خنداب
خُنداب. شهری است در شهرستان خنداب استان مرکزی ایران. جمعیت شهر خُنداب طبق آمارگیری جامع سال ۱۳۹۰ در حدود ۷٬۷۵۳ نفر بوده‌است.
| خُنداب | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | مرکزی |
| شهرستان | خنداب |
| بخش | مرکزی |
| مردم | |
| جمعیت | ۷٬۷۵۳ |
| جغرافیای طبیعی | |
| ارتفاع | ۱۷۰۷ متر |
| اطلاعات شهری | |
| شهردار | مهندس احدی |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۸۶ |
| شناسهٔ ملی خودرو | ایران ۴۷ |
روی نقشه ایران
۳۴°۲۹′شمالی ۴۹°۱۳′شرقی / ۳۴٫۴۹°شمالی ۴۹٫۲۲°شرقی | |
شغل اصلی ساکنان این منطقه کشاورزی و باغداری می‌باشد. کارخانه تأسیسات آب سنگین اراک (خنداب) در ۵ کیلومتری این شهر واقع شده‌است. یک رودخانه به نام قره چای از میان این شهر عبور می‌کند که به دلیل استفاده‌های بیش از حد برای مصارف کشاورزی و همچنین خشکسالی‌های پی در پی و کاهش سطح آبهای زیر زمینی، به یک رودخانه فصلی تبدیل شده‌است.
خنداب از سه محله تشکیل شده‌است که اکثراً به زبان ترکی سخن می‌گویند.بخشی دیگر از مردم این شهر نیز لر می باشند.که عمدتا از منطقه شراو(بخش قره چای) و روستای های هم مرز ملایر به این شهر مهاجرت کرده اند.
مهمترین محصول این منطقه انگور می‌باشد که به صورت کشمش فراوری شده‌است. باغات سیب و گوجه از دیگر محصولات این منطقه است. همچنین لوبیا، گندم و یونجه کشت می‌شود. دراین منطقه اکثر باغداران انگور محصولات خود را به صورت تیزاب کشمش می‌کنند و به کارخانه‌های غربال گری و تولید کشمش جهت صادرات به کشورهای دیگر می‌فرستند. درگذشته نه چندان دور مردم این منطقه معمولاً به صورت خودکفا امرار معاش می‌کردند از کشت تمام محصولات غلات و گندم تا پخت نان و پرورش حیوانات خانگی برای استفاده از لبنیات و گوشت و پشم در گذشته علاوه بر خانه نگهداری حیوانات به بافتن فرش دستی نیز انجام می‌دهند. اما با گذشت زمان، صنعتی شدن، و فقط در بعضی از مناطق کوچک این شهرستان می‌توان بافت قبلی و زندگی روستایی را مشاهده کرد. این شهرستان هم‌اکنون دارای مراکز عالی و دانشگاهی معتبر نیز می‌باشد. این شهرستان از ۴ دهستان و دو شهر تشکیل شده‌است شهرهای خنداب و جاورسیان و دهستان‌های جاورسیان سنگ سفید اناج خنداب دهچال و پیش از اینکه به مرکز شهر تبدیل شود جزو بخش وفس بوده‌است. این شهر دارای مراکزی مانند مرکز خدمات بهزیستی (+ زندگی) کد ۳۰۲۵، مرکز اندیشه طلایی در زمینه مددکاری مددجویان بهزیستی و خدمات روانشناسی و ژنتیک برای تمام عموم مردم است، از دیگر مراکز آن می‌توان به مرکز خدمات الکترونیکی قضایی و دفتر اسناد رسمی ۱ و ۲ و مرکز گفتار درمانی و کار درمانی اشاره کرد.
نام
سه ریشه برای معنی خنداب می‌توان متصور بود:
- کُندآب: خنداب در اصل کندآب بوده‌است، به نحوی که جریان رودخانه در این روستا کند می‌شده‌است از این جهت اصل لغت کُند است که به خنداب تبدیل شده‌است.
- قندآب: به علت وجود رودخانه قره چای که در گویش محلی خنداب به معنی قندآب یا آب شیرین بوده‌است.
- خندق‌آب: براساس نقل پاره‌ای از مطلعین محلی، نام اصلی خنداب، خندق‌آب بوده باشد؛ زیرا از شواهد تاریخی چنین برمی آید که اهالی این منطقه برای محافظت خود و دام‌هایشان تونل‌هایی را ایجاد می‌کردند که هم مخفی‌گاه مناسبی برای پناه بردن به آن در هنگام خطر بوده و هم به‌عنوان تونل منتهی به رودخانه برای برداشت آب مورد استفاده قرار می‌گرفته‌است.
پیشینه
براساس اسناد و مدارک موجود، قدمت خنداب به بیش از ۱۲۰۰ سال قبل می‌رسد که ابوالفرج قدامه بن‌جعفر کاتب بغدادی متوفی سال ۳۲۷ ه.ق) در کتاب خود در ذکر راه‌های منتهی به شهر کرج (ابودلف) چنین بیان می‌کند: از همدان به کرج از راه رستاق شراء، از همدان به جود پنج فرسنگ، از جود به خنداب هفت فرسنگ، از خنداب به سیان هفت فرسنگ و از سیان به کرج پنج فرسنگ، پس از همدان تا کرج ۲۷ فرسنگ راه است. از این سند تاریخی به قدمت سابقه تاریخی خنداب پی می‌بریم و مهم‌تر آن که خنداب در سال ۳۲۸ ه.ق) یعنی بیش از ۱۱ قرن قبل در محله کنونی و به همین نام بوده‌است.[۱]
مسافت شهر خنداب با شهرهای پر رفت آمد
| شهر مقصد | فاصله(KM) | زمان تقریبی سفر |
|---|---|---|
| تهران | ۳۲۰ | ۴:۳۰ ساعت |
| ملایر | ۳۷ | ۴۵دقیقه |
| اراک | ۷۵ | ۵۵ دقیقه |
منابع
- ↑ http://amar.ostan-mr.ir/Show?MyTitleId=6010
- ↑ «نسخه آرشیو شده». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ دسامبر ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۲۲ آوریل ۲۰۱۹.
- ↑ اطلس گیتاشناسی استان‌های ایران، تهران: ۱۳۸۳ خ.
- ↑ ویکی، پارسی. «معنی خنداب | لغت نامه دهخدا». پارسی ویکی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۲۱.
- ↑ "تأسیسات آب سنگین اراک". ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد. 2021-07-11.
- ↑ «خنداب».
- ↑ «شهر خُنداب». markazi.irib.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۲۱.
- ↑ http://www.tebyan.net/newindex.aspx?pid=20854
- ↑ «استان مرکزی». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۸ سپتامبر ۲۰۰۸. دریافت‌شده در ۲۹ ژانویه ۲۰۰۹.
- ↑ «آشنایی با جغرافیا و زبان لرهای استان مرکزی و اراک - درگاه اینترنتی استان مرکزی». ۲۰۱۸-۰۱-۱۱. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۲-۲۷.
- ↑ www.irna.ir https://www.irna.ir/amp/82126528/. دریافت‌شده در ۲۰۲۲-۱۲-۲۷.
- ↑ http://www.arak.ir/دربارهاستان/شهرهایاستان/شهرخنداب.aspx
- ↑ کرد و پراکندگی او در گستره ایران زمین - ح. بهتویی - ۱۳۷۷ - تهران.
- ایل‌ها و طایفه‌های عشایری ایران. علی میرنیا. ناشر نسل دانش. ایران. ۱۳۶۸.
- آیت محمدی. سیری در تاریخ سیاسی قم. انتشارات پرسمان. ۱۳۸۲
- کردها نوادگان مادها - و. مینورسکی - ۱۳۸۲ نشر: ژیار
- سیسیل جی ادموندز: ترک‌ها، عرب‌ها ص ۱۳، ترجمه یونسی
- بنیان‌های تاریخی بایگانی‌شده در ۱۳ ژانویه ۲۰۰۷ توسط Wayback Machine
- و. نیکیتین - ترجمه محمد قاضی - نشر درایت ۱۳۶۳. ص ۴۲–۵۱،
- ↑ «"خنداب" دالان سفر به طبیعت بکر سرزمین آفتاب + فیلم- اخبار استانها تسنیم | Tasnim». خبرگزاری تسنیم | Tasnim. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۷-۲۱.