جیوت‌پینگ
جیوت‌پینگ (به چینی: 粵拼) یک سامانه لاتین‌نویسی برای زبان کانتونی است که توسط جامعه زبان‌شناسان هنگ کنگ (LSHK) در سال ۱۹۹۳ ایجاد شد. نام جیوت‌پینگ نتیجه ادغام نخستین نویسه‌های چینی دو عبارت 粵語 (به لاتین: Jyut6jyu5) به معنی زبان یوئی و 拼音 (به لاتین: ping3jam1) به معنی الفبای آوایی و در کل به معنای الفبای یوئی است.
| جیوت‌پینگ | |||||||||||||||||||||||||
جیوت‌پینگ به نویسه‌های چینی و لاتین‌نویسی‌شده | |||||||||||||||||||||||||
| نویسه‌های چینی سنتی | 粵拼 | ||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| نویسه‌های چینی ساده‌شده | 粤拼 | ||||||||||||||||||||||||
| جیوت‌پینگ | Jyut6ping3 | ||||||||||||||||||||||||
| ییل کانتونی | Yuhtping | ||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||
بیان حروف
آغازین
| b /p/ 巴 | p /pʰ/ 怕 | m /m/ 媽 | f /f/ 花 | |
| d /t/ 打 | t /tʰ/ 他 | n /n/ 那 | l /l/ 啦 | |
| g /k/ 家 | k /kʰ/ 卡 | ng /ŋ/ 牙 | h /h/ 蝦 | |
| gw /kʷ/ 瓜 | kw /kʷʰ/ 誇 | w /w/ 蛙 | ||
| z /ts/ 渣 | c /tsʰ/ 叉 | s /s/ 沙 | j /j/ 也 |
پایانی
| aa /a:/ 沙 | aai /a:i̯/ 徙 | aau /a:u̯/ 梢 | aam /a:m/ 三 | aan /a:n/ 山 | aang /a:ŋ/ 坑 | aap /a:p̚/ 圾 | aat /a:t̚/ 剎 | aak /a:k̚/ 客 |
| a /ɐ/ 㗎 | ai /ɐi̯/ 西 | au /ɐu̯/ 收 | am /ɐm/ 心 | an /ɐn/ 新 | ang /ɐŋ/ 笙 | ap /ɐp̚/ 濕 | at /ɐt̚/ 失 | ak /ɐk̚/ 塞 |
| e /ɛ:/ 些 | ei /ei̯/ 四 | eu /ɛ:u̯/ 掉 | em /ɛ:m/ 舐 | eng /ɛ:jŋ/ 鄭 | ep /ɛ:p̚/ 夾 | ek /ɛ:jk̚/ 石 | ||
| i /i:/ 詩 | iu /i:u̯/ 消 | im /i:m/ 閃 | in /i:n/ 先 | ing /ejŋ/ 星 | ip /i:p̚/ 攝 | it /i:t̚/ 洩 | ik /ejk̚/ 識 | |
| o /ɔ:/ 疏 | oi /ɔ:y̯/ 開 | ou /ou̯/ 蘇 | on /ɔ:n/ 看 | ong /ɔ:ŋ/ 康 | ot /ɔ:t̚/ 喝 | ok /ɔ:k̚/ 索 | ||
| u /u:/ 夫 | ui /u:y̯/ 灰 | un /u:n/ 寬 | ung /owŋ/ 鬆 | ut /u:t̚/ 闊 | uk /owk̚/ 叔 | |||
| eoi /ɵy̯/ 需 | eon /ɵn/ 詢 | eot /ɵt̚/ 摔 | ||||||
| oe /œ:/ 鋸 | oeng /œ:ŋ/ 商 | oet /œ:t̚/ | oek /œ:k̚/ 削 | |||||
| yu /y:/ 書 | yun /y:n/ 孫 | yut /y:t̚/ 雪 | ||||||
| m /m̩/ 唔 | ng /ŋ̩/ 吳 |
نمونه‌ها
| سنتی | ساده‌شده | لاتین‌نویسی |
|---|---|---|
| 廣州話 | 广州话 | Gwong2 zau1 waa2 |
| 粵語 | 粤语 | Jyut6 jyu5 |
| 你好 | 你好 | nei5 hou2 |
برای نمونه بخشی از ۳۰۰ شعر تانگ به صورت زیر نوشته می شود:
| 春曉 孟浩然 | Ceon1 hiu2 Maang6 Hou6jin4 |
|---|---|
| 春眠不覺曉， | Ceon1 min4 bat1 gok3 hiu2, |
| 處處聞啼鳥。 | cyu3 cyu3 man4 tai4 niu5. |
| 夜來風雨聲， | Je6 loi4 fung1 jyu5 sing1, |
| 花落知多少？ | faa1 lok6 zi1 do1 siu2? |