دشت‌سر
- کاربرد دیگر: بخش دشت‌سر شهرستان آمل.
دَشت‌سَر، گلاسی (Glacis) یا پدیمنت (انگلیسی: Pediment) سطحی با سنگ بستر کم‌شیب (۵ تا ۷ درجه) است که با شیب ملایم از پای دیواره کوهستان به سمت پایین کشیده شده و ممکن است تا پایین‌تر از کوهستان نیز ادامه داشته باشد. پدیده دشت‌سر زمانی تشکیل می‌شود که آب‌های جاری در باران‌های شدید مواد سطحی را شستشو می‌دهند. دشت‌سر ممکن است با شن‌ها و رسوب رودخانه‌ای پوشیده شده باشد که طی فرایند فرسایش از پای کوه شسته شده‌اند. معمولاً دشت‌سر دارای سطح مقعر (کاو) است که در نواحی بیابانی در پای کوه‌ها دیده می‌شود.
دشت‌سر را نباید با مجموعه مخروط‌افکنه‌های به‌هم پیوسته (باهادا) یکی دانست. باهادا نیز دارای شیب ملایم از کوهستان به سمت دشت است اما از ترکیب مواد فرسایش‌یافته از دره‌ها تشکیل شده در حالی که دشت‌سر حاصل فرسایش مواد سنگ بستر است.
در تشکیل دشت‌سر سه منطقه شکل‌گیری قابل تشخیص است:
- داخلی‌ترین منطقه در بخش مرتفع کوهستان که دارای فرسایش تقریباً عمودی است.
- منطقه میانی یا منطقه فروسایی که شامل دشت‌سر در آن‌سوی جبهه کوهستان است.
- منطقه بیرونی یا تجمع رسوب که در پایین دشت‌سر تشکیل شده و منطقه رسوب‌گذاری است.
از به‌هم‌پیوستن دشت‌سرها در مناطق وسیع، پدیپلین (دشت سنگفرشی) تشکیل می‌شود.
جستارهای وابسته
- دشت سنگفرشی (پدیپلین)
- دشتگون (پنه‌پلین)
- دَق
منابع
- ↑ ژئومورفولوژی و انواع شهر. (2022). Ammi.ir. Retrieved 22 May 2022, from http://ammi.ir/اخبار-و-مقالات/مقالات-معماری-و-شهرسازی/ژئومورفولوژي-و-انواع-شهر/