جدول نجومی
جدول نجومی یا تقویم نجومی (زبان لاتین: ephemeris، به زبان یونانی: ἐφημερίς) در اخترشناسی و ناوبری فلکی، موقعیت و وضعیتِ طبیعیِ اجرام و نیز ماهواره‌ها در آسمان را در فاصلهٔ زمانیِ معینی تعیین کرده و بدست می‌دهد. به لحاظِ تاریخی، موقعیتِ ستارگان در جدولی چاپی شاملِ داده‌هایی در فواصلِ منظم و همگونی از تاریخ و زمان قرار داده می‌شد.
یک ترجمه لاتین از زیجِ خوارزمی، برداشت شده از کالج کورپوس کریستی
تاریخچه
- هزاره دومِ پیش از میلاد: جدول‌های پَچَنگا در دورهٔ وداییِ ستاره شناسیِ هند برنهاده شد.
- هزاره یکمِ پیش از میلاد: جدول‌های ستاره‌شناسی در نجوم بابلی برنهاده شد.
- سدهٔ دومِ میلادی: کتابِ المجسطی و جداولِ دستیِ بطلمیوس برساخته شد.
- سدهٔ هشتمِ پس از میلاد: زیجِ ابراهیم فزاری.
- سدهٔ نهمِ پس از میلاد: زیجِ محمد بن موسی خوارزمی.
- سدهٔ دوازدهمِ پس از میلاد: جداولِ توِلدو که تا حدِ زیادی بر پایهٔ زیجِ منابعِ عربی (منابعِ فارسی به زبانِ عربی) و ستاره‌شناسی در دوران اسلامی است، بوسیلهٔ ژرار کرمونایی ویرایش شد و پایهٔ ستاره شناسیِ استانداردِ اروپا تا زمانِ جداول الفانسین بود.
- سدهٔ سیزدهمِ پس از میلاد: زیج ایلخانی در رصدخانه مراغه در ایران پایه‌گذاری شد.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ "Dictionary". Merriam-Webster.
- ↑ "ephemeris". Dictionnaire Gaffiot latin-français.
منابع
- Duffett-Smith, Peter (1990). Astronomy With Your Personal Computer. Cambridge University Press. ISBN 0-521-38995-X.
- "ephemeris". American Heritage Dictionary of the English Language (3rd ed.). Boston: Houghton Mifflin. 1992.
- MacCraig, Hugh (1949). The 200 Year Ephemeris. Macoy Publishing Company.
- Meeus, Jean (1991). Astronomical Algorithms. Willmann-Bell. ISBN 0-943396-35-2.
- Michelsen, Neil F. (1990). Tables of Planetary Phenomena. ACS Publications, Inc. ISBN 0-935127-08-9.
- Michelsen, Neil F. (1982). The American Ephemeris for the 21st Century - 2001 to 2100 at Midnight. Astro Computing Services. ISBN 0-917086-50-3.
- Montenbruck, Oliver (1989). Practical Ephemeris Calculations. Springer-Verlag. ISBN 0-387-50704-3.
- Seidelmann, Kenneth (2006). Explanatory supplement to the astronomical almanac. University Science Books. ISBN 1-891389-45-9.