رادیان
در همهٔ موارد عملی، زاویه بر حسب واحدهایی اندازهگیری میشود که از تقسیم زاویهٔ راست (قائم) به اجزاء برابر به دست میآیند. اگر تعداد این اجزا ۹۰ باشد، واحد همان واحد آشنای درجه است. تقسیم زاویهٔ راست به ۱۰۰ جزء برای نظام اعشاری ما مناسبتر است (واحد گرادیان)، ولی آن هم معرف همین شیوهٔ اندازهگیری است. اما در بررسیهای نظری بهتر است برای مشخص کردنِ اندازهٔ زاویه، از شیوهٔ اساساً متفاوتی استفاده کنیم که آن را اندازهٔ رادیانی یا اندازه بر حسب رادیان مینامند.
بسیاری از فرمولهای مهمی که شامل تابعهای مثلثاتیِ زاویهها هستند، در این نظام شکل سادهتری دارند تا در نظام اندازهگیری بر حسب درجه.
رادیان زاویه مرکزی مقابل به کمانی از دایره است که طول آن با شعاع دایره برابر است. یعنی زاویه مرکزیِ متناظر با محیط دایره، مساویِ
اندازهٔ بر حسب رادیان برای عملیات تحلیلی و نظری مناسب ولی برای استفادههای عملی نسبتاً نامناسب است، چون
عدد
علت وجود رادیان
میدانیم که درجه واحدی برای اندازهگیری زاویه است. یک دایرهٔ کامل برابر با ۳۶۰ درجه، نیم دایره برابر با ۱۸۰ درجه و ربع دایره برابر با ۹۰ درجه است.
اما تا به حال از خود پرسیدهاید چرا یک دایرهٔ کامل را ۳۶۰ درجه میگوییم؟ علت چیست؟
واحد درجه از زمانهای بسیار دور هم وجود داشته و در واقع نوعی قرارداد است. اینکه چرا مردمان گذشته، یک درجه را برابر با یک ۳۶۰ام دایره گرفتهاند، معلوم نیست.
البته نظراتی دربارهٔ تاریخچهٔ آن بیان شده: برخی بر این عقیدهاند که در گذشته، اخترشناسان گمان میبردند که خورشید در هر روز به اندازهٔ ۱/۳۶۰ (یک ۳۶۰ام) محیط دایره جابجا میشود. به همین دلیل یک درجه را بدین صورت تعریف کردند.
نظر دیگری میگوید که بابلیها این واحد را اختراع کردهاند؛ واحد شمارش بابلیها بر مبنای ۶۰ بوده (در حال حاضر بر مبنای ۱۰ است)؛ به همین دلیل به عدد ۳۶۰ رسیدهاند.
همانطور که میبینید، درجه مبنای مشخصی ندارد. دانشمندان به این موضوع پیبرده بودند. به همین دلیل سعی کردند واحدی برای زاویه بیابند که عمومی باشد؛ در نتیجه رادیان به وجود آمد. پس رادیان واحدی کاربردیتر برای اندازهگیری زاویه است.
معنی لغوی رادیان
رادیان واحد مسافت بر حسب واحد شعاع است و به نظر میرسد که رادیان ترکیبی از آن کلمه باشد. به بیان سادهتر رادیان صرفاً یک عدد مانند ۲٫۵ یا ۶۹ است و هیچ واحدی ندارد. در محاسبات، رادیان به معنی مسافت طی شده تقسیم بر شعاع دایره است؛ و میبینیم که وقتی طول بر طول تقسیم میشود هر گونه واحدی از بین میرود. اما وقتی از دیدگاه عملی، رادیان را بررسی میکنیم بهتر است تصور کنیم که رادیان مسافت طی شده روی یک دایرهٔ واحد است.
تبدیل رادیان به درجه
هر رادیان تقریباً برابر با ۵۷ درجه است.به عبارت دیگر
هر رادیان برابر
زاویه در درجه = زاویه در رادیان .
به عنوان مثال:
و بلعکس: با ضرب
جدول زیر تبدیل چند زاویه پرکاربرد را نمایش میدهد:
درجه | 0° | 30° | 45° | 60° | 90° | 180° | 270° | 360° |
رادیان | 0 |
جستارهای وابسته
پیوند به بیرون
زاویه، درجه و رادیان به زبان ساده | فرادرس
منابع
- ↑ «: اندازه زاویه بر حسب رادیان». daneshnameh.roshd.ir. بایگانیشده از اصلی در ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۰. دریافتشده در ۲۰۱۸-۱۱-۱۷.
- ↑ «مفهوم رادیان چیست؟ | علم نما». علم نما. ۲۰۱۶-۱۱-۰۷. دریافتشده در ۲۰۱۸-۱۱-۱۷.
- Weisstein, Eric W. "Radian." From MathWorld—A Wolfram Web Resource. http://mathworld.wolfram.com/Radian.html