اماس-داس
ام-اس-داس (به انگلیسی: MS-DOS) (کوتاه شدهٔ Micro Soft Disk Operating System) یک سیستمعامل تجاری مایکروسافت میباشد.
توسعهدهنده | مایکروسافت |
---|---|
نوشته شده به زبان | اسمبلی اکس۸۶، ویرایشهای بعدی از سی استفاده کردند. |
خانواده | داس |
وضعیت توسعه | قطعههایی از آن در ویندوزهای ۳۲ بیتی حفظ شدهاند. |
مدل منبع | متن بسته; متنباز برای انتخاب ویرایشها از سال 2018 |
تاریخ اولین انتشار | ۱۲ اوت ۱۹۸۱ |
انتشار پایدار | ۸٫۰ (ویندوز امئی) ۱۶ سپتامبر ۲۰۰۰ |
مخزن | |
روش روزآمدسازی | نصب مجدد |
مدیر بسته | ندارد |
بنسازه رایانش | x86 |
گونه هسته | یکپارچه |
پیش فرض واسط کاربر | خط فرمان، متن بنیان |
پروانه | مالکیتی پروانه امآیتی (v1.25 & v2.0) |
ادامه یافته توسط | ویندوز انتی (به عنوان ویندوز اکسپی) |
وبگاه رسمی | |
وضعیت پشتیبانی | |
اماس داس ۶٫۰ از ۳۱ دسامبر ۲۰۰۱ پشتیبانی نمیشود. |
اولین نسخهٔ اماس-داس در سال ۱۹۸۱ منتشر شد و شامل هشت نسخهٔ اصلی بود. مایکروسافت توسعهٔ ام-اس-داس را در سال ۲۰۰۰ متوقف کرد. ام-اس-داس تک کاربره و تک کاره با خط فرمانی که در سال ۱۹۸۱ برای کامپیوتر شخصی آیبیام ایجاد شده بود، منتشر شد. نسخه اصلی DOS توسط یک شرکت کوچک در سیاتل، واشینگتن به منظور کارهای آزمایشگاهی ایجاد شده بود. از آنجا که مایکروسافت قرار بود سیستمعاملی برای آیبیام تهیه کند بنابراین آن نسخه را خریداری نمود و با توسعه دادنش سیستم عامل مورد نظر برای IBM را نوشت. مایکروسافت بعدها نگارشهای بالاتری از داس ارائه نمود. این سیستم عامل قابلیت Multitasking نداشته و فقط میتوانست همزمان یک برنامه را اجرا کند. داس تا مدتها یکی از گستردهترین سیستمهای عامل محسوب میشد. DOS کوتاه شده کلمات Disk Operating System (سیستمعامل دیسکی) است. از آنجا که این سیستم بر روی دیسک قرار گرفته و بهطور مرتب از دیسک سخت برای انجام اعمال مختلف استفاده مینماید به این نام معروف شدهاست.
اجرای برنامهٔ داس در سیستم عامل ویندوز
برای اجرای برنامهٔ داس در سیستم عامل ویندوز کافی است از منوی استارت ویندوز گزینهٔ Run را انتخاب نمائیم یا اینکه بهطور همزمان کلیدهای ویندوز (کلیدی در صفحه کلید که علامت لوگوی ویندوز بر روی آن قرار دارد) و کلید R را فشار دهیم (win+R) و سپس در بخش ظاهر شده دستور CMD یا Command را تایپ نموده و دکمه ok یا کلید اینتر را بزنیم تا سیستم عامل داس در ویندوز اجرا شود.البته محیط CMD فقط یک محیط شبیهسازی شده داس است و دستورات زیادی از آن به دلیل ویژگیهای امنیتی حذف و دستورات زیادی به آن اضافه شدهاست.
وظایف سیستمعامل DOS
- مدیریت منابع سیستم
- برقرار کردن ارتباط بین کاربر (انسان) و سختافزار (سیستم)
- فراهم کردن امکانات لازم برای کاربر جهت مدیریت فایلها
انواع فایل در سیستمعامل dos
- فایل متنی (text file)
- فایل داده (data file)
- فایل اجرایی (executable file)
- فایل دسته ای (batch file)
قوانین نامگذاری فایلها
- نام فایل حداقل یک کاراکتر و حداکثر ۸کاراکتر و پسوند آن حداکثر ۳ کاراکتر است؛ و بین نام فایل و پسوند فایل آن بایست از علامت (.) استفاده شود.
- حروف بزرگ و کوچک A-Zارقام و علایم ۱، {}، <>، ()، &، $ و @ از کارکترهای مجاز در نامگذاری فایلها میباشد.
- از کاراکترهای زیر که سیستمعامل برای موارد خاصی استفاده مینماید نمیتوان جهت نامگذاری فایل استفاده نمود:
/ \ |: * ? "
- بین کارکترهای نام و نیز پسوند فایل نمیتوان از فاصله خالی استفاده کرد یا باید نام را در بین دو " قرار داد.
برخی فرمانهای DOS
فرمان CLS
این فرمان مخفف عبارت Clear screen بوده و با اجرای این فرمان، سیستم عامل DOS صفحه نمایش را پاک میکند و اعلان آمادگی سیستم عامل را به سطر اول صفحه نمایش منتقل میکند.
فرمان DATE
شکل فرمان به صورت [DATE[mm-dd-yy است و از چپ به راست به ترتیب معرف ماه، روز و سال است. مقادیر مجاز برای تعیین ماه و روز و سال به این شرح است:
mm از ۱ تا ۱۲ dd از ۱ تا ۳۱ yy از ۱۹۸۰ تا ۲۰۹۹
فرمان MD
مخفف عبارت Make Directory به مفهوم ایجاد یک شاخه جدید است و وظیفه آن ایجاد شاخه جدید در مسیری است که با پارامتر path مشخص شدهاست. در اینجا منظور از شاخه همان فولدر یا پوشه میباشد.
path [نام درایوی که میخواهید در آن شاخه را ایجاد کنید] MD
فرمان CD
تغییر مسیر به شاخه یا نمایش دادن مسیر جاری فرمان ..CD برگشت به شاخه قبل
فرمان TYPE
نمایش محتوای یک فایل متنی روی صفحه نمایش.
فرمان COPY
نسخه برداری از فایلها. کپی کردن فایل یا فولدر.
فرمان PATH
با استفاده از این فرمان مسیرهایی که سیستم عامل DOS از طریق آنها به جستجوی فایلهای اجرایی میپردازد، تعیین میشود.
فرمان REN
با استفاده از این دستور میتوان نام فایلها را تغییر داد.
فرمان FORMAT
به منظور قالب بندی دیسکها به کار میرود. قالب بندی دیسکها به منظور آمادهسازی آنها برای ذخیرهسازی و بازیابی اطلاعات انجام میگیرد.
این دستور باعث پاک شدن اطلاعات هارد دیسک میشود.
فرمان RD
برای حذف یک directory (شاخه) به کار میرود.
فرمان Prompt
فرمان prompt cmd.exe را تغییر میدهد که به صورت ذیل اجرا میگردد:
PROMPT [متن]
متن: دستور جدیدی را مشخص میکند.
اعلان میتواند از کاراکترهای عادی و کدهای ویژه زیر تشکیل شود:
- $ A & (علامت آمپرسند)
- $ B | (خط عمودی)
- $ C ((پرانتز چپ)
- $ D تاریخ کنونی
- $ E کد اسکی (کد ASCII 27)
- $ F) (پرانتز راست)
- $ G> (علامت بزرگتر)
- $ H بکاسپیس (پاک کردن کاراکتر قبلی)
- $ L <(علامت کمتر)
- $ N درایو فعلی
- $ P درایو و مسیر فعلی
- $ Q = (علامت برابر)
- $ S (فضا)
- $ T زمان کنونی
- $ V نسخه ویندوز
- $ _ بازگشت باربری و خط فید
- $ $ $ (علامت دلار)
اگر دستور Extensions فعال باشد، دستور PROMPT از کاراکترهای قالب بندی اضافی زیر پشتیبانی میکند:
- $ + صفر یا بیشتر علامت (+) علامت + (وابسته به) عمق پشته پوشه PUSHD، یک کاراکتر برای هر یک سطح فشار داد
- $ M نام موجود در شبکهٔ مربوط به درایو فعلی را نمایش میدهد اگر درایو فعلی یک شبکه نباشد یک رشته یا کراکتر خالی را نمایش میدهد.
نکته
چنانچه بخواهیم لیست کامل دستورها داس را بیابیم میتوانیم در محیط داس عبارت Help را تایپ نمائیم تا لیست دستورها موجود در داس همراه با عبارت راهنمایی کوچکی در روبروی آن آشکار شود.
همچنین، چنانچه راهنمایی بیشتری در رابطه با هر دستور بخواهیم میتوانیم همان دستور را با عبارت "/?" در جلوی آن بکار ببریم برای نمونه دربارهٔ دستور کپی برای درخواست راهنمایی دربارهٔ این دستور میتواینم عبارت ذیل را تایپ نمائیم:
?/ Copy
تا راهنماییهای بیشتری در خصوص این دستور همراه با کلیدها و سوئیچهای آن (به زبان انگلیسی) برای ما آشکار گردد. برای نمونه با تایپ دستور بالا (?/ Copy) عبارت ذیل آشکار میگردد:
Copies one or more files to another location.
COPY [/D] [/V] [/N] [/Y | /-Y] [/Z] [/L] [/A | /B] source [/A | /B]
[+ source [/A | /B] [+ ...]] [destination [/A | /B]]
source Specifies the file or files to be copied.
/A Indicates an ASCII text file.
/B Indicates a binary file.
/D Allow the destination file to be created decrypted
destination Specifies the directory and/or filename for the new file(s).
/V Verifies that new files are written correctly.
/N Uses short filename, if available, when copying a file with a
non-8dot3 name.
/Y Suppresses prompting to confirm you want to overwrite an
existing destination file.
/-Y Causes prompting to confirm you want to overwrite an
existing destination file.
/Z Copies networked files in restartable mode.
/L If the source is a symbolic link, copy the link to the target
instead of the actual file the source link points to.
The switch /Y may be preset in the COPYCMD environment variable.
This may be overridden with /-Y on the command line. Default is
to prompt on overwrites unless COPY command is being executed from
within a batch script.
To append files, specify a single file for destination, but multiple files
for source (using wildcards or file1+file2+file3 format).
جستارهای وابسته
منابع
- ↑ Paterson, Tim (June 1983). "An Inside Look at MS-DOS". Seattle Computer Products. Seattle. Archived from the original on May 6, 2017. Retrieved April 16, 2016.
- ↑ Turner, Rich. "Re-Open-Sourcing MS-DOS 1.25 and 2.0". Windows Command Line Tools For Developers. Retrieved 29 September 2018.
- ↑ "MS-DOS: A Brief Introduction". The Linux Information Project. Archived from the original on December 14, 2017. Retrieved December 14, 2017.
- ↑ "Obsolete Products Life-Cycle Policy". Support. Microsoft. July 30, 2009. Archived from the original on July 6, 2006. Retrieved April 6, 2010.
- ↑ فروزنده، پدرام (۱۳۷۵)، مرجع کامل دستورها MS-DOS، تهران: مرکز چاپ پیام