میراث جهانی

میراث جهانی بین‌المللی، که توسط کمیته میراث جهانی سازمان یونسکو که ترکیبی از ۲۱ کشور عضو می‌باشد که توسط مجمع عمومی سازمان ملل متحد، هر چهار سال یکبار تعیین می‌شوند.

بر اساس اعلام سال ۱۳۹۲، ۹۶۲ اثر در فهرست میراث جهانی یونسکو، در این سازمان ثبت شده‌اند، که ۷۴۵ اثر، جز آثار فرهنگی، ۱۸۸ اثر جز آثار طبیعی و ۲۹ اثر دیگر ترکیبی هستند.

ابتدا کشور متقاضی بایستی فهرستی از مکان‌های مهم طبیعی و فرهنگی خود تهیه نماید. این فهرست، «فهرست احتمالی» نامیده می‌شود. در صورتی که مکانی در این فهرست نباشد نمی‌تواند بعداً نیز برای ثبت در فهرست میراث جهانی نامزد شود. سپس آن کشور می‌تواند مکان مورد نظر را از فهرست احتمالی در پروندهٔ نامزدی قرار دهد. پروندهٔ نامزدی توسط شورای بین‌المللی ابنیه و محوطه‌ها و اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت ارزیابی می‌شود. نتایج و توصیه‌های به دست آمده از این ارزیابی به کمیته میراث جهانی یونسکو تحویل می‌شود. این کمیته سالانه یک بار برای بررسی امکان‌پذیرش مکان‌های نامزد شده تشکیل می‌شود که گاهی تصمیمات نهایی را جهت کسب اطلاعات بیشتر به تعویق می‌اندازند یا به کشور درخواست دهنده ارجاع می‌دهند. ده معیار برای پذیرش یک مکان به عنوان میراث جهانی یونسکو وجود دارد که مکان مورد نظر بایستی حداقل یکی از آن‌ها را دارا باشد.

یونسکو از ابتدا به حفاظت بناهای تاریخی و موارد دیگری مثل تربیت افراد متخصص برای نگهداری و مرمت آثار تاریخی توجه نشان می‌داد. در این سازمان فهرستی از آثار جهانی که واجد شرایط و معیارهای پذیرفته شده یونسکو است وجود دارد، که در واقع پس از بررسی درخواست‌ها و مشاهدهٔ کارشناسان مربوط رأی به ثبت اثر داده می‌شود و این چنین اثر مربوط جزئی از آثار جهانی می‌شود. هنگامی که دولتی تصمیم می‌گیرد اثری را به عنوان اثر جهانی در یونسکو به ثبت برساند موظف می‌شود، حفاظت و مراقبت از اثر را عهده‌دار شود.

هر مکان دست کم باید یکی از معیارهای بیان شده را برای ثبت در میراث جهانی دارا باشد.

معیارهای فرهنگی

• (i): نشان‌دهنده یک شاهکار از نبوغ و خلاقیت انسانی باشد.
• (ii): نشان‌دهنده تبادل ارزش‌های بشری در یک بازه زمانی در یک منطقه فرهنگی از لحاظ پیشرفت در معماری یا فناوری، برنامه‌ریزی شهری یا طراحی چشم‌انداز باشد.
• (iii): گواهی بی‌همتا یا دست‌کم استثنایی بر یک سنت فرهنگی یا تمدن زنده یا از میان رفته باشد.
• (iv): نمونه برجسته‌ای در معماری یا تکنولوژی که مرحلهٔ مهمی از تاریخ بشر را نشان دهد.
• (V): نمونه برجسته‌ای از تعامل بین انسان و محیط زیست یا نماینده یک فرهنگ باشد.
• (vi): به‌طور مستقیم یا ملموس مرتبط با رویدادها یا سنت‌های زندگی، افکار و عقاید یا آثار هنری یا ادبی دارای اهمیت عالی جهانی باشد.

معیارهای طبیعی

• (vii): پدیدهٔ بی‌نظیر طبیعی با زمینه‌های استثنایی و زیباشناسی باشد.
• (viii): نمونه برجسته از مراحل و تغییرات تاریخ زمین‌شناسی باشد.
• (ix): نمونهٔ برجسته از فرایندهای زیست‌محیطی و بیولوژیکی در تکامل و توسعه زمینی، اکوسیستم‌های ساحلی و دریایی و جوامع از گیاهان و حیوان‌ها باشد.
• (X): شامل زیستگاه‌های طبیعی مهم از نظر تنوع زیستی و حاوی گونه‌های در خطر باشد.

• فهرست آثار میراث جهانی
• جدول مکانی میراث جهانی بر اساس منطقه
• فهرست میراث جهانی یونسکو در ایران