطیر (نوعی کلوچه سنتی) و شیرین دنَ (خورچه) یا به زبان فارسی خیار چنبر می‌باشد. فرش زرنق یکی از زیرشاخه های اصلی تبریز و مهربان بوده و از لحاظ مرغوبیت و معروفیت از شهرها و روستاهای مجاور بهتر و جایگاه ویژه ای در صادرات دارد؛ علاوه بر این قالی هریس نیز در زرنق با همان کیفیت شهر مبدا در رده بعد تولید می شود. از مناطق دیدنی زرنق می‌توان به مسجد جامع زرنق و تپه باستانی دوزده باخیر اشاره کرد.مجموعه مسجد جامع زرنق: مسجد جامع زرنق با مساحتی بیش از 1500 متر مربع به عنوان بزرگترین مسجد شهرستان هریس در خیابان شهدا واقع است. این مجموعه با داشتن دو مناره با ارتفاع بیش از 30 متر( بلندترین مناره در استان) تنها مسجد استان است که دارای دو گنبد می باشد. علاوه بر این مسجد جامع زرنق با دارا بودن یک درمانگاه خیریه، داروخانه، زیر زمین، حیاط و کتابخانه به عنوان یکی از بزرگترین مساجد استان و کشور محسوب می شود. مسجد جامع زرنق به انظمام بالکن، زیر زمین و حیاط ظرفیت نزدیک به 10000 تن را دارا می باشد. این مسجد با چشم انداز منحصر به فرد، تداعی کننده بارگاه مقدس امام هشتم شیعیان در نظر هر بیننده ای می شود؛ با این اوصاف می توان در ردیف یکی از باشکوه ترین و زیباترین مساجد ایران و جهان جای داد.از افتخارات زرنق همین قدر می توان ذکر کرد که اولین پایگاه مقاومت در منطقه بعد از انقلاب به نام پایگاه شهید غفوری و بعد پایگاه امام خمینی در این شهر تاسیس شدند و اولین رزمندگان جهت اعزام به جبهه های نبرد علیه دشمن بعثی از همین پایگاه ها بود. زرنق با داشتن 42 شهید بیشترین شهید را نسبت به جمعیت اندک خود در استان دارد ولی با توجه به چنین پیشینه ی درخشانی همواره با بی مهری و کم توجهی مسئولان شهرستانی و استانی روبرو بوده است.از دیگر افتخارات این شهر می توان به پزشکان متخصص ومشهور، دندانپزشکانی از جمله : مبصری، نجفی زاده داروسازان، اساتید دانشگاه از جمله رحیم خدایاری، هنرمندان نویسندگان مهندسان وفرهنگیان فرهیخته وکلا وقضات از جمله رحمان خاطری، داداش زاده، شاعرانی از جمله: محرم نجاتخواه، مهماندوست، صبور در این شهر اشاره کرد؛ که در دامن خود پرورش داده است اهالی این شهر مردمی بسیار مهربان و خون گرم ،میهمان نواز، سخت کوش با فرهنگ غنی و کهن ،خانواده های اصیل و ریشه دار در این شهر زیبا ساکن هستند و به ارزشهای اخلاقی وانسا نی بسیار پایبند می باشند . درستی وصداقت و انصاف و نیکو کاری از خصوصیات بارز این مردمان دیار کهن می باشد. زرنق با داشتن موقعیت عالی ارتباطی و گلوگاه شهرستان هریس بودن و نیز چندین روستای اقماری از جمله: کیوج، جمال آباد، کرمجوان، باروق، قزلجه زرین، تازه کند و موسالو بهترین موقعیت را برای نهاد بخشداری نسبت به سایر شهرها و روستاهای همجوار دارد ولی متاسفانه تاکنون اقدام عملی برای این این کار انجام نشده است.

شغل اکثر ساکنان شهر به ترتیب شامل: تعویض روغنی، تجارت، لوازم خانگی، کشاورزی و دامپروی، صنعت، قالی بافی، خیاطی، آرماتوربندی و قالب بندی ساختمان، خواربار فروشی و... می باشد. بر طبق امار سازمان فنی و حرفه ای استان تهران، بیش از یک سوم تعویض روغنی های استان های تهران و البرز از جوانان شهر زرنق می باشد که رقم قابل توجهی است. در قسمت غربی شهر ناحیه صنعتی به نام ناحیه صنعتی زرنق وجود دارد. در این ناحیه صنعتی ۲۴ کارخانه با تولید گل مصنوعی پلی اتیلنی، گل کاغذی، شانه تخم مرغ، بسته‌بندی حبوبات، ظروف یخ مصنوعی و غیره وجود دارد. علاوه بر این زرنق با داشتن تنها ناحیه صنعتی شهرستان و داشتن قدیمی ترین کارخانه ی ریخته گری منطقه در ورودی شرقی شهر و چندین کارگاه کوچک و بزرگ به عنوان شهری کارگاهی مطرح می باشد. همچنین شهر زرنق با داشتن چندین فروشگاه بزرگ لوازم خانگی در قسمت شمال شهر( بلوار سردار سلیمانی) به عنوان بورس لوازم خانگی و جهیزیه استان شناخته شده است؛ که علاوه بر تامین لوازم خانگی و جهیزیه استان و منطقه از استان های همجوار از جمله استان اردبیل نیز جهت خرید به بازار شهر زرنق مراجعت می کنند.

از لحاظ تاریخی قدمت این شهر بسیار زیاد بوده و قدمتی بیش از۷۳۰۰سال دارد. یکی از آثار قدیمی در این شهر مسجد حاجی است که قدمت ۱۳۰۰ ساله دارد. زرنق دارای منابع آبی بسیار خوبی می‌باشد منابع آبی این شهر پنج چشمه و بیش از 50 حلقه چاه، می‌باشد. این منابع آبی علاوه بر تأمین آب شرب شهری زرنق و روستاهای اطراف توانایی آبرسانی به تمامی زمین‌های کشاورزی را دارا می‌باشد. زرنق از لحاظ تولیدات کشاورزی در حد مناسبی است.از تولیدات کشاورزی و باغی زرنق می توان به سیب زمینی، گوجه فرنگی، هویج، هندوانه، خربزه، شیرین دانه( خیرچا)، سیب درختی و پیاز اشاره کرد. پیاز زرنق از لحاظ مرغوبیت و ماندگاری در ایران معروف می باشد از اینرو این شهر را می توان پایتخت پیاز استان و کشور لقب داذ.رودخانه ها: زرنق رود(چایلیخ)، تلخه رود(آجی چای). زرنق رود از رشته کوه های جمال اباد سرچشمه می گیرد و با طی مسافتی حدود 5 کیلومتری و گذر از مرکز شهر به رودخانه تلخه رود می پیوندد؛ ولی متاسفانه با توجه به خشکسالی های اخیر به یک رود فصلی تبدیل شده و فقط در بهار و گاهی اوقات اوایل تابستان جریان دارد.

• مسجد جامع
• مسجد حاجی
• قنات معروف به کی سویی
• قنات معروف به ملاچشمه سی
• چای (به معنی رودخانه)
• مراتع و باغات سرسبز
• برج دیده بانی تپه سوپانلی
• تپه باستانی دوزده باغیر
• تالاب دیدنی زرنق (گؤل)
• قنات موروق
• قنات داخل شهر معروف به چشمه
• قبرستان باستانی
• بازار هفتگی (پنج شنبه)
• میدان فوتبال با چمن طبیعی
• چمنزار قره بیگ چمنی

• اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳خ.