حلوا ارده

ابداع، چگونگی و نحوه دستیابی به فن آوری تولید حلوا ارده را به شیخ بهایی نسبت می‌دهند. ولی این تنها یک ادعای غیر مستند است. در مورد حلوا ارده سند معتبر کتبی غیرقابل انکار داریم. یک کتاب آشپزی به زبان عربی به نام «کتاب الطبیخ» نوشته محمد بن حسن بغدادی در سال 1266 میلادی. این کتاب دقیقا 281 سال پیش از تولد شیخ بهایی نوشته شده و در آن هفت مدل مختلف حلوا ارده را توضیح داده. در همین دوران کتابی هم به زبان اسپانیایی در اینمورد است.

در خصوص پیشینه تاریخی محصول حلوا ارده در شهرستان زرقان،براساس اسناد تاریخی، پس از آن که حلوا ارده توسط شیخ بهایی برای سربازان جنگجو تولید شد،بعد از آن دقیقاً مشخص نیست که چه کسانی این صنعت را به اردکان منتقل کردند، اما آنچه که در آن شک و تردیدی نیست، این که پیشینه دیرینه‌ای در این شهرستان دارد و حداقل به قبل از دوران قاجاریه باز می‌گردد. در مجموع اسنادی که در موزه فرهنگ اردکان نگهداری می‌شود، اسناد بی‌شماری مرتبط با خرید کنجد، حلوا ارده و ارده در تاریخ اردکان ثبت شده است و نشان از رونق صنعت حلوا‌ ارده اردکان در طول دوران گذشته دارد. در حال حاضر در دیگر کشورهای جهان از قبیل: یونان، ترکیه، یوگسلاوی، لبنان، عربستان، و کشورهای شوروی سابق نیز حلواارده تولید می‌شود که البته از نظر کیفیت و نحوه تولید و مواد تشکیل دهنده با حلوا ارده ایران تفاوت دارد.

حلوا ارده را باید در محلی خنک و دور از تابش مستقیم نور خورشید نگهداری نمود. تاریخ مصرف حلواارده توسط کارشناسان بهداشتی شش ماه پس از تولید تعیین شده. بدیهی است در صورتی‌که در محل مناسبی مثل یخچال نگهداری شود مدت زمان بیشتری قابل استفاده‌است. در صورتی‌که پس از مدتی شاهد وجود مقداری روغن بر روی حلواارده بودید جای هیچ نگرانی نیست چرا که این ویژگی ذاتی حلواارده‌است. این ماده روغنی همان روغن کنجد معروف بوده که سرشار از ویتامین است. شما می‌توانید قبل از مصرف آن را مخلوط نموده یا روغن آن را جدا نموده و به‌عنوان روغن مایع مصرف نمایید ارده نیز مانند حلواارده باید در محلی خنک و دور از نور مستقیم خورشید نگهداری شود؛ بنابراین یخچال بهترین محل نگهداری ارده می‌باشد که می‌تواند تاریخ مصرف آن را تا یکسال افزایش دهد.

اگر مدتی از ظرف محتوی ارده استفاده نشود رسوب کرده و روغن آن جدا شده یا اصطلاحاً دو فاز می‌شود که این موضوع هیچ ربطی به نامرغوبی یا فاسد شدن آن ندارد بلکه به دلیل عدم استفاده از هرگونه مواد شیمیایی افزودنی جهت یکنواخت نگذاشتن محصول می‌باشد و توصیه می‌شود قبل از مصرف به‌دقت مخلوط گردد.

• حلوا ارده شکری:

فرآورده‌ای است جامد و یکنواخت با ظاهری نخ‌دار که از پختن شکر، گلوکز مایع، اسید سیتریک و آب چوبک و سپس مخلوط کردن این شربت با ارده هم‌زمان با مالش به دست می‌آید، در تهیه این فرآورده می‌توان از برخی مواد افزودنی نیز استفاده نمود.

حلوا شکری با ترکیب کنجد سابیده شده و شیره تهیه می­‌شود. به جای شیره می­‌توان از شکر نیز استفاده کرد اما توصیه ما شیره است. یکی از خواص حلوا شکری این است که علاوه بر فراهم کردن انرژی بدن، به دلیل دارا بودن طبع گرم برای افراد سرد مزاج نیز خواص مفیدی در پی دارد. در صورت فرآوری صحیح حلوا شکری، منبع غنی برای تامین امگا 3، امگا 6 و امگا 9 خواهد بود. از آنجایی که این ماده غذایی دیرتر هضم می‌­شود، می‌­تواند مدت بیشتری احساس سیری به فرد دهد.

• حلوا ارده نرم:

فرآورده‌ای است نرم و یکنواخت با ظاهری بدون نخ که از پختن شکر، گلوکز مایع، اسید سیتریک، آب چوبک و پودر سفیده تخم مرغ و سپس مخلوط کردن این شربت با ارده هم‌زمان با مالش به دست می‌آید. در تهیه این فرآورده می‌توان از برخی از مواد افزودنی استفاده نمود.

• حلوا ارده بدون شکر:

فراورده‌ای است جامد و یکنواخت با ظاهر نخ‌دار ریز که از پختن قندهای الکی، اسید سیتریک و آب چوبک و سپس مخلوط کردن این شربت هم‌زمان با مالش به دست می‌آید، در تهیه این فرآورده نیز می‌توان از برخی از مواد افزودنی استفاده نمود.

۲. «کتاب الطبیخ» نوشته محمد بن حسن بغدادی در سال 1266 میلادی